(Báo Quảng Ngãi)- Có dịp về Ba Giang (Ba Tơ), thưởng thức ché rượu cần của người Hrê nơi đây, chúng tôi mới cảm nhận được cái ngon trong chất men truyền thống. Rượu cần được nấu bằng loại men truyền thống của người Hrê ở Ba Giang luôn giữ được độ cay, độ nồng, độ chua, độ ngọt vừa phải, làm cho người thưởng thức lâng lâng, ngây ngất.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Rượu cần là nét văn hoá truyền thống lâu đời của người Hrê ở huyện Ba Tơ. Rượu cần được nấu khá công phu bằng lương thực và một loại men đặc biệt, vì vậy người Hrê quan niệm rằng, mỗi khi cúng thần linh phải có rượu cần thì lời cầu nguyện mới linh nghiệm, hay không cúng tế gì thì trong nhà cũng phải có một ché rượu cần để đãi khách khi có khách đến thăm.
 |
| Người dân thôn Ba Nhà, xã Ba Giang chia sẻ cách thức làm men truyền thống. Ảnh: PHƯỢNG – THOANG |
Tuy nhiên, hiện nay, chỉ có người Hrê ở các xã như Ba Giang, Ba Xa, Ba Nam, Ba Tiêu... huyện Ba Tơ còn giữ được cách thức làm men truyền thống của dân tộc Hrê. Ở thôn Ba Nhà, xã Ba Giang, men nấu rượu cần (người Hrê gọi là Vlo) được người dân giã từ nhiều nguyên liệu rất công phu, đó là rễ của cây làm men, lá trầu, củ gừng. Rễ của cây làm men sau khi được người nấu rượu đào từ rừng sâu về được phơi thật khô, sau đó giã nát cùng với lá trầu và củ gừng. Hỗn hợp của ba loại nguyên liệu này được chia thành tỷ lệ cân đối: Rễ cây làm men, 5 lá trầu và 5 củ gừng tươi. Lúa được phơi khô hay rang chín, giã nát, lấy phần bột mịn trộn với hỗn hợp rễ cây làm men, lá trầu, gừng và nước, nặn thành các khối men hình tròn. Sau đó ủ men trên giàn lửa, không cho không khí lọt vào. Men được ủ từ 3 đến 4 tuần thì có thể dùng nấu rượu được.
Bà con người Hrê ở thôn Ba Nhà, xã Ba Giang có quy trình nấu rượu cần truyền thống theo các công đoạn: Gạo được nấu chín, đổ vào trong chiếc nia to, bóp cho cơm tơi ra, để nguội sau đó trộn đều men với cơm, rồi bỏ vào ché đã được lót một lớp lá chuối dưới đáy, sau đó phủ thêm một lớp lá chuối lên trên, cuối cùng dùng bao ni lông buộc kín miệng ché lại, đem cất nơi khô ráo, ủ trong vòng 1 tuần là có thể dùng được.
Trước khi “khui” ché rượu, người Hrê cắm triên vào ché, sau đó gia đình mời những người già làng làm thủ tục cầu khấn các thần linh (người Hrê gọi là Ca Xối). Sau khi khấn xong, cả chủ nhà và khách hút một ngụm nhỏ và nhả ra ngoài, điều này có ý nghĩa sẽ tránh được những điều xấu. Sau đó mời những người lớn tuổi nhất uống trước, rồi lần lượt đến những người trẻ tuổi uống. Người Hrê thường thích uống từng cặp với nhau, khi bên ché rượu cần, họ có thể hát ca choi, ta lêu đối đáp, gửi gắm tâm tư, tình cảm đến với nhau.
Rượu cần là nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của người Hrê, nó tạo không khí đầm ấm, gắn kết con người thêm gần gũi hơn.
T.Thoang – H.Phượng
