Tôi lớn lên đã thấy hàng xoan ngự bên bờ giậu tự bao giờ. Hàng xoan ấy là ranh giới giữa nhà tôi và nhà hàng xóm. Còn nhớ, sau mỗi mùa thu hoạch lúa, ba tôi chọn một gốc xoan lớn chừng vòng tay hai người ôm để làm trụ rơm dự trữ thức ăn cho gia súc và làm chất đốt. Ba còn dùng lá xoan để lót ổ gà nhằm chống mọt gà.
 |
Mùa đông, cây xoan trụi lá để trơ lại những cành khẳng khiu và tích tụ nhựa sống nhằm đơm hoa, kết trái. Xoan mang trong mình một sức sống mãnh liệt, tràn căng. Mùa xuân đến. Những chiếc lá non bắt đầu nhú ra, mang theo những chùm nụ phủ phấn trắng nõn. Hoa xoan bừng nở rất nhanh. Chỉ qua vài đợt mưa xuân, từ những chùm nụ còn e ấp li ti, xoan chợt bừng nở nhanh chóng một cách ngỡ ngàng.
Tháng hai về. Hoa xoan nở rộ, những chùm hoa trắng tím đung đưa như làm duyên với chàng gió. Nhìn từ xa, từng tán xoan như những áng mây bồng bềnh phủ rợp một góc trời. Làn gió nhẹ thoáng qua, từng cánh xoan tựa cánh trấu li ti rơi nghiêng như luyến tiếc không muốn rời cành. Hương hoa xoan không nồng nàn như hoa bưởi, không “ngan ngát” như hương cau mà ngọt ngào đến khó tả.
Người ta bảo hoa xoan là hoa quê mùa. Đúng vậy, những cánh hoa xoan bé xíu, mềm mại, mang vẻ đẹp thuần khiết, dung dị như người quê, như hồn quê… Lũ trẻ thường hái những chùm hoa trắng tím làm đồ hàng buôn bán; thích nhất là cái cảm giác được ngửa mặt hứng những trận bão hoa sau những làn gió xuân. Xoan phả vào không gian một mùi hương man mác tựa một điều gì đó đã xa. Bất chợt nghe như có tiếng cô Tấm vọng về từ câu chuyện cổ tích năm xưa bà kể. Nghe giọng ai ngân nga ca khúc “Hoa xoan đêm hội của Đặng Nguyễn” với những lời chân tình, thiết tha “Hoa xoan cánh màu trắng tím, là tình yêu mình trao nhau… Hoa xoan khi xưa nở đầy, mà anh hay nói là hoa thương nhớ, để nhớ, mình nhớ mối tình đầu…”.
Chiều nay, trong lúc ủ chuối cho kịp chín để cúng đầu năm mới, mẹ tôi chậc lưỡi: “Giá mà còn mấy cây xoan trước nhà… đặng kiếm nắm lá ủ chuối cho nhanh…”. Lặng im nghe tiếng thở dài của mẹ, tôi thả lòng mình trôi ngược về thời thơ ấu, để tìm lại sắc tím của một thời đã xa...
Mai Huyền
