(Báo Quảng Ngãi)- Chuông điện thoại reo, tôi vội vã bắt máy. Đầu dây bên kia, giọng con bạn trong trẻo, gọi mời. “Bữa nay nước cạn, bơi thúng qua Hòn Trà (xã Bình Đông), Hòn Ông (xã Bình Thạnh, Bình Sơn) đục hàu đi, kiếm một ít về nướng, nấu cháo ngon hết biết”.
Từ trước đến giờ, tôi ăn đủ món được chế biến từ con hàu, nào là hàu nấu canh mồng tơi, hàu nấu cải, rau muống đến hàu nấu cháo, hàu nướng... nhưng chủ yếu là do mẹ mua về. Giờ mình tự đi khai thác về chắc ăn sẽ ngon hơn.
Đúng 3 giờ chiều, chúng tôi bơi thúng qua Hòn Ông. Đi ngang qua Hòn Trà đã thấy hơn 10 người lụi cụi đục đục, gõ gõ ở đó. Con bạn đánh tiếng bảo: “Mấy người đó đục hàu về bán, nên đi từ 1 giờ chiều, nhiều người đục giỏi, một buổi cũng kiếm được từ 150.000 - 200.000 đồng. Còn mình, chỉ cần 2 tiếng đồng hồ đục hàu là có ăn thoải mái.
Đi đục hàu chỉ cần trang bị một hòn đá bằng cái chén con, hoặc thanh sắt dài 10 phân, 1 con dao nhỏ mũi nhọn, 1 cái thau để dựng hàu và chân phải đi dép, tay mang bao tay để không bị hàu cứa đứt.
Đứa bạn tôi, không phải là người đục hàu chuyên nghiệp, nhưng làm rất nhanh, ít người sánh kịp. Những lúc rảnh rỗi, bạn tôi xách đồ nghề đi đục hàu, đem về cải thiện bữa cơm gia đình, có khi đem ra chợ bán. Cứ mỗi chén ruột hàu 15.000 đồng, nếu cân ký là 100.000 đồng/kg; còn hàu để cả vỏ là 15.000đồng/kg.
Ở vùng biển cửa Sa Cần, hàu mọc rất nhiều tại các gành đá, nhưng thường vào ngày hè từ tháng 3 âm lịch đến tháng 8 âm lịch, người dân nơi đây mới đi khai thác. Vì mùa này con nước thủy triều cạn, các gành đá nhô ra, hàu mới dễ đục. Nếu ai muốn lặn xuống các gành đá để bắt hàu thì cũng không còn sợ lạnh như vào mùa đông. Hàu tự nhiên nên chất lượng ngon hơn hàu nuôi rất nhiều. Khai thác về là có người đặt mua, hoặc đem ra các chợ lân cận bán, chốc lát là hết liền.
Người dân ở cửa Sa Cần ví con hàu là lộc trời cho nên đến mùa, đàn ông thì đi lặn, phụ nữ và trẻ em mang đồ nghề đi đục hàu. Nhờ đó họ có thêm một nguồn thu nhập để trang trải cho cuộc sống, trẻ em có tiền để mua thêm sách vở, quần áo chuẩn bị cho năm học mới.
Trở lại với chuyện đi đục hàu của tôi và mấy người bạn. Hai tiếng đồng hồ trôi qua, chúng tôi cũng kiếm được gần 2kg ruột hàu. Món cháo bắt đầu được chế biến. Hàu được tách vỏ và rửa thật sạch đem xào dầu cùng với gia vị. Khi nồi gạo cháo được nấu nhuyễn rồi mới cho hàu đã xào vào, khuấy đều, nêm nếm gia vị vừa ăn thêm tiêu, hành ngò. Nếu cháo hàu mà được ăn cùng với lá cải cay thì rất ngon.
Lấy một ít lá cải cay xắt sợi nhỏ, khi múc cháo ra chén để ăn thì cho thêm một ít lá cải vào. Cải có vị cay, hơi nồng, cộng với hương vị của hàu ngọt ngọt, béo béo tạo nên món cháo hàu rất ngon, bổ dưỡng. Ngoài cháo hàu, chúng tôi không quên chừa lại một ít để làm món hàu nướng. Bếp than đang hực lửa, lấy tấm vỉ gác lên rồi bỏ hàu vào nướng. Khi hàu chín, chúng tự động há miệng, chúng ta chỉ cần tách vỏ để ăn. Hàu nướng phải kèm theo chén muối tiêu, chanh, ớt; chín con nào ăn ngay con đó, sẽ cảm nhận được vị ngọt của hàu và mặn cay của muối, ngon không chê vào đâu được.
Nguyên Hương
