Hố đen mới được phát hiện có khối lượng gấp 700 triệu lần Mặt trời, là loại lâu đời nhất từng được quan sát, làm thay đổi những hiểu biết của chúng ta về vũ trụ sơ khai.
 |
| Hố đen siêu lớn (Blazar) bắn ra những luồng năng lượng khổng lồ trực tiếp vào Trái Đất. Ảnh: CfA |
Các nhà thiên văn học vừa phát hiện ra một hố đen siêu lớn đang bắn một chùm năng lượng khổng lồ trực tiếp vào Trái đất. "Cỗ máy vũ trụ" khổng lồ này, có khối lượng tương đương 700 triệu lần Mặt trời, đang nhắm vào hành tinh của chúng ta từ một thiên hà trong vũ trụ sơ khai, có tuổi đời lên đến 800 triệu năm sau Vụ nổ lớn (Bing bang) đã khiến nó trở thành hố đen xa nhất từng được phát hiện.
Một số hố đen siêu lớn, được gọi là "quasar", có khối lượng lớn đến mức chúng có thể làm nóng vật chất xoắn ốc diệt vong bên trong đĩa bồi tụ lên đến hàng trăm nghìn độ C tại thời điểm đó và phát ra một lượng lớn bức xạ điện từ. Từ trường khổng lồ của "quasar" có thể tạo hình năng lượng này thành các tia đôi bắn ra vuông góc với các đĩa bồi tụ và mở rộng ra xa hơn nhiều so với các thiên hà chủ của chúng.
Và một cách rất tình cờ, một số "quasar" này hướng một trong hai tia đôi của chúng trực tiếp bắn về phía Trái đất, tạo ra các điểm sáng điện từ xung quanh khi các hố đen này tiêu thụ vật chất. Những hố đen này còn được gọi là "blazar".
Trong nghiên cứu mới được công bố vào ngày 18/12/2024 trên tạp chí Astrophysical Journal Letters, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một blazar mới, được gọi là J0410−0139, bằng cách sử dụng dữ liệu từ nhiều kính viễn vọng, bao gồm Atacama Large Millimeter Array, kính viễn vọng Magellan và kính viễn vọng rất lớn của Đài quan sát Nam Âu. Tất đều nằm ở Chile và đài quan sát Chandra của NASA trên quỹ đạo Trái đất.
Theo các nhà nghiên cứu, sóng điện từ từ blazar này đã đi được hơn 12,9 tỷ năm ánh sáng để đến được với chúng ta, đây là một kỷ lục mới đối với loại vật thể vũ trụ này. Tuổi thọ đáng kinh ngạc của "quái vật sáng chói" này có thể giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu thêm về cách các hố đen siêu lớn đầu tiên hình thành và cách các nhân thiên hà này tiến hóa kể từ đó.
"Sự liên kết giữa tia phản lực của J0410−0139 với đường ngắm của chúng ta cho phép các nhà thiên văn học nhìn thẳng vào trung tâm của nguồn năng lượng vũ trụ này", đồng tác giả nghiên cứu Emmanuel Momjian, một nhà thiên văn học tại Đài quan sát thiên văn vô tuyến quốc gia ở Virginia (Mỹ) cho biết trong một tuyên bố. "Blazar này cung cấp một phòng thí nghiệm độc đáo để nghiên cứu sự tương tác giữa các tia phản lực, hố đen và môi trường của chúng trong một trong những kỷ nguyên biến đổi nhất của vũ trụ".
Cho đến nay, người ta đã phát hiện ra chưa đến 3.000 blazar (hố đen) và hầu hết đều nằm gần Trái đất hơn nhiều so với J0410−0139. Kỷ lục trước đó về blazar xa nhất là PSO J0309+27, được phát hiện vào năm 2020 và cách Trái đất khoảng 12,8 tỷ năm ánh sáng, tức là trẻ hơn J0410−0139 khoảng 100 triệu năm.
So với tuổi của vũ trụ, sự chênh lệch này có vẻ rất nhỏ. Tuy nhiên, trong 100 triệu năm đó, một hố đen siêu lớn có thể phát triển theo cấp số nhân, khiến đây trở thành một sự phát triển đáng kể.
Việc tìm thấy một hố đen ở khoảng cách này cho thấy rằng có nhiều hố đen siêu lớn khác tồn tại tại thời điểm này trong lịch sử vũ trụ, không có tia hoặc truyền bức xạ ra xa Trái đất - tác giả chính của nghiên cứu Eduardo Bañados, một nhà thiên văn học tại Viện Thiên văn học Max Planck ở Đức, cho biết trong một tuyên bố khác.
Các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục săn lùng thêm nhiều sao băng khác từ thời điểm này và tin rằng họ sẽ còn khám phá ra nhiều điều bất ngờ hơn nữa.
Theo VTV.vn
