Khuất sau những chuyện tình

(Báo Quảng Ngãi)- Sau 2 tập sách “Búp bê Matryoshka” (2019) và “Dòng chảy” (2022), tác giả Vũ Ngọc Giao đã trình làng tập truyện ngắn “Người đàn bà và chiếc dương cầm” (Nhà xuất bản Dân Trí, năm 2023). 

Hai mươi truyện ngắn trong tập “Người đàn bà và chiếc dương cầm” là những truyện ngắn hay, có những điểm rất độc đáo, từ những điều rất đời thường, nhưng qua ngòi bút của Vũ Ngọc Giao đã chạm đến trái tim bạn đọc. 

Xuyên suốt 20 truyện ngắn là một âm hưởng trầm buồn. Nhân vật chủ đạo trong tập truyện này là nữ. Tất cả các truyện ngắn đều là chuyện khuất sau những mối tình. Có những mối tình tựa ngọn lửa, vừa nhen nhóm đã vụt tắt (Đốm nắng cuối ngày, Giấc mơ trên đồi). Những đôi nam nữ đã ươm mầm tình yêu, nhưng rồi phải chịu cảnh chia xa, âm dương cách biệt, khiến cho cuộc tình như đóa hồng thắm bất ngờ trở thành những cánh ti gôn.

Cũng có những cuộc tình, họ chia tay nhau, sống cuộc sống của riêng mình. Rồi trái đất hình tròn, không ai xui mà lại gặp nhau, như chính nhân vật trong “Người đàn bà và chiếc dương cầm” đã tự vấn: “Không biết phép ma thuật nào đã đưa tôi đến đây, cho tôi lại được nhìn cô ấy”. Thực chất họ vẫn còn lưu luyến nhau, nhưng chẳng bao giờ gặp nhau. Vì người đàn bà vẫn nhớ như in: “Người đàn ông của tôi cũng thường chơi những bản nhạc đó...”. Họ cất kỹ hình ảnh và tình yêu thương ở một ngăn nào đó trong trái tim, để rồi khi tình cờ gặp lại, cái ngăn ấy lại được kéo ra.

Một số truyện ngắn trong tập truyện này đề cập đến những thân phận côi cút. Nhưng thực chất, đó cũng bắt nguồn từ những cuộc tình, tiếc là hạnh phúc không nảy mầm (Sông góa, Con Dứt). Con Lủng trong truyện ngắn "Sông góa" và con Dứt là hai đứa trẻ mồ côi, đó là kết quả của những cuộc tình không “đến nơi đến chốn”. Dẫu rằng tác giả không kể lể dông dài, nhưng ta vẫn hiểu rằng đã từng có một tình yêu, nhưng những con trẻ lại chịu cảnh bất hạnh. Con Lủng lớn lên như cây cỏ ngoài đồng, còn con Dứt thì mặt lúc nào cũng buồn thiu. Thông qua đó, tác giả tỏ bày lòng trắc ẩn, nhắn gửi thông điệp cho những ai đang yêu và sẽ yêu, rằng hãy vun vén cho tình yêu, xây dựng mái ấm gia đình để con thơ được sống trong tình yêu thương, được chăm lo chu đáo.  

Trong truyện ngắn “Cõi trống”, bạn đọc thấy có căn nhà thoắt ẩn, thoắt hiện; trong “Người đàn bà và chiếc dương cầm” với ánh mắt buồn của những con búp bê và “Con Dứt” với buổi chiều mưa ngồi trong miếu hoang... Trước kia, truyện ngắn và tản văn của Vũ Ngọc Giao cũng buồn rười rượi, nhưng chỉ khiến cho người ta khắc khoải, day dứt, đau cái đau của nhân vật. Tập truyện ngắn “Người đàn bà và chiếc dương cầm” cũng vậy, người đọc cảm giác trầm buồn qua những câu chuyện kể. Dẫu vậy, tác giả đã thể hiện được sự sâu sắc trong sáng tác của mình. Sau 2 tập sách trước, tập truyện ngắn “Người đàn bà và chiếc dương cầm” là sự thành công nối tiếp thành công của tác giả Vũ Ngọc Giao.

Lúc còn sống, nhà lý luận, phê bình văn học nổi tiếng Đặng Tiến từng nhận xét rằng, tác phẩm của Vũ Ngọc Giao dù là hồi ức hay truyện ngắn, cùng đồng vọng một dòng tâm tư xuôi về quê nội (Quảng Ngãi), một thôn xóm nên thơ... Giá trị tâm cảm còn chuyển tải thêm nhiều tư liệu xã hội về một làng quê ở miền Trung Trung Bộ. Cách hành văn hoàn toàn phù hợp với nội dung: Niềm u hoài xa vắng, êm ả như một buổi chiều quê, dịu dàng như một bóng trăng về sáng. Đặc biệt, bằng cách ngắt câu, Vũ Ngọc Giao đã tạo được một giai điệu âm trầm, dìu dặt và sâu lắng...

 NGUYỄN NHẬT THANH