(Báo Quảng Ngãi)- Đã đôi lần tôi thưởng thức những món ăn của đồng bào vùng cao. Có khi là cơm lúa rẫy ăn với muối ớt. Có khi là cơm trắng ăn với món canh rau ranh ốc đá... Nhưng sự kết hợp đậm chất đặc trưng của miền núi giữa cơm lúa rẫy với canh rau ranh ốc đá là một trải nghiệm thú vị khó quên khi đến với vùng cao.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Hạt gạo lúa rẫy có màu đỏ, tròn, to hơn gạo bình thường. Khi thành cơm, gạo lúa rẫy có độ tơi xốp, không dẻo và bùi bùi. Trồng lúa rẫy là một trong những nghề truyền thống của đồng bào vùng cao. Hằng năm, cứ vào khoảng tháng hai, ba âm lịch, đồng bào vùng cao lại gieo lúa trên các sườn đồi. Sau nhiều tháng "chen" với sỏi đá và hấp thụ nắng gió vùng cao, những hạt lúa rẫy thành hình.
 |
| Cơm lúa rẫy với canh rau ranh ốc đá là món ăn dân dã, đậm hương vị núi rừng của người vùng cao. |
Sau mùa gặt lúa rẫy là thời gian đồng bào vùng cao bước vào các ngày lễ hội. Lúa rẫy là “linh hồn” và chiếm vị trí quan trọng trong đời sống vật chất lẫn tinh thần của đồng bào. Bây giờ, dẫu đã quen thuộc với phương thức canh tác lúa nước, người vùng cao vẫn giữ lại thói quen trồng lúa rẫy như gìn giữ sản vật quý của cha ông để lại.
Từ khi vùng cao và đồng bằng không còn cách trở, đã nối nhịp cùng phát triển, thì món canh rau ranh ốc đá đã vượt qua ranh giới các nếp nhà sàn. Có lẽ, rau ranh ốc đá không còn là món ăn quen thuộc của người vùng cao, mà theo thời gian đã làm say mê nhiều thực khách gần xa.
Yếu tố đầu tiên của rau ranh, ốc đá chính là sạch. Rau ranh sống giữa rừng, không phân bón, thuốc trừ sâu, còn ốc đá sống ở các dòng suối trong, bám vào đá, ăn rong rêu từ đá. Canh rau ranh ốc đá ngon khi nấu xong còn bốc hơi nghi ngút. Người thưởng thức vừa thổi vừa hớp ngụm canh thật ngon miệng. Gắp một nhúm rau ranh vừa chín tới có màu xanh bắt mắt ăn có vị mềm, dẻo, bùi bùi.
Thưởng thức phần nước canh xong người ăn mới từ tốn bốc từng con ốc đưa lên miệng. Ốc đá béo béo, bùi bùi, nhai giòn giòn. Nhấp vị ngọt tự nhiên, đặc trưng của nước canh rau ranh ốc đá ở vùng cao, khiến nhiều người liên tưởng đến món canh don nấu cùng với rau muống của người miền xuôi.
Cuộc sống của đồng bào vùng cao hôm nay có nhiều thay đổi. Ánh điện thắp sáng muôn nơi. Hàng hóa, thực phẩm phong phú hơn trước. Ngày càng nhiều người miền xuôi tìm đến gạo lúa rẫy như thực phẩm sạch, an toàn. Ốc đá cũng xuôi đường về phố, trở thành món ăn bình dân thu hút nhiều độ tuổi. Nhưng thú vị nhất vẫn là có dịp ngồi trong nhà sàn giữa đại ngàn bao la, thưởng thức cơm lúa rẫy với canh rau ranh ốc đá.
Hai món ăn dân dã của người vùng cao chắt lọc từ những tinh túy của núi rừng. Chỉ cần nhìn màu sắc hấp dẫn của chén cơm, hít hà hương thơm của bát canh rau ranh ốc đá thôi thực khách đã say lòng.
Bài, ảnh: BẢO HÒA
