Nghề kéo lưới rùng...

(Báo Quảng Ngãi)- Mấy ngày nay, sáng nào cũng có gần 20 ngư dân đi kéo lưới rùng ở biển Mỹ Khê (TP.Quảng Ngãi). Nghề truyền thống từ bao đời ở địa phương ven biển này được các thế hệ người dân tiếp nối mưu sinh. 

 

Sáng sớm, một người bạn gọi: "Xuống Mỹ Khê kéo rùng không?". Tôi cứ ngỡ anh bạn nói đùa, bởi cái nghề mưu sinh kéo lưới rùng này đã "cổ lỗ sĩ" rồi. Ai ngờ, xuống đến bãi biển Mỹ Khê nổi tiếng, chúng tôi chứng kiến gần 20 ngư dân, cả đàn ông, đàn bà đang khom lưng kéo cá từ biển vào bờ.

 

Kéo cá lên bờ 

 

Hôm ấy, biển Mỹ Khê còn mờ trong sương. Mưa Xuân lất phất, pha chút se lạnh. Trên bãi biển, chúng tôi gặp ông Phạm Có (65 tuổi), ở thôn Kỳ Xuyên, xã Tịnh Kỳ (TP.Quảng Ngãi), cùng một thanh niên chèo thúng đi thả lưới trên biển. Tấm lưới dài khoảng 3.000m, ông Có phải đánh một vòng bán nguyệt trên biển, lưới căng ra từ bờ ra biển khoảng 1,5km, rồi lại từ biển vào bờ, hai bên đầu lưới cách chừng 100m, phải mất khoảng 30 phút mới xong.

 

Phụ nữ tham gia kéo lưới. Ảnh: H.PHONG

Lưới ngư dân dùng để kéo rùng có dạng hình cánh cung thon dần về phía sau. Sau khi thả lưới, gần 20 con người oằn lưng, kéo từ từ hai đầu lưới từ biển vào bờ. Xa xa trên ngọn sóng bạc, cá bơi trúng lưới vọt lên không trung xoay tròn một vòng rồi rơi xuống biển, trong vòng vây của sóng lưới lung linh. Khi lưới càng gần vào bờ, cá nhảy lên càng nhiều. Trên bờ, hàng chục ngư dân phấn khởi, hai bàn tay chai sần ráng sức, hối hả kéo lưới vào bờ.

 

Sau hai giờ kéo lưới, mẻ cá đầu tiên đã nằm trên cát trắng, có cá liệt, cá hố, cá lẹp, cá đối, cá chim, cá cơm, mực, tôm, cua... ước chừng gần 20kg. Lúc này, ngư dân bắt đầu gỡ cá ra khỏi mắt lưới, tập trung lại một nơi và bán cá cho thương lái, khách du lịch, khách tắm biển tại đây.

 

Ngồi trên bãi cát nghỉ ngơi sau 2 mẻ lưới, bà Lê Thị Vương (50 tuổi), ở thôn Kỳ Xuyên, xã Tịnh Kỳ cho biết, kéo lưới rùng là cách đánh bắt hải sản bằng lưới gần bờ khá độc đáo của người dân vùng biển này. Nghề này bắt đầu sau khi ăn Tết cổ truyền và kết thúc vào cuối tháng 9 âm lịch.

 

Hải sản được thương lái thu mua ngay sau khi kéo lên bờ. ảnh: H.PHONG

Việc kéo lưới rùng ngư dân thường chọn vào sáng sớm, tuy nhiên, tất cả tuỳ thuộc vào thời tiết nên không cố định thời gian trong ngày. Cứ thấy biển lặng thì cùng nhau mang lưới ra biển. Bà Vương chia sẻ, kéo lưới từ 7 giờ đến 11 giờ sáng là được một giáp. Một ngày bình quân kéo khoảng vài chục ký hải sản. Tiếp lời bà Vương, bà Phạm Thị Sa  (75 tuổi), cũng ở thôn Kỳ Xuyên cho hay, sống vùng biển này mấy chục năm, nhưng rất ít đi chợ để mua cá ăn. Ở đây, ngư dân hay kéo lưới rùng trước nhà, tôi chờ khi lưới được kéo lên bờ thì ra mua cá.  Cá rất tươi ngon. 

