(Báo Quảng Ngãi)- Những ngày thu lịch sử này, đồng bào Cor ở 2 huyện Trà Bồng và Tây Trà hân hoan kỷ niệm 55 năm ngày khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi (28.8.1959 – 28.8.2014) và tưởng nhớ đến Bác Hồ, bồi hồi ôn lại kỷ niệm về những ngày tháng 9 năm 1969, khi nhận được tin Bác qua đời ở Thủ đô và sau đó người Cor được vinh dự mang họ Bác Hồ.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Dân tộc Cor hiện có dân số trên 3 vạn người, cư trú chủ yếu trên địa bàn các huyện Trà Bồng, Tây Trà (tỉnh Quảng Ngãi), Bắc Trà My, Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam). Cho dù có sự phân chia về mặt hành chính nhưng địa bàn cư trú và lịch sử - văn hoá dân tộc Cor là một khối thống nhất, gắn bó vững bền. Cây quế ở đây là loại lâm sản đặc biệt có giá trị mà người Cor đã trồng và khai thác từ lâu đời. Vì thế, vùng đất Trà Bồng - Tây Trà - Trà My thường được nhắc đến với một tên chung là “Đất Quế”, “Vùng hương quế”.
Người Cor có truyền thống đấu tranh bất khuất, kiên cường. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân - phong kiến, phong trào “Nước xu đỏ” đã bùng lên mãnh liệt trên khắp rừng núi Trà Bồng những năm 1938-1939 và kéo dài cho đến ngày hoà nhập vào phong trào Cứu quốc dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh. Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, đất nước tạm thời bị chia cắt, một nửa đất nước còn rên xiết dưới ách áp bức của kẻ thù. Bộ máy đàn áp của Mỹ-nguỵ giăng khắp miền Nam, đàn áp khốc liệt những người kháng chiến, kích động hằn thù giữa các dân tộc. Vùng đất quế Trà Bồng của những người Cor trung hậu trở thành căn cứ địa cách mạng, nuôi giấu cán bộ, sắm sửa vũ khí, tích trữ lương thảo, ngấm ngầm chuẩn bị cho một cuộc vùng dậy kiên cường.
 |
| Diễu binh chào mừng kỷ niệm 50 năm Khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi (28.8.1959 - 28.8.2009). Ảnh: Lê Hồng Khánh |
Tháng 8 năm 1959, cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi nổ ra trên vùng đất quế và nhanh chóng lan ra khắp miền Tây Quảng Ngãi, đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đầu tháng 9.1969, người Cor Trà Bồng đau đớn khi biết tin Bác Hồ về cõi vĩnh hằng. Nước mắt ướt đẫm trên những khuôn mặt dạn dày, từng chịu đựng đắng cay gian khổ suốt bao nhiêu năm sống mái với kẻ thù để gìn giữ lời thề “Suốt đời theo Đảng, theo Bác Hồ làm cách mạng” đã từng vang lên trong Đại hội đoàn kết các dân tộc Quảng Ngãi chống giặc Mỹ, tổ chức tại mảnh đất Gò Rô - Trà Bồng lịch sử.
Sáng 9.9.1969, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ và đồng bào Cor vượt núi, băng rừng về chiến khu Trà Lãnh (nay thuộc huyện Tây Trà) dự lễ truy điệu Hồ Chủ tịch do Huyện uỷ Trà Bồng tổ chức, lắng nghe Di chúc của Người và điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Bức tượng Hồ Chủ tịch, tạc từ thân cây quế, được đồng bào trang trọng đặt lên bàn thờ để mọi tấm lòng cùng hướng về Người với lòng tôn kính và niềm thương tiếc vô bờ.
Tại buổi lễ này, các già làng người Cor đã đề đạt nguyện vọng của đồng bào “muốn theo họ Bác Hồ” thể hiện tấm lòng trung kiên với Đảng, ghi nhớ công ơn và làm theo lời dạy Cụ Hồ. Ông Hồ Ngọc Lâm - Nguyên Phó Bí thư Huyện ủy Trà Bồng, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh huyện Tây Trà, một trong những người có mặt trong buổi lễ năm ấy bồi hồi nhớ lại: “Đối với người Cor không có cái gì đau thương, mất mát bằng khi nghe tin Bác từ trần. Người Cor tự nguyện lấy họ Hồ đặt họ cho dân tộc mình là để mãi mãi nhớ đến Bác, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, trong đó có dân tộc Cor. Từ khi mang họ Hồ, mọi suy nghĩ, hành động của người Cor đều hướng về Bác Hồ”.
