(Báo Quảng Ngãi)- Chính sách xây dựng và phát triển hợp tác xã dịch vụ và khai thác hải sản xa bờ tỉnh Quảng Ngãi (HTX DV&KTHSXB) đã bước qua năm thứ 6. Thế nhưng, việc hỗ trợ, đặc biệt là hỗ trợ về tài chính dường như... chẳng có gì. Một vài HTX gắng sức để tồn tại. Nhiều HTX lay lắt có nguy cơ không sống nổi giữa thời hội nhập.
Gắng gượng vươn khơi
Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, HTX DV&KTHSXB Phổ Quang (Đức Phổ) là điểm sáng nhất trong 8 HTX thành lập theo chủ trương của tỉnh. Nằm trong khuôn viên cảng cá Mỹ Á với cơ sở khá bề thế, nhưng vào những ngày đầu năm "mở biển" HTX này lại im ắng đến lạ. Xưởng sửa chữa tàu thuyền chỉ có vài con tàu chờ sửa chữa nhỏ. Nhà máy sản xuất nước đá của HTX chỉ có tiếng máy chạy theo kiểu "ổn định kho hàng". Xưởng sản xuất lưới vẫn còn "nghỉ tết" vì không có việc. Còn cây xăng dầu xây dựng hơn hai năm, nhưng vẫn chưa xong vì vướng thủ tục...
 |
| Đóng tàu tại HTX dịch vụ và khai thác hải sản xa bờ Cổ Lũy (Nghĩa Phú, TP.Quảng Ngãi). |
HTX DV&KTHSXB Phổ Quang thành lập năm 2012. Hơn ba năm qua các thành viên HTX tự góp vốn để thành lập, vận hành và số tiền đã lên đến 13 tỷ đồng (trong đó có 2,1 tỷ đồng vay của ngân hàng). Với nhiều bước đi, cách làm sáng tạo, HTX này đã đạt được một số kết quả. Ngoài đầu tư xây dựng triền đà, nhà máy sản xuất nước đá công suất 500 cây/ngày, xưởng sản xuất lưới, thì HTX còn đóng tàu đánh bắt xa bờ. Hiện tại chiếc tàu mang số hiệu QNg 98797 TS được giao cho thuyền trưởng Huỳnh Văn Ngọc vận hành, khai thác. Tuy nhiên, cái khó vẫn đang vây quanh từng ngày, từng giờ, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động và sự sống còn của HTX này.
Ông Thái Văn Thi - Giám đốc HTX DV&KTHSXB Phổ Quang cho biết: "Khó khăn lớn nhất là ngư dân chưa hiểu được vai trò của kinh tế tập thể do chưa được trang bị kiến thức về lĩnh vực này. Chúng tôi đang nỗ lực tìm cách chứng minh HTX ra đời, hoạt động là vì ngư dân. Nhưng việc đả thông tư tưởng cho ngư dân còn cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị mới có kết quả". Ông Thi cũng khẳng định rằng, Ban Giám đốc và các thành viên rất tâm huyết, trách nhiệm trong xây dựng, phát triển HTX. Nhưng cần phải có vốn, có cơ chế chính sách cụ thể, rõ ràng, khả thi thì hoạt động của HTX mới hiệu quả.
"Chạm" đâu cũng thấy lúng túng!
Tháng 4.2012, Chủ tịch UBND tỉnh ký ban hành Đề án Xây dựng và Phát triển HTX DV&KTHSXB tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2011 - 2015. Tổng kinh phí để thực hiện đề án trên 79 tỷ đồng. Quy mô của đề án là thành lập 10 HTX. Tuy nhiên, kết thúc giai đoạn 2011 - 2015 toàn tỉnh chỉ thành lập được 8 HTX. Năm 2015, xác định việc thành lập các HTX dạng này là cần thiết cho sự phát triển kinh tế biển của Quảng Ngãi, UBND tỉnh quyết định gia hạn thời gian thực hiện đề án đến năm 2020. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp quyết liệt triển khai thực hiện chủ trương này thì tình trạng ì ạch, kém hiệu quả trong thành lập, hoạt động của HTX DV&KTHSXB có thể xảy ra.
Chính sách hỗ trợ HTX DV&KTHSXB bao gồm: Hỗ trợ, khuyến khích thành lập HTX; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX; hỗ trợ cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất; hỗ trợ đất đai; hỗ trợ tín dụng... Theo đó, mỗi HTX thành lập theo đề án này được hỗ trợ khoảng 1 tỷ đồng từ ngân sách để bồi thường, giải phóng mặt bằng và được cho vay vốn không quá 5 tỷ đồng và ngân sách hỗ trợ tiền lãi suất để đầu tư sản xuất, kinh doanh. Đây là chính sách đúng đắn, cần thiết, nhưng để HTX thụ hưởng được chính sách này thì không phải là dễ.
Ông Thái Văn Thi - Giám đốc HTX DV&KTHSXB Phổ Quang cho biết, theo quy định thì việc vay vốn được ngân sách hỗ trợ lãi suất, nhưng vừa qua HTX vay 2,1 tỷ đồng bằng việc thế chấp tàu cá của mình. HTX làm thủ tục đề nghị ngân sách hỗ trợ lãi suất tiền vay, thì huyện chưa chấp nhận vì hiện tại chưa chuẩn hóa thủ tục hành chính về lĩnh vực này. Thủ tục thuê đất, rồi thủ tục xây dựng cây xăng đụng đâu cũng vướng. "Năng lực cán bộ HTX có hạn, khi gặp vướng về thủ tục dễ nản lòng lắm! Đề nghị cơ quan chức năng tận tình hơn trong hướng dẫn HTX thực hiện các thủ tục hành chính" - ông Thái Văn Thi kiến nghị.
Nhìn lại hơn 5 năm triển khai thực hiện chính sách xây dựng và phát triển HTX DV&KTHSXB tỉnh Quảng Ngãi, ông Phạm Hoài Nam - Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: "Rất nhiều chính sách hỗ trợ được quy định, nhưng thực thi chỉ duy nhất việc hỗ trợ thành lập mới HTX với số tiền 10 triệu đồng. Các chính sách có kinh phí lớn thì chưa HTX nào được thụ hưởng". Vừa qua UBND tỉnh có chỉ đạo và giao cho UBND các huyện, thành phố triển khai thực hiện cơ chế, chính sách này nhưng sau 3 tháng UBND tỉnh chỉ đạo thì UBND huyện mới có văn bản triển khai gửi các HTX và phòng, ban chuyên môn. Tuy nhiên, nội dung chủ yếu vẫn là nhắc lại nội dung mà UBND tỉnh chỉ đạo, chứ không cụ thể hóa văn bản để HTX dễ dàng nắm bắt, thực hiện.
Thực tế, 8 HTX đã thành lập cũng không phải "mới" hoàn toàn với đầu tư từ đầu cơ sở vật chất. Hầu hết các HTX dựa trên cơ sở đóng tàu hoặc kinh doanh ngành nghề khác có sẵn tại địa phương để "gắn biển". Đa phần HTX thành lập mới chỉ mới có tên gọi, còn lại không trụ sở, không hoạt động. Chính vì vậy việc thực hiện chủ trương xây dựng và phát triển HTX DV&KTHSXB là việc phải làm, cần làm với quyết tâm cao hơn nữa trong thời gian đến.
Bài, ảnh: THANH NHỊ