 

Ba đời theo nghề lưới rùng 

 

Nghề kéo lưới rùng đã có từ  lâu đời. Nghề này tuy vất vả và dù không khá giả nhưng cũng mang lại thu nhập ổn định cho ngư dân ở các địa phương ven biển. Mỗi ngày kéo lưới, ngư dân bán hải sản thu được từ 300- 500 nghìn đồng/người. Vì vậy, có không ít gia đình theo nghề kéo lưới rùng, cha truyền con nối. Riêng ở xã Tịnh Kỳ, nói đến nghề kéo lưới rùng phải kể đến ông Phạm Có. Ông Có cho biết, nhà tôi có 3 đời theo nghề kéo lưới rùng. Cho đến nay, tôi vẫn miệt mài gắn bó với biển cả bằng nghề kéo lưới rùng.  

Gần 50 năm gắn bó với nghề, có lúc kéo lên chỉ thấy rong biển, rác quấn vào lưới, nhưng không hiểu sao, ông Có vẫn đam mê nghề lưới rùng. 

 

Mẻ hải sản tươi rói vừa được kéo lên từ lưới rùng. Ảnh: H.PHONG

Kéo một hơi khói thuốc chống lạnh, ông Có tâm sự, tôi gắn bó với nghề lưới rùng đã gần 50 năm. Ông Có nhớ lại, nghề này trước đây làm ăn được. Lúc đó, hầu như chỉ có thúng chai đan bằng tre, chèo ra thả lưới và kéo vào. Việc đơn giản nhưng có cá đổi gạo, làm nhà, cưới vợ, sinh con... nên ông bà ta sinh sống ven biển lựa chọn nghề này để mưu sinh. Hồi xưa, kéo lưới lên còn có cả cá thu, cá hố, cá bẹ... Ông Có kể, ông bà mình cũng chèo ghe, chèo thúng ra để đánh nhưng lưới rùng không như bây giờ, lưới làm bằng vải đan bằng sợi tơ rất tốt. “Một buổi kéo rùng ngày xưa kéo được 5 - 7 tạ cá. Còn càng về sau thì số lượng cá đánh bắt được càng ít. Nay đánh bắt cá trên biển với nhiều phương tiện hiện đại, nên nghề rùng không bằng như xưa", ông Có thở dài.

 

Ông Có cho biết, biển yên thì kéo rùng, sóng lớn thì xếp lưới nghỉ. Hiện nay, 3 dàn lưới  rùng của ông Có, mỗi lần ra biển kéo từ 12 - 15 người, thu nhập bình quân một ngày mỗi người được từ 300 - 400 nghìn đồng, có hôm được 1 triệu đồng/người. "Tôi muốn duy trì nghề này, vì nghề này đem lại thu nhập ổn định cho ngư dân. Công việc cũng không vất vả nên cả phụ nữ cũng có thể làm được, kiếm mấy trăm nghìn trong ngày chứ có phải ít", ông Có trải lòng.

 

Giữ nghề để phục vụ khách du lịch    Chủ tịch UBND xã Tịnh Kỳ Nguyễn Hoài Thanh cho biết, nghề kéo lưới rùng là nghề truyền thống lâu đời ở vùng biển này. Thế nhưng hiện nay, chỉ có khoảng 3 gia đình còn theo nghề này, còn lại ngư dân đã chuyển nghề biển khác. Nguyên nhân là vì mỗi chuyến kéo lưới cần nhiều lao động, mà thu nhập nghề này bấp bênh, đánh cá phải theo con nước, theo mùa. Theo ông Thanh, nên gìn giữ nghề lưới rùng. Bởi đến nay nhiều du khách đến bãi biển Mỹ Khê tham quan, nhiều du khách thích thú khi cùng người dân địa phương kéo lưới rùng, nhờ đó người dân có thêm thu nhập. Đây cũng là sản phẩm trải nghiệm thu hút khách du lịch.   Nghề kéo lưới rùng không chỉ ở xã Tịnh Khê, Tịnh Kỳ (TP.Quảng Ngãi), mà còn được duy trì ở xã Đức Minh (Mộ Đức); các xã Bình Châu, Bình Thạnh (Bình Sơn). Tuy nhiên, số lượng ngư dân theo nghề kéo lưới rùng đã giảm nhiều so với trước.

 

ANH PHONG