(Báo Quảng Ngãi)- Hàng chục ngàn hộ nghèo Quảng Ngãi đã có nhà ở vững chãi nhờ thụ hưởng chính sách nhà 167. Tuy nhiên, việc triển khai xây dựng nhà 167 giai đoạn II, đặc biệt là năm 2013 lại không suôn sẻ, khiến hàng ngàn hộ nghèo vuột mất cơ hội có nhà mới…
Kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà 167 cho hộ nghèo năm 2013 được UBND tỉnh phân khai cho các huyện ngay từ những ngày đầu năm. Tuy nhiên, nguồn vốn này đến cuối năm vẫn “nằm bất động”. Mới đây, Trung ương buộc Quảng Ngãi trả lại 23,7 tỷ đồng cho ngân sách vì “chậm giải ngân”.
Chậm tiến độ
Tổng số hộ nghèo nằm trong Đề án hỗ trợ xây dựng nhà 167 của tỉnh Quảng Ngãi 21.006 hộ. Đến nay toàn tỉnh đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 15.412 nhà, tổng kinh phí hơn 309 tỷ đồng. Việc triển khai xây dựng nhà 167 được chia thành 2 giai đoạn: Giai đoạn I đã hoàn thành 12.490 nhà/12.744 nhà theo kế hoạch, đạt hơn 99%. Tuy nhiên, trong giai đoạn II, Quảng Ngãi được phê duyệt 8.410 căn, tổng kinh phí hơn 201 tỷ đồng. Thế nhưng đến nay mới hoàn thành 2.922 nhà. Số nhà chưa xây dựng nằm trong đề án còn tới 5.307 hộ có nguy cơ không được hỗ trợ xây dựng nhà ở, vì theo Quyết định 167. Cuối năm 2013, chương trình hỗ trợ này sẽ “đánh giá, tổng kết”.
 |
| Nhà 167 giai đoạn I của đồng bào Hrê Sơn Tây khang trang, sạch đẹp |
Năm 2013, Trung ương phân bổ cho Quảng Ngãi 47 tỷ đồng để cùng với ngân sách địa phương, vốn vay ngân hàng hoàn thành việc xây dựng 6.723/8.410 căn nhà cho hộ nghèo. Thế nhưng, đến nay Quảng Ngãi mới xây dựng được 3.330 căn, tổng số tiền giải ngân từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ 23,3 tỷ đồng (7 triệu đồng/hộ); còn 3.393 căn chưa xây dựng, tương đương số tiền hỗ trợ từ trung ương 23,7 tỷ đồng chưa giải ngân. Mới đây, Bộ Tài chính đã có văn bản buộc Quảng Ngãi phải trả lại cho ngân sách Trung ương 23,7 tỷ đồng vì “không giải ngân theo đúng quy định”. Việc thu hồi này đồng nghĩa với 3.393 hộ nghèo mất đi cơ hội được hỗ trợ tiền làm nhà 167 nếu những năm tới Trung ương không tiếp tục gia hạn thời gian thực hiện Chương trình xây dựng nhà 167 cho Quảng Ngãi.
Những “cái lý” thiếu tình!
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Chương trình 30a của tỉnh, thành viên ban chỉ đạo gồm đại diện lãnh đạo các huyện (trừ huyện Tư Nghĩa và TP.Quảng Ngãi) cho rằng: Sở dĩ năm 2013 không giải ngân được vốn 167 là do huyện chỉ mới được phân bổ 2 trong 4 nguồn vốn (trung ương và tỉnh) với số tiền 8,4 triệu đồng/nhà (mức quy định 24 triệu đồng/nhà) quá ít, hộ nghèo không đủ tiền làm nhà. Nếu giải ngân sợ người dân sẽ chi tiêu vào việc khác, không đầu tư làm nhà, không có số lượng nhà để quyết toán. Còn 2 nguồn khác là vốn vay ngân hàng (8 triệu đồng/hộ), doanh nghiệp hỗ trợ (7 triệu đồng/hộ) không được cấp đồng nào. Sự không kịp thời, cùng lúc của các nguồn vốn đã khiến huyện không thể triển khai thực hiện làm nhà 167.
