Tòa án tối cao bang Colorado hôm 19/12 tuyên bố cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump không đủ điều kiện vào Nhà Trắng, theo một điều khoản của hiến pháp Mỹ.
Tòa án loại ông Trump khỏi tư cách ứng viên cho cuộc bỏ phiếu sơ bộ bầu cử tổng thống của bang - một diễn biến chưa từng có có thể ảnh hưởng đến cuộc đua giành vị trí đứng đầu Nhà Trắng của cựu tổng thống.
“Phần lớn tòa án cho rằng ông Trump không đủ tư cách nắm giữ chức vụ tổng thống theo Mục 3 của Tu chính án (bản sửa đổi hiến pháp) thứ 14", tòa án viết trong quyết định được thông qua với tỷ lệ 4-3 của mình.
 |
| Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. |
Tòa án cao nhất của Colorado như vậy đã hủy bỏ phán quyết của một thẩm phán tòa án quận, người cho rằng ông Trump đã kích động một cuộc nổi dậy và có vai trò trong vụ tấn công vào Điện Capitol ngày 6/1/2021, nhưng nói ông không thể bị cấm bỏ phiếu vì không rõ liệu điều khoản này có nhằm mục đích bảo vệ chức vụ tổng thống hay không.
Tòa án tối cao Colorado cho biết giữ nguyên quyết định cho đến ngày 4/1 hoặc cho đến khi Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết. Các quan chức Colorado cho biết vấn đề này phải được giải quyết trước ngày 5/1, hạn chót để bang in các lá phiếu sơ bộ bầu cử tổng thống.
Ông Trump đối mặt những nguy cơ gì?
Các luật sư của ông Trump đã cam kết sẽ kháng cáo lên tòa tối cao liên bang ngay lập tức với bất kỳ quyết định nào về việc loại bỏ tư cách của ông tại cuộc bầu cử.
“Tòa án tối cao Colorado đã đưa ra một quyết định hoàn toàn sai lầm tối nay và chúng tôi sẽ nhanh chóng nộp đơn kháng cáo lên Tòa án tối cao Mỹ, đồng thời yêu cầu hoãn lại quyết định phi dân chủ sâu sắc này”, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của ông Trump, Steven Cheung, cho biết.
Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa Ronna McDaniel cho quyết định này là “Can thiệp bầu cử” và nhóm pháp lý của RNC có ý định giúp ông Trump chống lại phán quyết.
Cựu Tổng thống Trump đã thua ở Colorado 13 điểm phần trăm vào cuộc bầu cử năm 2020 và không cần bang này để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Nhưng mối nguy hiểm đối với cựu tổng thống là sẽ có thêm nhiều tòa án và quan chức bầu cử "theo gương" Colorado và loại ông khỏi phiếu bầu ở các bang ông buộc phải thắng.
Theo Times, hàng chục vụ kiện đã được đệ trình trên toàn quốc nhằm loại Trump khỏi phiếu bầu theo Mục 3 - vốn được thiết kế để ngăn cản những người thuộc liên minh cũ quay trở lại chính phủ Mỹ sau nội chiến. Điều khoản cấm bất cứ ai từng tuyên thệ “ủng hộ” hiến pháp và rồi sau đó lại “tham gia nổi dậy hoặc nổi loạn” chống lại hiến pháp quay lại. Điều này mới chỉ được sử dụng một số lần kể từ thập kỷ sau nội chiến.
Derek Muller, giáo sư luật Notre Dame, người đã theo dõi sát sao các vụ án liên quan đến Mục 3, cho biết sau phán quyết với ông Trump: “Tôi nghĩ điều này có thể khuyến khích các tòa án hoặc thư ký tiểu bang khác hành động. Đây là mối đe dọa lớn đối với khả năng tranh cử của Trump".
Vụ Colorado là vụ đầu tiên nguyên đơn thành công. Trước đó, sau phiên điều trần kéo dài một tuần vào tháng 11, Thẩm phán quận Sarah B. Wallace cho ra rằng ông Trump thực sự đã “tham gia nổi dậy” bằng cách kích động cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6/1 nhưng vẫn phán quyết giữ ông trên lá phiếu.
Đây là một phán quyết khá kỹ thuật. Các luật sư của Trump đã thuyết phục Wallace rằng, vì ngôn ngữ trong Mục 3 đề cập đến “các quan chức Mỹ” tuyên thệ “ủng hộ” Hiến pháp, nên nó không được áp dụng cho tổng thống, người không được đưa vào danh sách “quan chức Mỹ”.
Điều khoản này cũng cho biết các chức vụ áp dụng điều khoản bao gồm thượng nghị sĩ, dân biểu (hạ nghị sĩ), đại cử tri tổng thống và phó tổng thống, và tất cả những người khác “thuộc Mỹ”, nhưng không nêu tổng thống.
Tòa án cao nhất của bang không đồng ý, đứng về phía các luật sư của 6 cử tri đảng Cộng hòa và độc lập ở Colorado. Họ lập luận rằng thật vô nghĩa khi nghĩ những người soạn thảo bản sửa đổi lo sợ những người thuộc liên minh cũ sẽ quay lại nắm quyền, nhưng lại chỉ cấm họ tham gia các chức vụ cấp thấp chứ không phải chức vụ cao nhất.
Theo PHƯƠNG ANH/VTC.vn
