Ngày 27-12, Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh đã tổ chức buổi họp báo công bố tiếp nhận và tổ chức triển lãm giới thiệu một phần Bộ sưu tập đồ cổ, với số lượng tổng cộng lên tới 3.360 hiện vật, do một gia đình nhân sĩ trí thức Nam bộ trao tặng.
Theo Tiến sĩ khảo cổ học Phạm Hữu Công (Phó GĐ Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh) đánh giá, bộ sưu tập cổ vật (gọi tắt là “Bộ sưu tập Dương - Hà”) được bảo tàng tiếp nhận lần này là bộ sưu tập nắm giữ nhiều kỷ lục, như: thời gian sưu tầm dài nhất, số lượng lớn nhất, và giá trị khó xác định nhất. Tiến sĩ Công cho biết, vào khoảng thời gian nửa cuối những năm 30 của thế kỷ XX, trong lúc Nam bộ còn dưới ách thống trị của thực dân Pháp, khi thấy nhiều cổ vật bị đưa ra nước ngoài mà không bị ngăn chặn, Giáo sư Dương Minh Thới (1899 - 1976, Trường Chasseloup Laubat) và phu nhân là bà Hà Thị Ngọc với ý muốn bảo vệ những cổ vật Việt Nam đã bắt đầu tiến hành sưu tầm, tìm mua những hiện vật đầu tiên, khởi đầu cho bộ sưu tập.
Bà Vũ Kim Anh - Phó GĐ Sở VH-TT&DL TP. Hồ Chí Minh cho biết, thế hệ thứ hai của nhà họ Dương là bà Dương Quỳnh Hoa đã tiếp nối truyền thống, cùng tấm lòng yêu nước đã tiếp tục gìn giữ, phát triển bộ sưu tập, đưa số lượng và chất lượng bộ sưu tập lên đến mức độ cao nhất.
 |
 |
| Cổ vật tiêu biểu tại triển lãm. |
Không chỉ gây sửng sốt giới khảo cổ học trong nước, bộ sưu tập cổ vật ông bà Dương Minh Thới - Hà Thị Ngọc còn thu hút sự quan tâm của các nhà khảo cổ trên khắp thế giới. Mới đây, hai nhà nghiên cứu cổ vật người Anh, là John Stevenson và John Guy đã tiếp cận bộ sưu tập, ghi chép lại tỉ mỉ, trước khi xuất bản và giới thiệu cuốn sách tại Singapore, và xuất bản cùng năm tại Mỹ, dưới tiêu đề “Vietnamese Ceramics: A Separate tradition” (Gốm Việt Nam - Một truyền thống biệt lập).
Sau khi bà Dương Quỳnh Hoa mất, ông Huỳnh Văn Nghị, chồng bà nhận thấy cơ quan bảo tàng của TP Hồ Chí Minh là nơi có thể quản lý, phát huy bộ sưu tập tốt nhất nên đã đại diện gia đình hiến tặng toàn bộ bộ sưu tập cho Bảo tàng TP Hồ Chí Minh.
Bộ sưu tập cổ vật đồ sộ, phong phú và đa dạng, với 3.360 cổ vật. Trong số đó, nhiều tiêu bản lạ, quý hiếm, thể hiện trên nhiều chất liệu, với xuất xứ từ nhiều quốc gia trên thế giới. Về giá trị lịch sử, các cổ vật có niên đại từ thời kỳ đồ đá, tiền - sơ sử đến thế kỷ 20. Nội dung bộ sưu tập thể hiện các đề tài sinh hoạt của cuộc sống con người, từ các hiện vật phục vụ tôn giáo, tín ngưỡng, đồ trang sức, đồ phục vụ các thú thưởng ngoạn xưa, như ăn trầu, uống trà, uống rượu, trò chơi đầu hồ (ném que lọt miệng bình) thời Nguyễn, đến các nhạc cụ, đồ trang trí ẩm thực, nhà bếp,…
Đáng chú ý, Bộ sưu tập Dương - Hà còn có các sưu tập ngọc - ngà, sưu tập gốm Bát Tràng, gốm Nam bộ, gốm Nhật Bản, gốm Trung Quốc, với nhiều câu răn dạy khắc trên cổ vật, như “Chu tử trị gia cách ngôn” (của Chu Bá Lư thời Minh - Trung Quốc), các bài thơ Đường và nhiều đề tài khác.
Theo Bảo tàng Lịch sử TP. Hồ Chí Minh, trong giai đoạn đầu, Bảo tàng sẽ tổ chức triển lãm khoảng 500 cổ vật đến công chúng, trước khi công bố tất cả hiện vật trong bộ sưu tập vào năm 2013. Triển lãm mở cửa tự do đón du khách tham quan đến ngày 15-1-2013.
Theo Hà Minh Luân (HNMO)
