(QNg) - Một trong những thủ tục để hoàn thiện hồ sơ dự án đầu tư vào các khu công nghiệp (KCN) của tỉnh là doanh nghiệp phải có đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và cam kết bảo vệ môi trường (CKBVMT). Thế nhưng có nhiều doanh nghiệp, đưa nhà máy vào hoạt động đã nhiều năm, nhưng lại phớt lờ cam kết này. Đây là nguyên nhân môi trường ở hai KCN của tỉnh ngày càng bị ô nhiễm nghiêm trọng.
* Quy định chỉ là… quy định
Theo Ban quản lý các KCN của tỉnh, hai KCN Tịnh Phong và Quảng Phú đã có 78 dự án đầu tư xây dựng, trong đó có 52 dự án hoạt động hiệu quả với tổng vốn đầu tư 3.900 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho khoảng 7.000 lao động trong và ngoài tỉnh. Theo quy định các dự án đầu tư vào hai KCN này đều phải có ĐTM và CKBVMT, mà vấn đề xử lý chất thải được đặc biệt quan tâm.
 |
| Khởi công xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung KCN Quảng Phú, dân mong sớm xây dựng hoàn thành. |
Về phía KCN, trước khi thu hút các dự án vào đầu tư cũng đã quy hoạch xây dựng hệ thống xử lý nước thải, chất thải rắn chung cho cả KCN. Để khi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải nhà máy xong, được đấu nối với hệ thống xử lý nước thải của toàn KCN. Vấn đề hệ thống điện chiếu sáng, mật độ cây xanh phải đảm bảo, để môi trường KCN được cải thiện hơn. Thế nhưng, trên thực tế cả KCN và các nhà đầu tư đều không thực hiện theo đúng CKBVMT và ĐTM.
Đến cuối tháng 4/2010 - thời điểm mà hai KCN của tỉnh đã "lấp đầy" dự án khoảng 70%, thì ở KCN Quảng Phú mới khởi công xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung. Còn theo Sở Tài nguyên và Môi trường thì, các công ty, doanh nghiệp xây dựng nhà máy đều có CKBVMT. Song đi cùng Đoàn kiểm tra liên ngành môi trường của tỉnh về kiểm tra 2 KCN này vào giữa năm 2009, chúng tôi "mục sở thị" có quá nhiều nhà máy hoạt động đã lâu, nhưng nơi xử lý nước thải, chất thải rắn đều không có hệ thống xử lý, chứ chưa nói đến mật độ cây xanh. Có một số doanh nghiệp có hệ thống xử lý nhưng khá “khiêm tốn” so với lượng nước thải ra. Sau đợt kiểm tra đó, Đoàn cũng lập biên bản, DN cũng hứa hẹn đủ điều, nhưng gần 1 năm trôi qua chúng tôi đã có dịp trở lại hai KCN này, và thấy công tác khắc phục tình trạng ô nhiễm để bảo vệ môi trường vẫn thế.
Nhà máy sản xuất giấy cuộn Kraft (Công ty TNHH giấy Hải Phương) chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải, chất thải rắn, nên sau đợt lấy mẫu nước thải kiểm tra đã phát hiện vi phạm về các thông số ô nhiễm vượt tiêu chuẩn cho phép, buộc phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải, để đảm bảo nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường vào tháng 6 năm 2010. Các nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu Đại Dương Xanh (KCN Quảng Phú), Nhà máy sản xuất Cồn - Rượu (Công ty Cổ phần đường) đều vi phạm CKBVMT. Đó là những cam kết kiểu "lời nói gió bay" và một số doanh nghiệp chỉ tính toán đến lợi nhuận mà ít quan tâm đến việc bảo vệ môi trường.
Đâu là nguyên nhân?
Theo Ban Quản lý các KCN của tỉnh thì, nguyên nhân chủ yếu là do những năm trước nhiều tỉnh ở miền Trung xây dựng các KCN. Để thu hút các nhà đầu tư vào KCN của tỉnh mình thì mặc dù điều kiện kinh phí xây dựng cơ sở hạ tầng còn khó khăn, nhưng tỉnh cũng cố gắng thu hút đầu tư, mà chưa chú trọng nhiều đến việc thực hiện CKBVMT. Mặt khác các doanh nghiệp cố gắng xây dựng nhà máy đi vào hoạt động để nhanh chóng kiếm lợi nhuận mà quên hay cố tình quên CKBVMT. Khi ngành chức năng đề cập đến vấn đề chấp hành quy định về bảo vệ môi trường có doanh nghiệp lại đổ lỗi cho tỉnh là các KCN cũng chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải chất thải như đã cam kết, dẫn đến doanh nghiệp xây dựng hệ thống xử lý nước thải của mình rồi không biết "đấu nối" vào đâu...
Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm có nhiều, nhưng có một thực tế đáng lo ngại là môi trường các KCN của tỉnh ngày càng ô nhiễm ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân và cả những khu dân cư cạnh KCN. Theo Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ, điều 37 ghi rõ: BQL các KCN có nhiệm vụ và quyền hạn là tổ chức thực hiện thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án đầu tư thuộc thẩm quyền quyết định của UBND cấp tỉnh trong KCN, KKT; kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện mục tiêu đầu tư quy định tại giấy chứng nhận đầu tư... có quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định đối với các trường hợp vi phạm về các lĩnh vực thuộc thẩm quyền.
