(Báo Quảng Ngãi)- Hơn 21 năm sau ngày thành lập, huyện đảo Lý Sơn hôm nay đã đổi thay về mọi mặt. Trong sự đổi thay đó có sự đóng góp của ngành điện với quyết tâm đưa điện ra đảo phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân ngày càng tốt hơn.
Chặng đường dài cấp điện cho Lý Sơn thể hiện sự nỗ lực của Đảng, Nhà nước và ngành điện trong việc giải nỗi “khát điện” trên hòn đảo này.
Từ không đến có…
Huyện Lý Sơn chính thức thành lập vào ngày 1.1.1993. Thời điểm này, huyện đảo chưa có điện. Gia đình nào có điều kiện lắm cũng chỉ có thể sắm được chiếc bình ắc-quy sạc điện thắp sáng bóng đèn quả ớt ăn cơm tối xong là tắt!
Thiếu điện là thiếu cả động lực to lớn để phát triển. Ngành điện và chính quyền đã “bắt tay” tìm giải pháp cấp điện cho Lý Sơn. Và sau 4 năm, năm 1997 công trình điện đầu tiên đầu tư gần 1 tỷ đồng được triển khai thực hiện trên hòn đảo này.
 |
| Cải tạo, nâng cấp lưới điện chuẩn bị tiếp nhận, vận hành điện cáp ngầm cung ứng cho Lý Sơn. |
Công trình gồm nhà máy điện với 1 tổ máy diesel phát điện FG Wilson P380; 1 trạm biến áp và lưới điện phân phối gần 8km đường dây các loại. Thế là Lý Sơn đã có điện. Nhưng là điện cho đảo lớn chỉ phục vụ xã An Vĩnh và An Hải. Còn đảo Bé – xã An Bình hiện tại sử dụng hệ thống điện năng lượng mặt trời.
Ngày 1.1.2002, Công ty Điện lực Quảng Ngãi chính thức tiếp nhận và vận hành hệ thống cấp điện này. Năm 2005, công ty đầu tư bổ sung thêm 2 tổ máy phát điện diesel. Thế nhưng với công suất này, việc cấp điện cho đảo Lý Sơn chỉ đủ phục vụ “đêm có đêm không”. Có nghĩa là tối nay xã An Vĩnh có điện thì xã An Hải không có điện. Ngược lại, xã An Hải có điện thì xã An Vĩnh phải chịu cảnh “điện cúp”.
Mãi đến cuối năm 2011 và giữa năm 2013, Điện lực Quảng Ngãi tiếp tục thực hiện 2 đợt bổ sung thêm cho Nhà máy điện Lý Sơn 4 tổ máy SKODA 688kW để thay thế một số tổ máy bị hư hỏng. Nhờ nâng công suất và phát triển thêm lưới điện phân phối nên điện ở Lý Sơn mới “đêm nào cũng có”. Hiện nay, lưới điện đã phủ đến các thôn xóm của 2 xã An Vĩnh và An Hải, với 100% số hộ dân được sử dụng điện từ hệ thống điện diesel này.
Giá điện cao nhưng vẫn lỗ nặng!
Hiện tại thời gian cấp điện ở đảo Lý Sơn được duy trì mỗi ngày 6 tiếng, từ 17 giờ đến 23 giờ đêm. Giá điện ở Lý Sơn hiện tại khoảng 2.500 đồng/kWh đối với điện sinh hoạt trong nhân dân. Thế nhưng, giá bán điện này vẫn thấp hơn giá thành sản xuất điện của Công ty Điện lực Quảng Ngãi đến… 4,5 lần. Giá bán điện sản xuất, kinh doanh, hành chính sự nghiệp hiện gần 11.200 đồng/kWh, bằng với giá thành sản xuất.
Giá điện cao hơn các nơi khác nhiều lần nên tỉnh và ngành điện phải bù lỗ khá lớn. Về phía tỉnh, mỗi năm phải bỏ ngân sách hỗ trợ bù lỗ cùng ngành điện hơn 2 tỷ đồng. Còn ngành điện phải bù lỗ hàng chục tỷ đồng. Chỉ tính riêng từ 2010 – 2013, ngành điện đã phải bỏ ra đến 64 tỷ đồng bù lỗ cho hoạt động của Nhà máy điện Lý Sơn.
Trước tình thế “lỗ nặng” trong hoạt động cấp điện, nhiều phương án cấp điện cho đảo Lý Sơn đã được tính đến để thay thế cho việc chạy máy diesel.
Một số nhà đầu tư tiến hành khảo sát lập dự án cấp điện bằng các nguồn năng lượng như phong điện; kết hợp tuabin gió và máy phát diesel; điện gió - điện mặt trời - ắcquy tích điện – diesel, kể cả việc đầu tư nhà máy nhiệt điện quy mô lớn... Tuy nhiên các dự án này đều không khả thi do ưu điểm và hiệu quả không hơn nguồn điện diesel hiện nay.
Ước vọng điện cáp ngầm sắp thành hiện thực
Từ cuối năm 2012, Chính phủ thống nhất cho phép ngành điện nghiên cứu đầu tư đưa điện lưới quốc gia ra đảo. Theo đó, Tập đoàn Ðiện lực Việt Nam được Chính phủ giao làm chủ đầu tư dự án cấp điện cho đảo Lý Sơn bằng hệ thống điện cáp ngầm. Dự án có vốn đầu tư 650 tỷ đồng, quy mô 26 km đường cáp ngầm dưới đáy biển, 8,7km đường dây trên không. Dự án đang được triển khai trên trạm đầu bờ là Bình Sơn. Còn Lý Sơn, Tổng Công ty Điện lực miền Trung đang triển khai dự án “Cải tạo, nâng cấp lưới điện phân phối huyện đảo Lý Sơn” với tổng vốn hơn 29 tỷ đồng, để đảm bảo sẵn sàng đủ lực tiếp nhận, vận hành, khai thác lưới điện cáp ngầm ra đảo.
Điện cáp ngầm ra đảo hoàn thành sẽ khắc phục toàn bộ những bất cập của việc cấp điện cho Lý Sơn, cải thiện triệt để nguồn và lưới điện. Ông Phạm Hoàng Linh – Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn khẳng định: “Điều này chắc chắn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện đảo Lý Sơn theo hướng “thương mại - dịch vụ -nông lâm thủy sản - công nghiệp tiểu thủ công nghiệp. Trong đó, thế mạnh du lịch "biển đảo Lý Sơn" sẽ được khai thác tối đa. Đời sống nhân dân trong huyện sẽ ngày càng khấm khá hơn”.
Tại chuyến thực tế kiểm tra tiến độ thực hiện Dự án cấp điện cho Lý Sơn bằng hệ thống điện cáp ngầm, ông Hoàng Quốc Vượng – Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam khẳng định: “Hiện tại dự án đang triển khai công việc trên đất liền, trong tháng 8 tới sẽ kéo cáp ngầm vượt biển. Cố gắng thi công trong vòng 1 tháng. Vào khoảng tháng 10.2014, nhân dân Lý Sơn sẽ được sử dụng điện lưới quốc gia bằng hệ thống cáp ngầm vượt biển”.
Bài, ảnh: THANH NHỊ
