Tối 30.9, Canada đồng ý ký thoả thuận về cải tổ Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) với Mỹ vào phút chót, cứu thoả thuận thương mại 3 bên với Mexico và cứu khu vực thương mại tự do 1.2 nghìn tỉ USD suýt sụp đổ sau gần 1/4 thế kỷ.
Đây được xem là một chiến thắng lớn trong chương trình nghị sự của Tổng thống Donald Trump khi ông ép Canada và Mexico chấp nhận thương mại hạn chế hơn với đối tác xuất khẩu chính của họ là Mỹ.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Canada Justin Trudeau. Ảnh: Reuters |
Mục tiêu chính của ông Donald Trump trong đàm phán lại NAFTA là giảm thâm hụt thương mại của Mỹ - mục tiêu mà ông cũng theo đuổi với Trung Quốc bằng cách áp đặt hàng trăm tỉ USD thuế quan với hàng nhập khẩu từ người khổng lồ Châu Á.
Mặc dù NAFTA phiên bản mới có tên là Hiệp định Mỹ-Canada-Mexico (USMCA) tránh được thuế quan, nhưng nó sẽ gây khó khăn hơn cho các nhà sản xuất ô tô toàn cầu sản xuất ôtô với giá rẻ ở Mexico và nhằm mang thêm công ăn việc làm vào Mỹ.
Kể từ khi các cuộc đàm phán bắt đầu từ cách đây hơn 1 năm, rõ ràng là Canada và Mexico phải nhượng bộ khi đối mặt với đe doạ của ông Donald Trump xé bỏ NAFTA. Nhưng hai nước đã thở phào nhẹ nhõm khi USMCA ký kết hôm 30.9 phần lớn còn nguyên vẹn như hiệp định cũ và không làm đứt gãy chuỗi cung cấp giữa các hiệp định song phương yếu hơn.
“Đây là một ngày tốt lành cho Canada” - Reuters dẫn lời Thủ tướng Canada phát biểu sau cuộc họp nội các đêm khuya. Trong tuyên bố chung, Canada và Mỹ cho biết thoả thuận mới sẽ đem lại “thị trường tự do hơn, thương mại công bằng hơn và tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong khu vực”.
Trước đó, hồi tháng 8, Mỹ và Mexico đã đạt thoả thuận song phương về sửa đổi NAFTA. Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết, Tổng thống Donald Trump đã chấp thuận thoả thuận với Canada. Quốc hội Mỹ sẽ có 60 ngày để phê chuẩn trước khi Tổng thống Donald Trump ký.
Thoả thuận này sẽ duy trì cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại mà Canada đã đấu tranh không mệt mỏi để bảo vệ ngành công nghiệp gỗ và các ngành nghề khác khỏi thuế chống bán phá giá của Mỹ. Nhưng Canada cũng phải trả giá.
Cụ thể, Canada đồng ý cho nông dân Mỹ tham gia khoảng 3,5% thị trường sản phẩm sữa nội địa trị giá khoảng 16 tỉ USD mỗi năm. Mặc dù các nguồn tin của Canada cho biết, chính phủ nước này sẵn sàng bồi thường, song nông dân chăn nuôi bò sữa phản ứng giận dữ.
Pierre Lampron - Chủ tịch Hội nông dân chăn nuôi bò sữa Canada - tuyên bố: “Chúng tôi không thấy thoả thuận này tốt cho 220.000 gia đình Canada sinh sống bằng sản xuất sữa”.
Trong thoả thuận mới, Canada và Mexico nhất trí mỗi nước áp dụng trần xuất khẩu 2,6 triệu ôtô sang Mỹ trong trường hợp chính quyền ông Donald Trump áp thuế lên xe hơi nhập khẩu từ mọi quốc gia. Tuy nhiên, ôtô của Canada xuất khẩu sang Mỹ khi đó sẽ không bị áp thuế bổ sung. Nhưng, thoả thuận mới không giải quyết được vấn đề thuế của Mỹ đánh vào các sản phẩm nhôm và thép của Canada.
Trước đó, chính quyền của Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố, Canada phải ký vào thoả thuận trước nửa đêm 30.9 hoặc đối mặt với việc bị loại khỏi thoả thuận mà Mỹ đã đạt được với Mexico, thành viên thứ 3 của NAFTA.
“Đây là một đêm tốt đẹp cho Mexico và cả Bắc Mỹ” - Ngoại trưởng Mexico Luis Videgaray nói. Các thị trường tài chính phản ứng tích cực ngay sau tin tức về thoả thuận này.
Theo Vân Anh/LĐO
