Sớm xử lý vùng ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật

(QNg)- Các kho thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) giờ đã giảm hoặc không còn mùi hôi, nhưng chất độc đã thấm sâu vào lòng đất phá hoại cả nguồn nước ngầm luôn là nỗi ám ảnh về bệnh tật đối với người dân. Trong khi đó, ngành chức năng vẫn cứ loay hoay chưa tìm ra cách giải quyết. Trách nhiệm thuộc về ai?

Theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, trên địa bàn tỉnh hiện có 9 điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng  kéo dài trong nhiều năm. Trong đó có 8 kho chứa thuốc BVTV gây ô nhiễm nặng. Người dân sống quanh khu vực bức xúc nên đã nhiều lần phản ánh qua các cuộc tiếp xúc với đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân tỉnh.

Thuốc độc ngấm vào lòng đất

Kho thuốc Bảo vệ thực vật Núi Voi thị trấn La Hà (Tư Nghĩa) là một trong tám điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng của tỉnh. Khu vực kho thuốc có diện tích 1.400m2, nằm liền kề khu dân cư số 1 thị trấn La Hà. Bên trong khu vực có kho chứa thuốc BVTV được hình thành từ năm 1984 của Công ty Vật tư tổng hợp huyện Tư Nghĩa. Sau khi Công ty giải thể, toàn bộ diện tích này (gồm nhà và đất) được chuyển giao cho 4 đơn vị sử dụng làm kho chứa thuốc, gồm: Chi nhánh Công ty Cổ phần vật tư BVTV 1 Trung ương, Chi cục BVTV, Trạm sốt rét và Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh.

Nhiều kho chứa thuốc BVTV đã được nâng cấp nhằm hạn chế gây ô nhiễm môi trường...

Trong 4 đơn vị hiện chỉ còn Công ty CP vật tư BVTV 1 Trung ương đang sử dụng 56m2 để làm kho chứa thuốc và phòng làm việc.

Hôm chúng tôi đến, môi trường ở khu vực như khá trong lành, không còn mùi hôi của các loại thuốc BVTV. Ở khu vực nhà làm việc, kho chứa thuốc của các đơn vị ngừng hoạt động đã rậm rì màu xanh bởi dây leo bao phủ. Nhiều bà con cho biết, giờ thì ở đây không còn mùi hôi nhưng nguồn nước đã bị ô nhiễm nặng, ảnh hưởng đến các giếng nước nên rất nguy hiểm.

Ngày trước, hai đơn vị gồm Chi nhánh Công ty CP vật tư BVTV 1 và Chi cục BVTV tỉnh hoạt động trong điều kiện thiếu thốn thiết bị, kho thuốc chưa xây dựng kiên cố. Nơi chứa thuốc được đựng trong các phuy lớn, muốn vận chuyển đến các đại lý, cơ sở kinh doanh khác cần phải sang chiết nên đã làm thuốc rơi vãi xuống nền. Lâu ngày lượng thuốc  tích tụ rồi thấm sâu vào lòng đất. Năm 2009, bà con trong khu vực bức xúc có đơn gửi Sở Tài nguyên và Môi trường. Sở đã cử đoàn kiểm tra về lấy 12 mẫu đất và 8 mẫu nước ngầm khu vực kho thuốc này để kiểm tra. Kết quả trong số mẫu đất và nước đã có một số mẫu chứa dư lượng thuốc BVTV họ Chlor hữu cơ vượt giới hạn cho phép của QCVN 15:2008/BTNMT từ 1,03 đến 3,23 lần. Năm 2010, ngành chức năng tiếp tục lấy mẫu đất nền của kho thuốc để đánh giá mức độ ô nhiễm. Kết quả có nhiều chất thuốc BVTV vượt nhiều lần mức cho phép như chất Endin: Vượt 12 lần; ĐT vượt 365 lần khiến những người đi lấy mẫu cũng "choáng".

