TRẦN ĐĂNG
(Baoquangngai.vn)- Lúc 11h30 ngày 26.2, đạo diễn điện ảnh kỳ cựu-NSƯT Lê Dân, tác giả hàng loạt bộ phim nhựa nổi tiếng từ những năm 70-80 của thế kỷ trước đã qua đời sau cơn đột quỵ, hưởng thọ 88 tuổi.
Vốn là một học sinh giỏi của Trường Pétrus Ký- Sài Gòn, năm 1946, Lê Hữu Phước (tên thật của đạo diễn Lê Dân) sang Pháp du học. Những tưởng ông sẽ trở thành một luật sư hoặc một nhà kinh tế như hai ngành mà ông theo học, thế rồi năm 1950, nhân tham dự lễ hội đường phố của Liên hoan phim Cannes, thế giới điện ảnh đã cuốn hút ông.
 |
| Đạo diễn Lê Dân và diễn viên Gérard Saub, người đóng vai Peter Cage tại Sơn Mỹ năm 2010. Ảnh: TRẦN ĐĂNG |
Lê Dân ghi danh một lúc hai trường điện ảnh tại Paris là Học viện Cao đẳng Điện ảnh và Học viện Nghiên cứu Điện ảnh. Về nước năm 1952 ông bước luôn vào thế giới điện ảnh cho tới cuối đời. Ông là tác giả của nhiều bộ phim “đình đám” trước năm 1975 như Hồi Chuông Thiên Mụ, Loan mắt nhung, Tình Lan và Điệp, Sau giờ giới nghiêm.
Sau ngày đất nước thống nhất, ông tiếp tục gắn bó với điện ảnh và là tác giả của một số bộ phim nổi tiếng như Cánh đồng mơ ước, Đứa con bị từ chối, Con mèo nhung, Xương rồng đen… đặc biệt là bộ phim Ông cố vấn. Năm 2010, đạo diễn Lê Dân về Quảng Ngãi để thực hiện bộ phim “Những bức thư từ Sơn Mỹ”, được xem như những thước phim cuối cùng trong sự nghiệp điện ảnh của ông.
Nhân việc viên trung úy William Calley- kẻ đã từng chỉ huy vụ thảm sát Sơn Mỹ đã ngỏ lời xin lỗi nhân dân Sơn Mỹ cùng nhân dân Việt Nam về hành động giết người của mình sau hơn 40 năm im lặng, đã thành cái “tứ” để đạo diễn Lê Dân thực hiện bộ phim này. Lý giải việc vì sao tựa đề phim lại là những bức thư, đạo diễn Lê Dân cho biết: “Đó là những bức thư được Peter Cage-viên sĩ quan đã từng chỉ huy vụ thảm sát, viết ngay tại làng Sơn Mỹ, trong gia đình một cô giáo đang dạy piano tại Nhạc viện TP HCM mà ông ta gặp tình cờ rồi quen biết trên chuyến tàu lửa về Quảng Ngãi”.
Peter Cage (do Gérard Saub, một kỹ sư đóng tàu người Pháp lấy vợ Việt, đang định cư tại TP. HCM đóng) là “hiện thân” của William Calley, viên trung úy đã tham gia vào vụ tàn sát 504 đồng bào Sơn Mỹ năm 1968. Ông ta trở lại Sơn Mỹ để cụ thể hóa lời xin lỗi đó bằng những hành động của mình ngay tại làng quê mà ông ta từng gây tội ác.
Lúc đầu, ông ta đóng vai “khách du lịch”, nhưng sau khi lưu lại Sơn Mỹ, tiếp xúc với nhiều nhân chứng còn sống trong vụ thảm sát, đặc biệt là cô giáo Hạnh (do Giáng My đóng)- nạn nhân trực tiếp của vụ thảm sát, tấm lòng chân thật của người dân nơi đây đã buộc Peter phải công khai quá khứ của mình đúng vào dịp kỷ niệm 40 năm ngày xảy ra vụ thảm sát. Peter Cage đã chứng kiến toàn bộ sự hồi sinh của Sơn Mỹ- một Sơn Mỹ đã biết đứng lên trên đôi chân thương tật của mình để đi tới. Đó là điều mà đạo diễn Lê Dân muốn gửi gắm qua bộ phim này.
Đạo diễn Lê Dân cho biết, ông rất kỳ vọng ở bộ phim do chính ông tự bỏ tiền túi ra (6 tỷ đồng) thực hiện và gửi dự thi Liên hoan phim Cannes năm 2011. Tuy nhiên, kỳ vọng đó đã không thành hiện thực buộc ông phải bán ngôi nhà tại TP. HCM và về sống tại Bình Dương cho đến khi qua đời./.
