Trung tâm Giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi: 10 năm xây dựng và phát triển

(Báo Quảng Ngãi)- Sau 10 năm xây dựng và phát triển, giờ đây Trung tâm giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi không chỉ là thương hiệu nổi tiếng trong tỉnh và ngành nông nghiệp trong cả nước mà còn là niềm tự hào của toàn ngành nông nghiệp Quảng Ngãi.

Đồng chí Đoàn Văn Nhân (thứ 2 từ phải qua) đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba của Chủ tịch nước tặng cho tập thể đơn vị.

Được thành lập từ sau ngày tái lập tỉnh Quảng Ngãi với tên gọi Trung tâm Kỹ thuật Nông lâm nghiệp (1989) và đến năm 1993 bổ sung thêm chức năng khuyến nông với tên gọi: Trung tâm Kỹ thuật nông lâm nghiệp và Khuyến nông tỉnh Quảng Ngãi. Theo yêu cầu đổi mới trong quản lý và chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, ngày 22.10.2003 UBND tỉnh Quảng Ngãi ra Quyết định số 201/2003/QĐ-UB thành lập Trung tâm Giống Cây trồng Vật nuôi tỉnh Quảng Ngãi trên cơ sở tách và tổ chức lại một số bộ phận của Trung tâm Kỹ thuật nông lâm nghiệp và Khuyến nông Quảng Ngãi.

Với chức năng và nhiệm vụ chính là nghiên cứu, khảo nghiệm, chọn lọc, phục tráng, sản xuất, dịch vụ cung ứng giống, cây trồng vật nuôi. Ngay từ khi mới ra đời Trung tâm đã xác định công tác nghiên cứu, chọn lọc, phục tráng giống là nhiệm vụ trọng tâm. Đơn vị đã chủ động và phối hợp với các tổ chức quốc tế, cơ quan chuyên môn viện, trường, và các công ty giống hàng đầu trong nước, tiến hành nghiên cứu dự án quốc tế "Nghiên cứu phát triển chăn nuôi bò thịt miền Trung bằng nguồn thức ăn sẵn có”; 3 đề tài, dự án cấp bộ gồm: Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật thâm canh tăng năng suất hạt giống lúa lai F1 vùng miền Trung – Tây Nguyên; Nghiên cứu phát triển giống lúa chất lượng cao các tỉnh phía nam và dự án sản xuất giống lúa thuần vùng Duyên hải Trung Bộ và Tây Nguyên.
 

Ngoài ra, Trung tâm còn thực hiện 5 đề tài khoa học cấp tỉnh gồm: Lai kinh tế bò thịt trên nền bò cái lai Zebu; sử dụng dung dịch hoạt hóa điện hóa trong chăn nuôi heo tại Quảng Ngãi; Sản xuất rau an toàn; Dự án hỗ trợ phát triển giống lúa thuần mới chất lượng cao giai đoạn 2013 – 2016. Thực nghiệm và lai kinh tế giống dê boer trên nền dê cái lai tại Quảng Ngãi.

 Song song với nghiên cứu khoa học, đơn vị thường xuyên thực hiện các thí nghiệm. Trong 10 năm qua đã có hàng chục thí nghiệm về lâm sinh, hàng trăm thí nghiệm về cây lúa và cây trồng cạn được tiến hành. Mỗi năm đơn vị du nhập và khảo nghiệm từ 60-100 giống lúa, 5-10 giống đậu đỗ các loại và một tập đoàn giống cỏ nhập nội phong phú để phục vụ cho ngành chăn nuôi gia súc ở tỉnh. Thực hiện các thực nghiệm so sánh và sản xuất thử các giống lúa thuần, lúa lai, bắp lai và đậu đỗ có triển vọng. 10 năm qua từ công tác khảo nghiệm và phục tráng thành công, Trung tâm giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi đã đề nghị đưa vào bổ sung cơ cấu giống lúa hằng năm của tỉnh gồm các giống lúa BM9855, Xi23, NX30, HT1, QNT1, ĐB6, OM6976, Khang dân đột biến, ML48, ML202, ML203, VN121, Nhị ưu 838, Bo404, TH3-3, các giống ngô lai B06, T7… đậu tương ĐT12, lạc L14, L23, đậu xanh ĐX14, HL208, giống mì Km140, KM419...

