(Báo Quảng Ngãi)- Đó là cuốn sách đầu tay của tác giả Võ Minh Tuấn, hiện công tác tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh. Võ Minh Tuấn là người con của đất đảo Lý Sơn, anh đã tốn nhiều công sức để thực hiện ý tưởng viết sách, nhằm giới thiệu đến độc giả những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc riêng có của quê hương mình.
Sinh ra và lớn lên ở đảo Lý Sơn, nên Võ Minh Tuấn thấu hiểu tường tận những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương mình. Với anh cũng như những người con trên quê hương đất đảo, biển luôn là nguồn cảm hứng để chinh phục và sáng tạo trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Đối với họ, những hùng binh Hoàng Sa năm xưa đã nằm lại ngoài khơi xa trong tiến trình bảo vệ chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa luôn là niềm tự hào và là nguồn động viên để ngư dân đất đảo vững tin bám biển.
Cuốn sách "Đảo Lý Sơn-Những góc nhìn từ biển" gồm 7 chương khái lược về đảo Lý Sơn với nền văn hóa, lịch sử lâu đời. Võ Minh Tuấn đã khái quát một cách tổng quan về hòn đảo như vị trí địa lý tự nhiên và lịch sử dân cư, đội Hoàng Sa và một số nhân vật tiêu biểu; tầm quan trọng của biển đối với cư dân đảo Lý Sơn; những ngành nghề truyền thống; di tích lịch sử, địa danh thắng cảnh; lễ hội, phong tục dân gian; truyện kể dân gian; đời sống văn hóa-văn nghệ của người dân đất đảo...
Tác giả Võ Minh Tuấn cho biết, nhắc đến Lý Sơn là người ta nghĩ ngay về Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa. Đó là lễ hội truyền thống của người dân nơi đây nhằm tri ân những bậc tiền hiền, các đội hùng binh đã có vai trò quan trọng trong việc cắm cột mốc bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Không chỉ dừng lại ở đó mà đến Lý Sơn, du khách còn được biết đến nhiều lễ hội, phong tục dân gian như: Lễ tế nữ thần Thiên Y A Na, lễ tế tại lân Vĩnh Lộc, lễ hội đua thuyền tứ linh, lễ lên đồng và nhiều phong tục gắn với sản xuất nông nghiệp, đi biển... Ngoài ra, Lý Sơn còn là kho tàng về truyện kể dân gian như chuyện pho tượng Nữ thần Thiên Y A Na, Nữ thần U Linh Xà Nữ Vương; truyện kể về cá Ông - vị phúc thần của cư dân biển như: Thần Dã Xa Đại Tướng quân, thần Đồng Đình Đại Vương; truyện kể về đời sống thế sự như: Dự đoán dân gian về thuyền lân, niềm tin về Thần hoàng Võ Văn Khiết...
Tất cả những giá trị văn hóa-lịch sử nói trên đều được ghi lại trong cuốn "Đảo Lý Sơn-Những góc nhìn từ biển", cuốn sách như một Lý Sơn thu nhỏ, thể hiện đậm nét tình yêu biển, đảo của những cư dân trên đất đảo Lý Sơn.
Bài, ảnh: Duy Hùng