Đối với nguồn vốn vay, đại diện Ngân hàng Chính sách Xã hội, chi nhánh Quảng Ngãi cho biết: “Năm 2013, ngân hàng trung ương không phân bổ cho Quảng Ngãi vay vốn 167 nên không có nguồn giải ngân”. Trong toàn tỉnh, khi thực hiện giai đoạn II Chương trình 167 chỉ có duy nhất huyện Minh Long “nhanh chân” có 210 hộ được vay tổng số tiền hơn 1,6 tỷ đồng vào cuối năm 2012. Đại diện ngân hàng này cho biết: Nguyên tắc khi có 3 nguồn hỗ trợ gồm của trung ương, tỉnh và doanh nghiệp thì ngân hàng mới cho vay. Và phải sau khi làm nhà xong, đủ thủ tục thì mới giải ngân. Nhiều thành viên Ban Chỉ đạo 30a tỉnh cho rằng: Cái lý này thiếu cái tình dành cho người nghèo. Thông thường phải vay trước mới có tiền làm nhà, với người nghèo thì đây càng là tất yếu.
Dân nghèo nợ - Nợ dân nghèo!
Theo tính toán của Sở Xây dựng – cơ quan tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện Quyết định 167 về hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, thì 3.330 hộ nghèo đã làm nhà xong đang mang nợ khoảng 50 tỷ đồng. Một con số quá lớn so với cái nghèo của hộ nghèo! Đại diện lãnh đạo Sở Xây dựng lý giải: Theo quy định, nhà 167 được hỗ trợ 24 triệu đồng/căn. Thế nhưng 3.330 căn đã xây dựng mới chỉ được hỗ trợ khoảng 8,4 triệu đồng/căn. Còn 15 triệu từ nguồn vay, nguồn doanh nghiệp hỗ trợ đang bị “treo”. Người nghèo muốn được hưởng 8,4 triệu từ ngân sách phải cố gắng vay mượn “bù đắp” số tiền 15 triệu “bị treo” nói trên để làm hoàn chỉnh căn nhà. Tính ra 3.330 hộ, mỗi hộ 15 triệu đồng, thì số hộ nghèo nói trên đã nợ “ngoài xã hội” khoảng 50 tỷ đồng! Nhưng nói cho cùng thì 50 tỷ đồng này chính là số tiền mà “Chương trình 167” tỉnh đã nợ 3.330 hộ nghèo!
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Chương trình 30a của tỉnh, giai đoạn II, nhiều địa phương sau khi được phân bổ vốn 167 đã không triển khai thực hiện hoặc thực hiện với số lượng rất “khiêm tốn” so với đề án được duyệt. Số vốn được phân bổ cho hộ nghèo sau một năm “nằm” ở kho bạc huyện giờ lại phải quay trở về ngân sách Trung ương. Đơn cử như huyện nghèo Tây Trà trong giai đoạn II, toàn bộ 1.408 hộ bị “treo” hỗ trợ nhà 167, số vốn thu hồi hơn 11 tỷ đồng; huyện Sơn Hà 1.274/2.097 hộ, số tiền thu hồi hơn 10 tỷ đồng; huyện Trà Bồng, còn 779 hộ, số tiền thu hồi hơn 6 tỷ đồng.
Chính sách “nhà 167” đã đến hồi khép lại, để tổng kết, đánh giá. Thế nhưng với người nghèo Quảng Ngãi, “nhà 167” vẫn đặc biệt cần thiết. Kéo dài thời hạn thực hiện chính sách này cho Quảng Ngãi liệu có được chăng?
Bài, ảnh: THANH NHỊ