Đặc biệt, đơn vị đã làm chủ được quy trình công nghệ giâm hom giống cây lâm nghiệp (keo, phi lao, bạch đàn), một vườn giống gốc đạt chuẩn quốc gia và đã sản xuất thành công hạt giống lúa lai F1, Nhị Ưu 838, HYT83 và chọn tạo được 2 giống lúa mới ĐH 99-81, ĐH815-6, các giống lúa này đã được sản xuất trên diện rộng tại Quảng Ngãi và một số tỉnh lân cận, đã được Trung tâm đề nghị công nhận giống quốc gia và đã được bảo hộ sở hữu trí tuệ và đang tiếp tục khảo nghiệm và sản xuất thử các giống lúa mới do trung tâm tự lai tạo, chọn lọc như ĐH11, ĐH 500, ĐH 29, ĐH 15-1, ĐH 13, ĐH 136, ĐH 167… và các giống lúa nhập khác. Đặc biệt giống lúa nguyên chủng BM9955 đã đạt giải thưởng Cúp vàng Nông nghiệp 2009.

Một nhiệm vụ cũng hết sức quan trọng của Trung tâm đó là sản xuất cung ứng các loại giống cây trồng vật nuôi cho sản xuất đại trà. Là đơn vị “sinh sau đẻ muộn” so với các đơn vị bạn, đặc biệt Quảng Ngãi là vùng “đất lành chim đậu” về sản xuất các loại giống, cho nên có nhiều doanh nghiệp trong tỉnh và nhiều đơn vị sản xuất kinh doanh giống cả nước cũng vào Quảng Ngãi kinh doanh giống, do vậy Trung tâm đã thể hiện bản lĩnh chuyên môn của mình với các doanh nghiệp khác để tồn tại. Những vụ mùa bội thu và giá trị thu nhập tăng từ chuồng trại và vườn rừng của người nông dân Quảng Ngãi trong những năm qua có phần đóng góp quan trọng của Trung tâm giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi.

 Bằng uy tín và chất lượng, thương hiệu giống của Trung tâm đã được khẳng định. Năm đầu tiên Trung tâm đã sản xuất đạt 775 tấn lúa các loại, hạt giống rau màu 4,7 tấn, 500.000 cây lâm nghiệp, 643 con giống, 10.215 liều tinh, thì đến năm 2007 sản lượng lúa giống đã là 1.800 tấn, hạt rau màu 20 tấn, các giống cây lâm nghiệp 2,8 triệu cây, con giống 10.000 con. Đến năm 2014 sản lượng hạt lúa giống của Trung tâm đạt trên 2.000 tấn, cây lâm nghiệp 2 - 3 triệu cây… đảm bảo cung cấp cho 30-35 thị phần giống cây lương thực và cây lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh, trong 10 năm qua Trung tâm đã cung ứng ra thị trường gần 18.000 tấn lúa giống, trong đó có 10 tấn giống gốc (G0) và trên 4.000 tấn hạt giống siêu nguyên chủng.

Sản xuất giống lúa ĐH99-81 cấp siêu nguyên chủng tại Trạm giống cây nông nghiệp Đức Hiệp.