Khi nhận được đề nghị thiêng liêng, tha thiết của đồng bào, đồng chí Lê Duẩn- Bí thư thứ nhất BCH Trung ương Đảng đã điện trả lời, đại ý: Trung ương Đảng không chủ trương việc đồng bào mang họ Bác, nhưng đây là nguyện vọng của dân, tấm lòng của dân, nên Trung ương đồng ý. Từ đó đến nay, người Cor vinh dự và tự hào được mang họ Bác Hồ.
Nhớ lại những ngày khởi nghĩa tháng 8.1945, sau gần 10 năm kiên gan chống lại ách thống trị của kẻ thù, nghĩa quân người Cor kháng Pháp đứng dưới cờ Mặt trận Việt Minh, từ căn cứ Cà Đam kéo về châu lỵ giành chính quyền. Trong ngày 15.8.1945 lịch sử đó, cụ Phó Mục Gia, lãnh tụ nghĩa quân cũng là Chủ tịch UBND huyện đầu tiên của người Cor, đã nói: “Người Cor chống Pháp đã nhiều năm mà chưa thành chuyện. Nay Việt Minh đã thắng Nhật, Pháp, Nam triều, thắng lợi này lớn lắm, là cuộc đổi đời…”.
Suốt trong những năm đánh Mỹ, dù bị kẻ thù đày đoạ, áp bức dùng mọi thủ đoạn dụ dỗ, người Cor vẫn một lòng theo Đảng, không một ai đầu hàng, không một người phản bội.
“Cờ ở đây, cờ trong đầu tao, trong trái tim tao!”, đó là lời già làng Đinh Triều, một lãnh tụ kháng chiến chống Pháp, sau trở thành người hoạt động cách mạng, thét vào mặt kẻ thù khi chúng truy bức cụ hòng tìm nơi cất giấu lá cờ đỏ sao vàng. Già làng Triều đã hy sinh vì những đòn tra tấn của kẻ thù và là một trong những liệt sĩ đầu tiên của người Cor.
Đất quế Trà Bồng, nay là hai huyện Trà Bồng và Tây Trà, đang chuyển động từng ngày trong sự nghiệp đổi mới, xoá bỏ lạc hậu, đói nghèo, xây dựng quê hương giàu đẹp. Điện lưới quốc gia, trường học, trạm y tế, đường bê tông đã về tận bản làng. Vùng núi Cà Đam kiêu hãnh trong kháng chiến giờ đang được khảo sát, quy hoạch để xây dựng thành khu du lịch sinh thái. Cây nêu trong lễ cúng trâu của đồng bào Cor được trưng bày trang trọng tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.
Bí thư Huyện đoàn Tây Trà Hồ Thị Vân thuộc thế hệ những người Cor trẻ tuổi, trưởng thành từ sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất, được Đảng và Nhà nước đào tạo, rèn luyện, khi nhắc đến sự kiện người Cor vinh dự mang họ Bác Hồ đã thể hiện niềm tự hào gắn với ý thức trách nhiệm của tuổi trẻ: “Người Cor được mang họ Bác là một vinh dự lớn, nguyện mãi mãi đi theo Người. Càng tự hào về điều đó, thế hệ trẻ càng phải nỗ lực học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, ra sức rèn luyện để tiếp bước cha anh gánh vác sự nghiệp xây dựng quê hương giàu đẹp, góp phần cùng thế hệ trẻ và đồng bào cả nước xây dựng Tổ quốc phồn vinh”.
Sáng tháng Tám này, trở lại mảnh đất Trà Bồng - Tây Trà, lòng người không khỏi dậy lên những cảm xúc xôn xao, lẫn với niềm vui khó tả. Lời thề suốt đời theo Đảng, theo Bác Hồ vẫn còn đây, nồng nàn trong mùi hương quế, trong xanh biếc núi rừng. Người Cor tự hào được mang họ Bác, tự hào là con của Tổ quốc Việt Nam anh hùng. Người Cor cũng mong được một ngày chung tay dựng đền thờ Bác ở vùng đất quế thân yêu để làm nơi khói hương tưởng nhớ đến Người, lòng nhắc lòng làm theo Di chúc của vị Cha già dân tộc.
Lê Hồng Khánh
