Phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ

Ban Thường vụ Tỉnh ủy công bố quyết định điều động Phó Chủ tịch HĐND huyện Nghĩa Hành Võ Thị Anh Trâm đến nhận công tác tại Hội LHPN tỉnh để giới thiệu bầu giữ chức Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, nhiệm kỳ 2021 - 2026. Ảnh: BÁ SƠN

Tuy vậy, việc xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng và cả hệ thống chính trị vẫn còn hạn chế, khuyết điểm. Thẳng thắn nhìn nhận vấn đề này, Ban Chấp hành Trung ương Đảng chỉ rõ: “Công tác cán bộ có mặt chưa đáp ứng yêu cầu, còn tình trạng khép kín; việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý ở một số bộ, ngành, địa phương có trường hợp chưa thực hiện đúng quy trình, thủ tục nhưng việc xử lý còn chậm và chưa thống nhất; thậm chí có trường hợp bổ nhiệm thần tốc, bổ nhiệm không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, thiếu minh bạch, cục bộ... gây bức xúc trong dư luận. Trong một số trường hợp, việc đánh giá năng lực, phẩm chất cán bộ chưa đúng thực chất, dẫn đến tình trạng có cán bộ, thậm chí là cán bộ cấp cao vừa được bổ nhiệm trong thời gian ngắn đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gây hậu quả nghiêm trọng” (1).

Nguy hại là vậy, song có thể nhận diện ai - tổ chức, cá nhân nào - tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ? Hành vi của họ là gì? Ai, với lý do gì khiến các tổ chức, cá nhân nói trên sa vào tham nhũng, tiêu cực? Và những ai, cần làm gì để đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong vấn đề này?.  Trên thực tế, có thể tìm thấy câu trả lời từ trong di sản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong văn kiện của Đảng, pháp luật Nhà nước, trong các bài viết, bài nói tâm huyết của các lãnh tụ cách mạng tiền bối, của cán bộ, đảng viên và đông đảo nhân dân đang đóng góp ý kiến cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Gần đây, việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền được quy định cụ thể tại Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị khóa XII, việc kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ được Bộ Chính trị khóa XIII kế thừa, bổ sung, phát triển nội dung Quy định số 205-QĐ/TW và thay thế bằng Quy định số 114-QĐ/TW ngày 11/7/2023.

Với 5 chương, 16 điều, phạm vi điều chỉnh của Quy định số 114-QĐ/TW là về hành vi tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ; trách nhiệm kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ và xử lý vi phạm.

Những hành vi tham nhũng, tiêu cực được nhận diện ở việc lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn, chạy chức, chạy quyền và các hành vi tiêu cực khác của những tổ chức, cá nhân có quyền lực trong công tác cán bộ.

Quyền lực trong công tác cán bộ là thẩm quyền của các cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, cơ quan, đơn vị có thẩm quyền quản lý, quyết định công tác cán bộ theo phân cấp và cơ quan tham mưu, chuyên môn giúp việc về công tác cán bộ; người đứng đầu và các thành viên của các tổ chức nói trên. Quyền lực đó thể hiện trong từng khâu liên quan đến công tác cán bộ, như: Tuyển dụng, đánh giá, lấy phiếu tín nhiệm, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, tuyển chọn, bố trí, phân công, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, giới thiệu ứng cử, tái cử, chỉ định, điều động, luân chuyển, biệt phái; phong, thăng, giáng, tước quân hàm; cho thôi giữ chức vụ, thôi làm nhiệm vụ đại biểu Quốc hội, HĐND; tạm đình chỉ, đình chỉ chức vụ, cho từ chức, miễn nhiệm, cách chức; khen thưởng, kỷ luật; kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ và bảo vệ chính trị nội bộ.

Trách nhiệm kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ được quy định cho nhiều nhóm chủ thể. Đó là các tổ chức, cá nhân có quyền lực trong công tác cán bộ; là nhân sự (người được cấp có thẩm quyền xem xét, thực hiện quy định, quy trình, quy chế, quyết định về công tác cán bộ); là MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan dân cử; là từng cán bộ, đảng viên, đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, các chủ thể có trách nhiệm phải tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo, theo dõi, phát hiện, tiếp nhận, phản ánh, xử lý... đối với hành vi vi phạm và khen thưởng đối với tổ chức, cá nhân có thành tích trong kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực có hiệu quả.

Quy định đã rõ, chế tài cũng nghiêm khắc, song hiệu quả của công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ đến đâu, phụ thuộc vào sự nỗ lực của nhiều chủ thể.

Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Đảng không phải là tổ chức làm quan phát tài”. Nhưng “Đảng từ trong xã hội mà ra”, vì vậy, những gì có trong xã hội đều có thể có trong Đảng. Nếu đó là đạo đức, là văn minh, thì Đảng sẽ mãi mãi là người soi đường cho dân tộc ta tiến tới. Nếu đó là tệ nạn, là thói xấu chưa được gột rửa, thậm chí là mới phát sinh, thì nguy cơ của Đảng, của chế độ là hiển hiện. Nỗ lực, quyết tâm, kiên quyết, kiên trì phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thực hiện nhiệm vụ “then chốt của then chốt” sẽ loại trừ được những kẻ “lẻn vào Đảng” rồi chạy chức, chạy quyền, chui sâu, leo cao bằng mọi giá, để “làm quan” và “phát tài”. Kiểm soát tốt, phòng chống hiệu quả tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ sẽ nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, sẽ thu hút, động viên được người có đức, có tài đến với Đảng, cống hiến cho đất nước. Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội dù xa, dù khó khăn, song có đội ngũ cán bộ có đức có tài dẫn đường, Việt Nam tiếp tục làm nên những kỳ tích lịch sử.