Đây là nguồn vật liệu quý để SX ra các giống tiếp theo phục vụ sản xuất đại trà và trong quá trình SX giống hàng năm đã tạo ra chuỗi giá trị liên vùng, giải quyết việc làm cho nhiều lao động và tăng thu nhập cho người nông dân tham gia SX giống. Năm 2007-2010 hạt giống của Trung tâm đã được chứng nhận danh hiệu Hạt giống Vàng Việt Nam. Năm 2004, năm đầu tiên sau khi thành lập, Trung tâm đạt tổng doanh thu 4 tỷ đồng, đến năm 2014 tổng doanh thu trên 20 tỷ đồng. Nộp ngân sách nhà nước (các khoản thuế) trong 10 năm trên 500 triệu đồng.

Trung tâm giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi có được như ngày hôm nay, phải kể đến Giám đốc, kỹ sư Đoàn Văn Nhân, người chèo lái Trung tâm từ trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Mặc dù ra đời là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc Sở nhưng lại không có vốn thì làm sao sản xuất kinh doanh để cạnh tranh với các “đại gia” ngành giống? Trong hoàn cảnh này, giám đốc Nhân đã bàn với tập thể cán bộ công chức viên chức là huy động mọi nguồn lực trong cơ quan và thông qua phương án huy động vốn là ai có nhiều vốn thì cho Trung tâm vay nhiều, ai có ít thì cho vay ít, lãi suất Trung tâm trả cao hơn ngân hàng và ai có tài sản bằng giấy tờ có giá trị thì cho Trung tâm mượn để thế chấp ở ngân hàng vay vốn. Và sáng kiến này đã được cán bộ công chức viên chức Trung tâm đồng tình và thực hiện suốt 10 năm qua.

Hiện trung tâm có 3 phòng chuyên môn nghiệp vụ, 3 trạm thực nghiệm và sản xuất giống cây trồng nông nghiệp, giống cây lâm nghiệp và giống con vật nuôi. Đơn vị đặc biệt quan tâm đến xây dựng thương hiệu và bảo hộ thương hiệu. Thương hiệu chính của Trung tâm và các trạm trực thuộc đã được cấp bằng bảo hộ thương hiệu trong năm 2006. Hiện các vườn ươm cây giống của Trung tâm đều đảm bảo theo tiêu chuẩn giống theo các quy định của Nhà nước.

Những thành tựu trong 10 năm qua mà cán bộ công nhân viên Trung tâm giống Cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi đạt được không những tạo ra những bộ giống cây trồng nói chung, giống lúa tốt nói riêng, không những giữ vai trò chủ lực về giống cho ngành nông nghiệp mà còn làm bình ổn giá cả thị trường giống rất phức tạp trong thời gian qua, đóng góp vào sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn tỉnh nhà.

Khiêm tốn với những kết quả đạt được, giám đốc Đoàn Văn Nhân cho biết: Công tác sản xuất giống của chúng tôi bên cạnh những thuận lợi thì khó khăn, thách thức cũng không ít. Thuận lợi là được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở NN&PTNT và các sở ngành liên quan đến công tác giống nên thường xuyên có những chỉ đạo kịp thời, mặt khác người nông dân đã có ý thức sử dụng giống trong sản xuất. Khó khăn là cơ sở vật chất kỹ thuật và nguồn vốn còn chưa tương xứng với yêu cầu của sản xuất và thị trường cung ứng giống ngày càng đa dạng về chủng loại và yêu cầu chất lượng ngày càng cao đang là những thách thức đối với Trung tâm.

Để tồn tại và phát triển, trở thành thương hiệu mạnh trong lĩnh vực giống trong tỉnh và trong khu vực, trung tâm sẽ tiếp tục phát huy các thế mạnh hiện có và những kết quả đã đạt được trong những năm qua, tranh thủ các nguồn nhân tài, vật lực để liên kết, liên doanh và tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu chọn tạo, khảo nghiệm những giống cây trồng, vật nuôi để chọn ra bộ giống không những tốt hơn về năng suất mà chất lượng phải đáp ứng được thị hiếu của người nông dân và người sử dụng các sản phẩm sau giống, góp phần vào sự phát triển nền nông nghiệp bền vững của tỉnh nhà.
 

Mai Phương