Trong khi đó, tại điểm trước đây xây dựng kho thuốc BVTV của hợp tác xã nông nghiệp Nghĩa Dõng (TP Quảng Ngãi) hiện nay tuy được san lấp để xây dựng trụ sở làm việc của UBND xã, nhưng lượng thuốc BVTV  rơi vãi xuống nền đất đến bây giờ vẫn còn mùi hôi. Xã Nghĩa Dõng, Nghĩa Dũng là vùng chuyên sản xuất các loại rau màu nên trước đây lượng thuốc BVTV được tập kết về kho thuốc rất nhiều để cung ứng cho dân. Thuốc BVTV lúc đó chủ yếu bằng nước, nên đều đựng trong phuy. Các thùng phuy sử dụng lâu ngày bị chất độc gây hư hỏng nên chảy ra nền rồi tràn ra đất. Nhiều năm liền như thế dẫn đến một kết cục nguy hiểm là quanh khu vực kho bị ô nhiễm  nghiêm trọng.

Theo thống kê của Sở Tài Nguyên và Môi trường, ngoài hai kho thuốc đã nêu, các kho thuốc BVTV ở các HTXNN Quyết Thắng; Nghĩa Lâm (Tư Nghĩa); Hòa Vinh; Dốc Trạm (Sơn Tịnh); Phổ Minh và kho thuốc BVTV ở HTXNN Phổ Cường (Đức Phổ) đang gây ô nhiễm mùi, có khả năng ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm.

Đừng để dân khổ

 8 kho thuốc BVTV đều đặt gần các khu dân cư. Những năm qua, bà con đã làm nhiều cách để tránh hít phải mùi thuốc độc từ thuốc BVTV. Như đã có một thời bà con sống quanh kho thuốc thuộc khu vực Núi Voi phải đóng kín các cửa chính, cửa sổ. Tuy vậy, bà con vẫn không thể nào thoát cảnh phải ngửi mùi hôi. Nhiều người đã nôn ọe vì không chịu được mùi. Tại thị trấn La Hà, vùng bị ảnh hưởng mùi thuốc trừ sâu từ kho thuốc BVTV Núi Voi nằm trong bán kính 150m, với khoảng 40 hộ dân . Do ô nhiễm mùi quá đậm đặc, bà con  lo ngại chất độc đã thấm xuống dưới lòng đất  nên không ai dám dùng nước giếng nữa.

Khu vực kho chứa thuốc BVTV Núi Voi, cây, dây leo đã phủ xanh nhưng phía bên dưới lòng đất lại ô nhiễm nặng.

Chính quyền thị trấn La Hà đã trích 120 triệu đồng xây dựng hệ thống nước sạch để cung cấp cho bà con. Về phía Chi nhánh Công ty CP vật tư BVTV 1 cũng đã nhanh chóng nâng cấp nhà kho và hoạt động theo kiểu trung chuyển, không còn sang chiết thuốc BVTV ở nơi đây. Nhưng, sự ô nhiễm thì không thể khắc phục được.

Ông Võ Công - Tổ trưởng tổ dân phố 1 thị trấn La Hà bức xúc, nói: "Chịu sao thấu! Mong các ngành các cấp buộc đơn vị chủ quản chuyển gấp nhà kho này đến một nơi khác, xa khu dân cư. Đồng thời, tìm cách khắc phục môi trường  ô nhiễm  cho bà con".   

Lời đề nghị của ông Công cũng là yêu cầu khẩn thiết của hàng trăm hộ dân sinh sống quanh khu vực các kho thuốc BVTV đã gây ô nhiễm nặng. Bà con cho hay, đã nhiều lần phản ánh  qua các cuộc họp tiếp xúc cử tri với đoàn đại biểu Quốc hội khóa XI, XII, XIII và Hội đồng nhân dân tỉnh. Thế nhưng, tiếng kêu của bà con cũng chỉ dừng lại ở những cuộc bàn luận và cấp trên vẫn chưa có hướng giải quyết dứt điểm nên nỗi lo về bệnh tật luôn ám ảnh từng ngày.

Mai Hạ