(QNg)- 50 năm kể từ ngày quân đội Mỹ rải chất độc da cam/diôxin xuống chiến trường miền Nam Việt Nam. Dấu tích chất độc da cam ở Quảng Ngãi đã được phủ bằng màu xanh của cây cối. Song nỗi đau vì nhiễm chất dioxin vẫn còn cứ dai dẳng ở bao gia đình, bao khu dân cư, bao cuộc đời...
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Về vùng đất nhiễm chất độc hóa học
Đầu tháng 8, nhờ những đợt mưa dông đầu mùa mà đồi núi Ba Tơ đã khoác màu xanh thẩm trở lại. Trên các cung đường liên xã, từng đoàn xe Ben chở keo nguyên liệu đổ về Quốc lộ 24 xuôi về đồng bằng tiêu thụ. Ông Lê Hàn Phong - Chủ tịch UBND huyện Ba Tơ cho biết: Đồi núi, ruộng đồng Ba Tơ đã xanh thẫm trở lại sau gần 36 năm ngày đất nước thống nhất. Bà con nơi đây đã khai hoang ruộng đất trồng lúa nước, hoa màu. Gần 10 năm trở lại đây, bà con huyện Ba Tơ nhờ trồng cây keo nguyên liệu, nên kinh tế từng gia đình đã phát triển. Năm 2010 toàn huyện đã khai thác được 348.162m3 gỗ nguyên liệu, có doanh thu khoảng 120 tỷ đồng.
 |
| Chất độc diôxin đã nhiễm đến thế hệ thứ 3 (cháu nội bà Sự cười không nhận thức khi thấy khách lạ) |
Giai đoạn 1962 - 1971, Ba Tơ nằm trong chiến dịch phun hóa chất khai quang của không quân Mỹ xuống miền Nam Việt Nam. Các xã Ba Vinh, Ba Điền, Ba Thành là nơi trú ngụ, làm việc của lực lượng quân cách mạng Ba Tơ. Nơi đây trở thành dấu chấm trong bản đồ của quân Mỹ rải hóa học để khai quang, phá hoại mùa màng và cây cối nhằm tiêu diệt quân cách mạng.
Ông Lâm Thanh Hồng - Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/diôxin huyện Ba Tơ bức xúc: Từ năm 1962 đến năm 1974, ông Hồng đã trải qua các công việc giáo dục, tài chính, tuyên giáo, kế hoạch, làm bí thư huyện đoàn, cơ sở đóng ở Ba Vinh. Ban ngày ông băng rừng đến các xã công tác, khi chiều xuống, hay sáng sớm là ông cùng với anh em xuống các cánh đồng quanh núi sản xuất. Và ông Hồng đã bị máy bay Mỹ rải hóa học ướt như tắm đến 3 lần.
"Lần đầu tiên thấy máy bay từ xa phun loại hóa chất gì đó thành một luồng trắng phủ trên các khu rừng, cánh đồng. Chỉ sau một giờ đồng hồ là rẫy mì úa lá. Dây lang quặn ngọn, ruộng lúa úa vàng. Vài ngày sau rừng cây rụng lá. Cá dưới suối nổi trắng. Anh em thấy vậy biết là thứ chất độc hóa học, nên mỗi khi thấy máy bay từ xa phun ra một làn khói trắng là tránh nhưng vẫn không tránh khỏi. Bởi đôi lúc chúng rải bất thường, liên hoàn ngang dọc các dãy núi, nhất là từ Minh Long vắt qua Ba Điền. Anh em không tránh kịp, bị phun ướt hết... Mỗi khi ướt thì tắm giặt, cây mì, cây lương thực khô lá thì ăn củ. Thế nhưng củ nhiễm hóa học cũng trong veo, hạt cơm bay mùi hóa chất, nhưng vẫn phải ăn. Vì không ai nghĩ tác hại của nó khủng khiếp vậy" - Ông Hồng nhớ lại.
Hầu hết 20 xã, thị trấn của Ba Tơ đều bị rải chất độc da cam. Những cánh rừng miền núi phía tây Quảng Ngãi như Tây Trà, Trà Bồng, Sơn Hà, Sơn Tây, Minh Long... cũng bị rải chất độc hóa học. Ông Phan Thanh Long - Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/diôxin Quảng Ngãi, cho biết: Đã có 170 lượt xã, 584 địa danh, thôn bản bị rải chất độc hóa học.
