(Báo Quảng Ngãi)- Một mùa cá bống trứng nữa lại về trên quê tôi. Tháng 9 - 10 Âm lịch, nước tràn về cuồn cuộn trên khắp các cánh đồng. Đây là mùa cá bống trứng vào lứa đẻ. Bước ra khỏi nhà, nhìn bốn bề gió lộng, đâu đâu cũng bắt gặp màu nước phù sa đỏ ngầu, ngai ngái. Người nhà quê gọi đó là mùa nước son. Theo cách lý giải của ông tôi, sở dĩ gọi là con nước son vì màu nước đỏ ngầu, như màu lá trạng nguyên ửng điều trong chiều vàng.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Dường như cá bống trứng hợp với con nước son. Chúng kéo nhau về đẻ ngụ cư ở những chùm rễ lục bình, trong đám lá mía ngả ra mương, hay ở những những lùm cây. Cá bống trứng ở ẩn và đẻ trứng, sinh ra con, nhung nhúc, loi nhoi như trứng kiến.
Nhớ ngày còn nhỏ, cứ mùa nước son về, lúc nào trên bàn ăn nhà tôi cũng xuất hiện món cá bống trứng. Đó là thành quả sau một buổi lao động vất vả của mẹ. Sáng sớm, chỉ đợi con nước lớn ngập đến cổ là mẹ và các cô, dì trong xóm rủ nhau đi xúc cá.
Phụ nữ quê tôi rất giỏi chuyện này, nên chỉ cần đặt chân xuống mương, xúc vài rổ là có đủ các loại cá bống cát, bống sao, bống dừa... đặc biệt là cá bống trứng. Mọi người đi xúc đến con nước rong, chuyển qua ròng thì lên bờ ra về. Bao giờ trong chiếc xoong to, cá cũng nằm đầy ắp. Mẹ cắp xoong ra sau sàn nước, tỉ mẩn ngồi lựa từng loại cá. Cá bống dừa, bống cát, bống sao, tôm, tép bạc thì mẹ đem ra chợ chiều bán, vì những loài thủy sản này khá đắt tiền. Riêng cá bống trứng được mẹ giữ lại để chế biến thức ăn cho cả nhà dùng. Bởi cá bống trứng lúc ấy rất rẻ, đi đâu người ta cũng bắt gặp. Vì vậy mà giá trị của chúng không cao, nên chỉ dành để ăn trong nhà là chính.
Tôi khoái nhất cái cảm giác dùng cá bống mà ăn ngay cái trứng vàng hươm của nó. Giòn, béo, ngọt, sực sực nghe đã răng làm sao! Cái âm thanh ấy, hương vị ấy không lẫn vào đâu được. Dù cá chẳng có thịt bao nhiêu, xương thì nhiều, nhưng do mềm nên khi ăn có thể nhai tất cả. Muốn cho cá dai, trứng giòn thì món cá bống trứng kho tiêu là đúng sách nhất. Món này ăn kèm với rau muống, rau lang, bông so đũa luộc thì khỏi chê.
Vậy đó, chỉ với chiếc rổ tre đơn giản đi mò, đi xúc mà mẹ nuôi anh em chúng tôi khôn lớn nên người. Tôi rời bỏ làng quê để đến nơi khác sinh sống, ăn học rồi làm việc. Những mùa cá bống dần xa trong tâm trí tôi. Để một ngày, bất chợt dạo chợ, bắt gặp một người đàn bà trông quê quê kê dép ngồi bán cá bống trứng. Ký ức tuổi thơ ùa về. Giật mình chợt nhớ, mùa nước son lại về rồi sao? Mở điện thoại lên gọi về cho mẹ: "Mùa này quê mình có cá bống trứng không hả mẹ?".
Mẹ thở dài, giọng khắc khoải: "Sao nay con lại hỏi chuyện đó? Mùa này cá đẻ trứng đấy nhưng hiếm lắm! Mẹ định mua về kho tiêu cho mày ăn mà mấy bữa nay chẳng thấy". Rồi mẹ nói, với việc tận diệt vô tội vạ, không cho chúng sinh sản, rồi nguồn nước ô nhiễm nên cá dần thưa thớt. Mùa cá bống trứng thế chỉ còn trong hoài niệm. Mùa nước son nữa lại về cuồn cuộn trên mọi ngả kênh rạch chằng chịt, nhưng thật buồn khi cá bống trứng trốn biệt tích biệt tăm!
NGUYỄN THANH VŨ