Song thực tế theo BQL các KCN tỉnh: Trong những năm qua cam kết bảo vệ môi trường là do các doanh nghiệp đầu tư cam kết với huyện và thành phố theo bản cam kết của huyện và tỉnh cấp, còn ĐTM thì do Sở TN&MT xét duyệt và trình UBND tỉnh phê duyệt. BQL chỉ có trách nhiệm giám sát, kiểm tra nhắc nhở động viên là chính, không có biện pháp chế tài, nên hiệu quả không cao. Đây là vấn đề đáng quan tâm.
 |
| Đoàn kiểm tra môi trường ở KCN Quảng Phú. |
Biết rằng, thu hút được dự án đầu tư vào các KCN là tạo thêm việc làm cho lao động trong tỉnh, góp phần để tăng nguồn thu ngân sách cho tỉnh nhưng không vì thế mà công tác môi trường không được chú trọng đúng mức. Thiết nghĩ tỉnh cần phải xem xét và giao đúng nhiệm vụ chuyên môn cho ngành chức năng quản lý, để có trách nhiệm với phần việc của mình. Đối với các doanh nghiệp cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Những nhà máy, công ty, doanh nghiệp nào vi phạm đến công tác bảo vệ môi trường thì phải được xử phạt nghiêm hoặc đình chỉ hoạt động. Đây chính là vấn đề quan tâm để phát triển các KCN của tỉnh. Đừng vì lợi trước mắt là tranh thủ lấp đầy khoảng trống ở các KCN mà xem nhẹ CKBVMT, ĐTM rồi hậu quả sẽ gây thiệt hại về sau.
| *Ông Nguyễn Tăng Bính - Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường: "Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật bảo vệ môi trường ở các KCN". Trước đây, Luật Bảo vệ môi trường chưa phân cấp rõ về vấn đề CKBVMT và ĐTM. Những vấn đề này tùy theo công suất hoạt động của nhà máy mà được Bộ Khoa học công nghệ môi trường hay Sở Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Đến năm 2005 Luật Bảo vệ môi trường mới được điều chỉnh khá toàn diện về công tác bảo vệ môi trường trong tình hình mới. Trên cơ sở này các dự án vào đầu tư đều thực hiện bản CKBVMT và ĐTM. Tuy nhiên đây đó vẫn còn một số cơ sở có biểu hiện không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường, có hệ thống xử ký nước thải nhưng vận hành không thường xuyên; có biểu hiện đối phó khi đoàn thanh tra đến làm việc. Do vậy đoàn kiểm tra liên ngành cần phải thường xuyên thanh tra, kiểm tra, nhắc nhở kết hợp với tuyên truyền phổ biến pháp luật về BVMT cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào các KCN...
Thực hiện đúng Nghị định 29 của Chính phủ, tỉnh sớm giao trách nhiệm cho Ban thì BQL mới có cơ sở để kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện công tác BVMT của các doanh nghiệp ở các KCN. Những doanh nghiệp, công ty nào vi phạm điều gì thì đối chiếu với bản cam kết để nhắc nhở động viên và có hình thức xử phạt. Mặt khác Công ty phát triển cơ sở hạ tầng Quảng Ngãi phải xây dựng hệ thống xử lý chất thải tập trung để đấu nối với các hệ thống xử lý của các công ty, doanh nghiệp để xử lý nước thải ra B hoặc đến A mới thải ra ngoài. Có vậy thì môi trường ở KCN mới đảm bảo không bị ô nhiễm nặng trong tương lai.
Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sản phẩm của mình trong tương lai và những sản phẩm của các nhà máy xí nghiệp lân cận. Bởi trong một KCN mà nơi này ô nhiễm thì sẽ ảnh hưởng đến khu vực khác. Tuy tiếp quản Công ty chế biến thực phẩm xuất khẩu Quảng Ngãi chưa có hệ thống xử lý chất thải, nhưng vì lợi ích lâu dài chúng tôi đã đầu tư gần 2 tỷ đồng để xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Đến nay công trình đã hoàn thành 60% khối lượng công việc. Công ty đang đôn đốc nhà thầu xây dựng hoàn thành vào cuối tháng 9 năm nay, để công ty đi vào hoạt động. Theo thiết kế, hệ thống xử lý sau khi xây dựng hoàn thành sẽ xử lý nước thải khoảng 600m3/ngày, đêm, nhưng theo kế hoạch sản xuất công ty chỉ thải khoảng 400 - 450m3/ngày, đêm qua hệ thống để xử lý ra C rồi đấu nối với hệ thống xử lý tập trung để thải ra B hợp với tiêu chuẩn cho phép của Luật Bảo vệ môi trường.
Thấy xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung trong KCN Quảng Phú, dân phía dưới này vui mừng lắm, mong công trình được xây dựng sớm hoàn thành để người dân nhờ. Nhà tôi sống cạnh kênh Bàu Lăng nhiều năm nay, sợ nhất là mỗi khi mùa mưa đến mùi hôi thối bốc lên nồng nặc (là do nước thải từ các công ty, nhà máy xả thải ra kênh Bàu Lăng). Tuy nhiên để môi trường được trong lành trở lại như xưa khi chưa có KCN, thì không chỉ xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung, mà buộc các công ty, nhà máy trong KCN phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải riêng, nếu vi phạm thì phải xử lý nghiêm. |
M.Hạ