Có nhiều vùng như: Mỹ Trang, ga Sa Huỳnh (Đức Phổ), Vực Liêm (Ba Tơ), Trường Khánh (Nghĩa Hành), An Tráng (Tư Nghĩa), Thạch Nham, Gò Soi (Sơn Hà), Minh Khánh, Núi Đất (Sơn Tịnh), Bình Liên (Bình Sơn)... bị rải từ 15-20 lần. Sau chiến tranh, người dân các làng quê nhiễm chất độc da cam/diôxin cũng bắt đầu làm nhà, đào giếng nước, rồi cải tạo vùng đất này để sản xuất. Và những cánh rừng bị rải chất độc hóa học lần lượt được trồng các loại cây phủ xanh khắp đồi. Nhưng chỉ có loại cây keo phát triển đều, nhanh và đem lại hiệu quả kinh tế cao. Loài cây này sau khi khai thác hàng loạt, sẽ gây nên xói mòn mỗi khi mưa lũ về. Nhiều gia đình đã sinh con. Nhưng đã có nhiều người sinh con bị dị tật, quái thai đến thế hệ thứ 2, thứ 3. Người trực tiếp tham gia kháng chiến thì bị bệnh, đau nhức?...
Nỗi đau dai dẳng!
Chiến dịch rải chất độc khai quang xuống chiến trường miền Nam Việt Nam là nhằm vào các vùng có quân cách mạng. Sau hòa bình, đa phần lực lượng này trở về đồng bằng sinh sống. Vì vậy đối tượng bị nhiễm không chỉ dừng lại ở vùng bị rải chất độc, mà lan tỏa ra khắp các vùng đồng bằng trong tỉnh.
Ông Đào Đình Hùng - Phó Chủ tịch Hội nạn nhân chất độc da cam/diôxin tỉnh cho biết: Toàn tỉnh hiện có gần 20.000 nạn nhân nhiễm chất độc da cam, trong đó nhiễm trực tiếp hơn 10.000 nạn nhân, nhiễm gián tiếp hơn 9.300 người là dân thường và trẻ em, có trong đó trẻ dưới 16 tuổi gần 2.000 trẻ bị các bệnh câm điếc, thần kinh, liệt cả người hoặc nửa người, đầu to, bệnh tim hoặc khuyết tật nặng...
Bà Bùi Thị Sự - tổ dân phố số 4, thị trấn Ba Tơ nói trong nỗi đau: Mình không phải ở trong vùng bị nhiễm chất độc hóa học, chỉ tham gia cách mạng ở phía Bắc. Năm 1970 vào Quảng Trị làm văn công và cứu chữa vết thương cho anh em bộ đội. Vậy mà khi có chồng về Ba Tơ sinh sống, mang bầu 4 người con, thì đứa đầu sẩy thai, đứa thứ 3 bị vết chàm trên mặt, đứa thứ 2 và thứ út lành lặn. Thằng thứ 2 tuy lành lặn, nhưng giờ sinh con thì đứa đầu cũng bị sẩy thai, đứa thứ hai dị tật bẩm sinh, đứa thứ ba thì mới mổ tim về. Chúng thuộc thế hệ thứ 3 rồi mà...
Ông Phạm Văn Néo - Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Tơ lo lắng: Chính quyền huyện Ba Tơ, ngành chức năng vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân vì sao 49 ca ở thôn Gò Nghềnh, Huy Lam (xã Ba Điền) bị dịch bệnh ghẻ lở vào cuối tháng 4 đầu tháng 5 vừa qua, trong đó đã có 1 ca tử vong, 4 ca đưa đi Hà Nội để xét nghiệm chẩn đoán bệnh.
Nguyên nhân bệnh được chẩn đoán ban đầu là do nhiễm độc tố, nhưng cho đến thời điểm này vẫn chưa biết là loại độc tố gì. Trong chiến tranh vùng này đã bị máy bay Mỹ rải hóa học phủ khắp các cánh rừng... Chiến tranh đã lùi xa, nhưng nỗi đau về di chứng da cam vẫn còn đè nặng ở nhiều nếp nhà, nhiều khu dân cư…
| Ông Phùng Tửu Bôi - Giám đốc Trung tâm hỗ trợ bảo tồn tự nhiên và phát triển cộng đồng cho biết: Tại các vùng chưa tẩy độc có độ tồn lưu diôxin trên ngưỡng 250ppt thì không nên trồng các loại cây nông nghiệp, vì cây có thể mọc, kết trái, ra củ, nhưng có tiềm ẩn nguy cơ bị nhiễm độc khi sử dụng. Diôxin thường tích tụ ở bề mặt của đất (từ 0 - 40cm). Ở vùng trũng và ao hồ, diôxin tích tụ ở tầng đáy và bám vào những rễ, mặt dưới lá, cây thủy sản. Ở Quảng Ngãi tuy không phải là nơi tập kết hóa chất như các khu vực sân bay Đà Nẵng (TP.Đà Nẵng), sân bay Biên Hòa (Đồng Nai) và sân bây Phù Cát (Bình Định), nhưng có nhiều nơi đã bị phun hóa chất từ 15-20 lần. Vì vậy ngành chức năng nên khoanh vùng hướng dẫn cho bà con cách nuôi trồng, ăn, uống sinh hoạt trên vùng đất nhiễm chất độc da cam. |
Bài, ảnh: MAI HẠ
