"Canh bạc" dưa hấu

09:03, 02/03/2021
.
(Báo Quảng Ngãi)- Thời điểm này, nông dân Quảng Ngãi bắt đầu xuống giống dưa hấu vụ mới. Bất chấp "thất bại" của những vụ dưa trước đó, cùng những khuyến cáo của ngành chức năng, hàng trăm hécta dưa hấu đã bén đất lên xanh. "Canh bạc" dưa hấu được - mất đang hiển hiện rất rõ và liệu rằng lời kêu gọi giải cứu dưa hấu có lặp lại không?
[links()]
Cứ trồng, tiêu thụ... tính sau
 
Khắp các triền sông, bãi bồi trong tỉnh giờ đang được cày xới, đánh luống, tủ bạt, xuống giống dưa hấu. Không khí vào vụ hết sức khẩn trương. Chúng tôi về vùng bãi bồi sông Trà Khúc, thuộc xã Tịnh An (TP.Quảng Ngãi), đứng trước những luống dưa đã bén rễ lên xanh dài ngút mắt, anh Nguyễn Văn Bình, quê xã Bình Dương (Bình Sơn) chia sẻ: "Năm nay, gia đình tôi thuê 4ha đất bãi bồi trồng dưa hấu, gấp đôi diện tích năm rồi. Dưa đã xuống giống được 10 ngày, khoảng cuối tháng 3 âm lịch là cho thu hoạch. Biết là dịch Covid-19 khó tiêu thụ, nhưng cứ phải trồng, khi thu hoạch tính sau". Cùng thuê đất trên triền sông Trà để trồng dưa hấu, ông Trần Huy, ở xã Bình Mỹ (Bình Sơn) cho biết: “Gia đình tôi trồng dưa hấu hơn 10 năm nay. Năm nay, thuê được đất thì cứ trồng đã, việc bán mua ra sao từ từ tính”. 
Nông dân thuê cơ giới làm đất trồng dưa hấu trên bãi bồi sông Trà Khúc.
Nông dân thuê cơ giới làm đất trồng dưa hấu trên bãi bồi sông Trà Khúc.
Theo thống kê của các địa phương trong tỉnh, tổng diện tích trồng dưa hấu hiện tại tương đương với năm 2020, khoảng 800ha. Từ cuối tháng 2 âm lịch trở đi, dưa bắt đầu cho thu hoạch. Thời gian kéo dài 3 tháng, trong đó rộ nhất là tháng 3 âm lịch. Với năng suất bình quân 255 tạ/ha, tổng sản lượng ước tính hơn 200 nghìn tấn. Đó là chưa kể số người trồng dưa Quảng Ngãi lên Tây Nguyên thuê đất trồng dưa hấu, đến khi thu hoạch thì chuyển về Quảng Ngãi để tiêu thụ, ước tính hàng trăm hécta.
 
Hầu hết người trồng dưa không trực tiếp đưa nông sản đi tiêu thụ mà bán qua tay thương lái. Người trồng dưa chỉ biết trồng, không mấy quan tâm, hiểu rõ ngọn ngành về tiêu thụ dưa như thế nào. Năm nào thương lái không ký kết được hợp đồng thì không mua và kết quả là dưa... ế!
 
Quá phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc
 
Đầu năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, dưa hấu sau khi thu hoạch đã không xuất bán cho Trung Quốc được, lượng dưa ùn ứ lớn, giá giảm còn chưa đến 1.000 đồng/kg. Nông dân trồng dưa vụ xuân 2020 đều bị lỗ nặng. Đến vụ dưa hè 2020, giá bán tăng vọt lên 7.000 - 8.000 đồng/kg, người trồng dưa có lãi khá. "Năm nay, chúng tôi cũng đoán định tình hình thị trường chắc cũng như năm trước, cố gắng chấp nhận vụ đầu lỗ nếu không xuất đi Trung Quốc được, vụ sau hy vọng dịch lắng xuống, xuất bán giá cao, bù lỗ cho vụ trước", ông Phạm Đình Hoàng, ở xã Bình Mỹ (Bình Sơn) cho biết. 
Việc trồng dưa hấu tự phát khiến nông dân gặp rất nhiều rủi ro.
Việc trồng dưa hấu tự phát khiến nông dân gặp rất nhiều rủi ro.
Theo nhận định của ngành chức năng, hiện nay tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khả năng sẽ còn kéo dài, việc xuất khẩu dưa hấu theo cả chính ngạch và tiểu ngạch sang Trung Quốc sẽ bị ách tắc. Vì thế, nông dân cần chuyển đổi diện tích trồng dưa hấu sang loại rau màu khác có thị trường tiêu thụ ổn định hơn. Năm 2020, khi dưa hấu vào chính vụ thu hoạch, Bộ Công thương đã phải can thiệp để mở cửa khẩu giải phóng hàng trăm xe dưa hấu nằm chờ tại đây.
 
Trên thực tế, vụ dưa xuân của nông dân Quảng Ngãi vẫn dễ dàng hơn vụ dưa hè, do thu hoạch sớm hơn vụ dưa bên Trung Quốc. Năm 2021, theo thông tin từ Sở Công thương, vụ dưa hấu ở Trung Quốc sẽ xuống giống như các năm, tức là thu hoạch vào mùa hè, với diện tích lớn hơn những năm trước. Vì thế, nông dân Quảng Ngãi không nên đặt nhiều kỳ vọng vào vụ dưa hè, bởi không ảnh hưởng bởi dịch, thì thị trường Trung Quốc cũng đã "no" dưa nhà, lượng hàng nhập khẩu sẽ giảm sút mạnh.
 
Riêng về hy vọng tiêu thụ dưa hấu trên thị trường nội địa thông qua kêu gọi "giải cứu" là rất khó, vì "bài ca" này khá quen thuộc. Nhân dân cả nước sẵn sàng chia sẻ với nỗi khổ của người trồng dưa nhưng là chỉ nên giải cứu một vài lần. Còn liên tục điệp khúc "giải cứu", với lý do "cung vượt cầu" thì không nên. 
Khó ổn định đầu ra
 
Phó Giám đốc Sở Công thương Đỗ Tiến Đạt cho rằng, dưa hấu ở Quảng Ngãi hiện nay nổi tiếng với vùng trồng rộng lớn, năng suất cao, nhưng vẫn là cây trồng tự phát, đầu ra không ổn định. Thời gian trồng, thu hoạch ngắn, nếu bán được giá thì thu lời rất cao. Thế nhưng năm nay, đây lại là mặt hàng sức tiêu thụ bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, do phụ thuộc thị trường Trung Quốc. Nông dân cần thay đổi tư duy trong trồng trọt, hạn chế tình trạng trồng theo phong trào, không quan tâm đến thị trường tiêu thụ. Trước mắt, trong năm 2021 này, nông dân cần chuyển đổi sang trồng hoa màu khác, dễ tiêu thụ hơn.
Bài, ảnh: THANH NHỊ
 
 

.