Chủ động phòng, chống hạn

(Báo Quảng Ngãi)- Từ hơn một tháng qua, nắng hạn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của người dân một số tỉnh miền Trung. Tuy hậu quả hạn hán chưa ảnh hưởng nghiêm trọng đến Quảng Ngãi, nhưng nguy cơ thiếu nước vẫn rất cao. Do đó để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thiếu nước trên diện rộng, ngành nông nghiệp tỉnh đã chủ động triển khai các biện pháp chống hạn ngay từ đầu vụ.

Hồ đập xuống cấp

Trong số 117 hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh, thì đã có 89 hồ chứa nước  xây dựng trước năm 1989. Trong đó có đến 60 hồ chứa nước vừa và nhỏ đang bị hư hỏng, xuống cấp nên không đảm bảo được khả năng tích nước. Vì thế, mặc dù đang là vụ đông xuân, nhưng các xứ đồng nằm cạnh những đập chứa nước, trạm bơm, tuyến kênh… xuống cấp, hư hỏng đã bắt đầu “căng thẳng” chuyện tìm nguồn nước tưới. Tại xứ đồng Trung Tín, thôn Phước Thọ 1, xã Bình Phước (Bình Sơn), ông Nguyễn Nay đang bơm nước về ruộng cứu lúa. “Lúa đang trổ, không có nước thì “hóp” hạt hết, nên phải tranh thủ thôi”, ông Nay trầm ngâm.

Người dân tại xứ đồng Trung Tín đang bơm nước “cứu” lúa. Ảnh: Ý Thu

Đã nhiều năm nay, dù nằm dưới hồ chứa nước Phố Tinh, nhưng bà con nông dân ở xứ đồng Trung Tín phải tự mua máy bơm về bơm nước. Bởi hồ Phố Tinh - hồ chứa nhận nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho cả xứ đồng giờ đã xuống cấp, không giữ được nước, nên vụ lúa năm nào, bà con nông dân nơi đây cũng phải thấp thỏm trông trời. Vụ đông xuân này, thời tiết nắng nóng liên tục ngay đợt lúa làm đòng, nên đã nửa tháng nay, bà con phải bơm nước từ hồ về mới giữ lại được 10ha lúa.

Đó cũng là nỗi niềm của bà con nông dân tại xứ đồng Phú Thuận Tây, Phú Thuận, Mỹ Thịnh Đông, xã Nghĩa Thuận (Tư Nghĩa).  Hai hồ chứa cung cấp nước tưới cho cả xứ đồng là hồ Hố Tre và Hố Tạc bị xuống cấp, hư hỏng, lại không có hệ thống đóng, xả để giữ nước nên vụ đông xuân năm nào, người dân cũng phải thấp thỏm chuyện nước tưới.

Ông Trần Thiên Thanh- Trưởng Phòng  NN&PTNT  huyện Tư Nghĩa cho biết: “Năm nay, huyện sẽ tập trung đầu tư xây dựng đường ống dẫn nước từ hồ Hóc Xoài về hai hồ Hố Tạc, Hố Tre để đảm bảo nước tưới cho hơn 60ha lúa của 3 xứ đồng Phú Thuận Tây, Phú Thuận, Mỹ Thịnh Đông. Hiện, địa phương đã vận động người dân tiến hành nạo vét lòng hồ Hố Tạc, Hố Tre để có thể sẵn sàng chứa nước khi dẫn nước từ Hóc Xoài về”.

Không để bị động

Từ nhiều ngày qua, người dân ở xã Hành Thiện (Nghĩa Hành) đã ra quân nạo vét con suối Nghĩa Sơn để khơi thông dòng chảy. Ông Cao Văn Lý – Chủ nhiệm HTX nông nghiệp Hành Thiện chia sẻ: “Do lỡ vụ nên trước mắt chúng tôi chỉ tổ chức nạo vét thủ công để kịp thời cung cấp nước tước cho gần 40ha lúa ở dọc theo con suối Nghĩa Sơn. Còn ở những chân ruộng cao, chúng tôi cũng đã nạo vét kênh mương nội đồng, sửa lại máy bơm bị hỏng để sẵn sàng phục vụ nước tưới cho các cánh đồng”.

Ông Đàm Bàng - Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Nghĩa Hành cho biết: “Nếu như nắng nóng tiếp tục kéo dài thì khả năng các hồ chứa nước sẽ  thiếu nước tưới vào cuối vụ. Vì vậy, để chủ động, huyện Nghĩa Hành đã lập kế hoạch  cụ thể để đối phó với hạn hán như đóng kín cửa cống lấy nước và các phai tràn, cống xả cát; không để rò rỉ, thẩm lậu nước; thường xuyên kiểm tra, phát hiện và kịp thời xử lý các hư hỏng nhỏ bằng các loại vật liệu địa phương, tránh rò rỉ, lãng phí nước... Còn ở những vùng sản xuất bằng nước trời, các địa phương triển khai dùng máy bơm dầu phục vụ công tác chống hạn, đồng thời vận động nhân dân khoan giếng để phục vụ nước tưới cho cây trồng cạn. Còn những nơi chủ động được nguồn nước, công tác sản xuất nông nghiệp vẫn đang được đảm bảo”.

Theo ông Dương Văn Tô- Giám đốc Sở NN & PTNT, trong vụ đông xuân này, tình trạng nước tưới ở các khu vực được hưởng nước tưới Thạch Nham cơ bản được đảm bảo. Tuy nhiên, mùa mưa năm 2014 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi kết thúc sớm hơn thường kỳ, tổng lượng mưa ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm khá nhiều, nền nhiệt độ ở mức xấp xỉ và cao hơn trung bình nhiều năm, nên hiện nay mực nước trên các sông, suối đang ở mức thấp, đa số các hồ chứa nước tích được khoảng từ 80% đến 90% dung tích thiết kế.

Vì vậy, khả năng xảy ra hạn hán và xâm nhập mặn vào cuối vụ đông xuân 2014-2015 là khá cao, có nguy cơ thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trên địa bàn tỉnh. Do đó, để không bị động, ngành nông nghiệp đã triển khai các biện pháp chống hạn. Đặc biệt đối với những vùng có khả năng thiếu nước sinh hoạt cao như huyện đảo Lý Sơn, khu đông Bình Sơn, các xã ven biển huyện Mộ Đức, Đức Phổ… sẽ có những phương án chi tiết để vận chuyển nước từ nơi khác đến cung cấp cho người, vật nuôi khi xảy ra hạn.

HỒNG HOA- Ý THU