(QNg)- Ba Tơ nằm về phía tây nam của Quảng Ngãi. Du khách đến với Ba Tơ chỉ mất chừng một giờ đi xe máy, bắt đầu từ trung tâm TP.Quảng Ngãi theo đường Quốc lộ 1A chạy vào phía nam khoảng 30km là đến ngã ba Thạch Trụ theo Quốc lộ 24 chạy lên hướng Tây chừng 30km, là đến thị trấn Ba Tơ.
Vượt qua khu vực UBND huyện, du khách sẽ đến Quảng trường 11.3. Trong khuôn viên khá rộng, một tượng đài Khởi nghĩa Ba Tơ đang được thi công. Ghé thăm Bảo tàng Khởi nghĩa Ba Tơ, du khách sẽ đến những gian trưng bày: Hình ảnh tư liệu, hiện vật cuộc khởi nghĩa, đất nước con người Ba Tơ qua các thời kỳ cách mạng; ngắm nhìn những hiện vật (súng kíp, giáo mác, cung tên, sa bàn; những tư liệu, hình ảnh cuộc khởi nghĩa) du khách sẽ hiểu rõ hơn về chiến sĩ cách mạng Ba Tơ ngày ấy.
 |
| Bảo tàng Ba Tơ. |
Mặc dù nơi đây thực dân Pháp đã chọn làm "Căng an trí", để giam lỏng chiến sĩ yêu nước, hòng làm giảm nhuệ khí cách mạng, sự khắc nghiệt của vùng đất sẽ làm cho họ chết dần, nhưng những chiến sĩ cách mạng, người tù "an trí" đã ngầm hoạt động và theo chỉ đạo của Tỉnh ủy Quảng Ngãi, đã vận động đồng bào dân tộc Hrê tiến hành cuộc khởi nghĩa Ba Tơ, giành chính quyền.
Từ Bảo tàng khởi nghĩa Ba Tơ đi chếch về hướng Nam có bản bia di tích Nha kiểm lý - một trong những mục tiêu của cuộc khởi nghĩa. Các đội viên du kích đã dùng vũ lực bắt những tay sai của chính phủ Nam triều đầu hàng, rồi dùng vũ khí tước đoạt được đánh vào đồn Ba Tơ. Xuôi từ thị trấn Ba Tơ xuống đèo Lâm, rồi hướng về xã Ba Thành, đi qua những cung đường quanh co, đèo dốc, hai bên là những rặng thông xanh, du khách có cảm giác như mình đang ở vùng cao nguyên. Du khách sẽ gặp Làng Teng - một làng thổ cẩm độc đáo của người Hrê.
Mặc dù theo năm tháng, nghề dệt thổ cẩm đã mai một nhưng bà con vẫn cố gắng giữ lấy nghề truyền thống độc đáo của dân tộc mình. Từ Làng Teng du khách sẽ về thăm di tích núi Cao Muôn - nơi mà sau khi tuyên bố thành lập Đội du kích Ba Tơ, các đội viên du kích đã tổ chức tuyên thệ tại bãi Hang Én, rồi về đây tham gia tập luyện quân sự trước khi tỏa về đồng bằng thành lập Đại đội Phan Đình Phùng và Hoàng Hoa Thám, tham gia tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Quảng Ngãi.
Về đây du khách sẽ nghe những câu chuyện về mẹ Thía - bà mẹ nghèo dân tộc Hrê góp lương thực nuôi quân; về những tù trưởng dân tộc Hrê một lòng theo cách mạng, góp công sức nuôi quân và bảo vệ căn cứ. Những địa danh như núi Cao Muôn, Hang Én đã được Nhà nước xây dựng bản bia di tích lịch sử cách mạng. Về thăm các di tích này trong mùa xuân, du khách còn thấy những cánh đồng xanh xa xa là những nhà sàn trong sương chiều, núi Cao Muôn mờ trong màu xanh của rừng keo. Đồng bào dân tộc hiếu khách. Họ sẽ mời bạn thưởng thức món rượu cần, cá niêng nướng chấm muối ớt và cả những món lòng trâu xào sàpần thật tuyệt vời.
Cũng nằm trong quần thể di tích cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ, ngược đường về xã Ba Động, du khách đừng quên ghé thăm nhà cụ Trần Toại- người từng giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh sau khi khởi nghĩa giành chính quyền. Người dân nơi đây sẽ kể cho du khách nghe trong đêm khởi nghĩa đồng bào dân tộc Kinh và dân tộc Hrê đoàn kết một lòng kéo về khu vực thị trấn Ba Tơ để tham gia khởi nghĩa.
Quần thể di tích cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ từ lâu đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. Thế nhưng khai thác di tích cho có hiệu quả là điều cần quan tâm. Từ nhiều năm qua, du khách về thăm Ba Tơ để hiểu rõ ngọn nguồn cuộc khởi nghĩa thường chỉ ghé bảo tàng xem tranh, ảnh hiện vật, rồi chẳng biết đi đâu. Bởi ngay bảo tàng khởi nghĩa mới có người thuyết minh, có người đưa đón.
Còn những điểm di tích như nhà các cụ Trần Quý Hai, Trần Toại thường chỉ đến ngày kỷ niệm mới mở cửa; di tích khác như chòi canh Suối Loa, thì chẳng có ai bảo vệ. Du khách muốn về thăm các di tích khác như núi Cao Muôn, bãi Hang Én, hang Vọt Rệp thì chẳng thể nào đi được, vì chẳng có xe nào đưa đi và chẳng có ai hướng dẫn...
Chính vì vậy về thăm di tích Khởi nghĩa Ba Tơ, nhưng thực tế chỉ thăm Bảo tàng khởi nghĩa Ba Tơ, chứ không phải là thăm quần thể di tích. Trong khi đó nếu du khách thăm quần thể di tích thì có lẽ phải mất cả ngày đường và phải có phương tiện đưa đón, có nơi nghỉ ngơi, để cho du khách xa gần hiểu rõ hơn về giá trị cuộc khởi nghĩa Ba Tơ. Do vậy ngành Văn hóa Thể thao & Du lịch tỉnh cùng huyện Ba Tơ cần quan tâm hơn vấn đề này.
Bài, ảnh: Mai Hạ
