Trước thông tin thuế nhập khẩu đối với ô tô dưới 9 chỗ ngồi nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN về 0% vào năm 2018, nhiều người kỳ vọng giá xe trong nước sẽ giảm, cơ hội mua và sở hữu xe con của người Việt rộng mở hơn.
Tuy nhiên, nhìn vào thực tế, cơ hội khiến giá xe giảm là rất ít vì các khoản phí và lệ phí hiện còn ở mức cao và dự đoán sẽ còn tăng thêm.
 |
| Hy vọng xe rẻ do thuế nhập về 0% liệu có trở thành hiện thực khi mà hàng rào thuế, phí, phụ phí đang tăng lên đối với mặt hàng ô tô |
Không phải gánh thuế, xe lắp ráp trong nước giá vẫn "chát"
Theo thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) năm 2014, lượng ô tô con tiêu thụ trong nước đạt 100.440 xe, trong đó, xe nhập khẩu là hơn 31.000 xe, còn chủ yếu là xe lắp ráp và sản xuất trong nước tiêu thụ hơn 69.000 xe.
Theo chủ một cửa hàng kinh doanh xe ô tô tại Mỹ Đình (Hà Nội), mặc dù làm chủ thị trường, lại không phải chịu thuế nhập khẩu nhưng xe nội vẫn có mức giá rất “chát” so với xe nhập.
Anh này dẫn chứng, trong cùng dòng xe 7 chỗ, nhưng Toyota Inova J (hộp số sàn) nội địa hóa 40%, được sản xuất tại Việt Nam, không phải chịu thuế nhập khẩu có mức giá rẻ nhất là 669 triệu đồng trong khi Suzuki Ertiga nhập khẩu nguyên chiếc từ Ấn Độ, hộp số tự động, chịu thuế nhập khẩu hiện hành là 68% có mức giá bán 599 triệu đồng.
Còn theo số liệu của Tổng cục Hải Quan, năm 2014, dù xe nhập tăng mạnh song chủ yếu là nhập xe tải lớn, bán tải, xe tải nhỏ. Còn xe con chỉ tăng so với hai năm gần đây 2013 và 2012, còn so với hai năm 2011 và 2010, lượng xe nhập khẩu năm 2014 giảm hơn 3.000 xe. Cụ thể, năm 2014, xe dưới 9 chỗ nhập về là 31.566 xe, năm 2013 là 15.400 xe, năm 2012 là 13.600 xe. Nhưng năm 2011, xe 9 chỗ nhập về Việt Nam đạt 34.800 xe, 2010 là 35.000 chiếc.
Theo các chuyên gia, lý do thị trường xe nhập biến động thất thường là chính sách thuế, phí của Việt Nam và thị trường ô tô đang được điều tiết mạnh. Điển hình như năm 2010, 2011, thuế trước bạ đăng ký xe ở Hà Nội, TP HCM và các thành phố trực thuộc trung ương còn lại chỉ kịch trần là 15%, nhưng năm 2012, 2013 phí trước bạ các địa phương trên tăng lên 20%.
Ngoài ra cũng trong năm này, phí lưu hành xe, phí bảo trì đường bộ được ban hành nên lượng tiêu thụ giảm ở cả xe nhập lẫn xe lắp ráp trong nước. Từ năm 2014, nhập khẩu ô tô con tăng trở lại do thuế nhập khẩu giảm xuống 50% thay vì 60% như năm 2013, đồng thời chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt vẫn được giữ nguyên 60% đối với các dòng xe nhập có dung tích xi lanh trên 3.0L so với đề xuất tăng lên từ 70 – 195% của Bộ Công Thương.
Vì vậy, giá xe và thị trường xe sắp tới được nhận định sẽ phụ thuộc rất lớn vào chính sách thuế và phí của Nhà nước.
Giá xe còn nhiều chướng ngại vật thuế, phí
Kỳ vọng giảm giá xe trong nước hiện chỉ trông chờ vào thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) giảm. Tuy nhiên, luật này mới được Quốc hội ban hành tháng 10/2014, có hiệu lực trong 3 năm bắt đầu từ năm 2016. Vì vậy, theo quy định phải đến hến hết 2019, luật Thuế TTĐB mới được xem xét điều chỉnh.
Hiện với dòng xe từ 2.0L trở xuống có mức thuế TTĐB là 45%, ở mức này, giả sử với xe ô tô có giá 500 triệu đồng, người tiêu dùng phải trả thêm hơn 225 triệu, giá xe đội lên 725 triệu đồng
Theo các chuyên gia, cam kết Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) chỉ quy định phải cắt bỏ thuế nhập khẩu, còn các loại thế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế trước bạ vẫn do các nước tự ban hành. Đây là cơ sở để các nước gia tăng bảo hộ, các mức thuế này cao hay thấp đều không hề vi phạm các cam kết.
Vì thế, theo TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM): Rất khó để các dòng thuế TTĐB này hạ bởi chủ chương hạn chế xe cá nhân của Chính phủ cũng như các tỉnh thành phố đông dân. Thêm vào đó, chính sách thuế TTĐB là công cụ tốt để bù khoản hụt thu do giảm thuế nhập khẩu về 0%, trong bối cảnh ngân sách Nhà nước năm 2015 được dự đoán sẽ trống do phải trả nợ.
Ngoài thuế TTĐB cố định, người sở hữu ô tô tại thành phố lớn còn phải chịu phí trước bạ cao từ năm 2011. Theo đó, phí trước bạ đối với xe đăng ký ở HN, TPHCM và 3 thành phố trực thuộc trung ương là 20%, còn lại các tỉnh là 10%. Ngoài ra, họ còn phải cõng nhiều loại phí thường niên khác như phí lưu hành đường bộ đối với ô tô tối thiểu là 20 triệu/năm, tối đa 50 triệu/năm, phí bảo trì đường bộ 2,9 triệu – 3,9 triệu/năm khiến nhiều người tiêu dùng phải suy nghĩ lại về ý định mua xe..
Khác với thuế TTĐB 3 năm được xem xét điều chỉnh 1 lần, mức phí lưu hành đường bộ, phí bảo trì, phí đường cao tốc, thuế xăng dầu… là những loại chi phí thường niên được điều theo từng thời điểm.
Ngoài phí, phụ phí chung áp dụng trên toàn quốc, các địa phương nhất là những thành phố đông dân như Hà Nội, TP HCM cũng ban hành thêm nhiều chính sách hạn chế xe, tăng thu khi sở hữu xe hơi. Đầu năm 2015, Sở Giao thông Vận tải TP.HCM có đề xuất UBND TP.HCM giải pháp hạn chế xe cá nhân, trong đó có yêu cầu phải chứng minh người sở hữu xe phải có chỗ đỗ xe, người kinh doanh xe ô tô con phải nộp khoản tiền để được cấp hạn ngạch kinh doanh ô tô. Thành phố còn đề xuất sử dụng các chế tài như thuế xăng dầu, lệ phí đường, phí đỗ xe để giảm bớt đi lại bằng ô tô cá nhân…
Như vậy, chỉ giảm thuế nhập khẩu trong khi giữ nguyên hoặc tăng thêm các loại thuế và phí khác, thì giấc mơ người tiêu dùng Việt được mua xe rẻ vào năm 2018 vẫn còn khá mơ hồ.
Trước đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cũng cho biết, việc người dân có mua được xe ô tô giá rẻ vào năm 2018 hay không còn phụ thuộc vào chính sách của các bộ ngành căn cứ theo các bộ luật, luật pháp sẽ được xây dựng.
Theo Nguyễn Tuyền/Dân Trí
