Canh cá tràu mẹ thường hay nấu khế
Khế trong vườn thêm một tý rau thơm
Ừ, thế đó mà một đời xa cách mẹ
Ba mươi năm trở lại nhà, nước mắt xuống mâm cơm!
Cứ mỗi lần đọc bài thơ "Canh cá tràu" của nhà thơ Chế Lan Viên, tôi lại nhớ cái hương vị thân thương của quê nhà, của lòng mẹ. Món "Cá tràu nấu canh khế" mẹ nấu chứa đựng cả tình yêu thương to lớn mà mẹ dành cho con.
 |
| Cá tràu nấu khế. |
Món ăn dân dã này, ai đã từng sống ở nông thôn, thì ít nhất cũng thưởng thức một đôi lần. Riêng tôi thì không thể kể được. Những năm tháng sống bên mẹ, tôi không chỉ được thưởng thức mà còn được mẹ hướng dẫn cho cách nấu món này nữa.
Cách nấu món này đơn giản lắm. Cá tràu bắt ở ngoài sông đem về móc mang, móc ruột rửa sạch, giữ lại bao tử, để nguyên con, dùng một cành tre nhỏ như chiếc đũa con đâm xuyên từ miệng cá xuống, đem nướng sơ qua trên lửa than. Sau đó phi thơm dầu ăn, bỏ cá vào đảo đều rồi đổ nước vào nấu. Khi nước sôi vài dạo, cho khế đã xắt thành lát vào. Nước sôi lại cho gia vị tiêu ớt, bột ngọt và rau thơm... vào. Thế là ta đã có một nồi canh cá tràu nấu khế ngon tuyệt vời.
Khi ăn chúng ta vớt cá ra đĩa. Con cá vẫn còn nguyên vẹn, ta chỉ cần thêm các loại rau thơm xung quanh con cá, để cho đĩa cá đẹp mắt. Nhìn đĩa cá tràu ta cảm thấy rất ngon. Lúc này khứu giác, vị giác của ta tiếp nhận được nhiều hương vị tổng hợp của các loại rau thơm (hành, ngò, rau răm, lá sả...) cùng với hương thơm rất đặc trưng của cá tràu. Ta dùng đũa gắp một miếng cá bỏ vào miệng nhai thì đầu lưỡi của ta sẽ cảm nhận được vị ngọt mềm của cá. Nhưng cái ngon nhất của nồi canh cá tràu nấu khế lại chính là nồi nước. Ở đó có hương thơm của các loài rau và thoáng chút vị cay cay của ớt, tiêu, vị beo béo của dầu, vị chua chua của khế...
Món ăn này không chỉ giúp chúng ta ngon miệng mà còn là một vị thuốc bổ dưỡng. Theo đông y, cá tràu (còn có tên gọi khác là cá quả, cá chuối, cá lóc) giàu dinh dưỡng, nhiều thịt nạc mềm, ít mỡ, vị ngon ngọt, tính bình. Có tác dụng kiện tỳ, lợi thủy, bổ khí huyết, ích thận tráng dương. Dùng cho các trường hợp đau khớp, phong thấp, phù nề, lở ngứa, trẻ em ăn kém chậm tiêu, trĩ, có tác dụng chống ôxy hóa…
Ngày nay, nhiều người đang tìm về lối ẩm thực bình dân, ăn những món ăn truyền thống, những món ăn mang hương đồng gió nội, nhưng ít nhà hàng có được món ăn này. Nếu có dịp, mời bạn về Bình Sơn quê tôi thưởng thức món ngón này nhé.
Bài, ảnh: Phạm Văn Hoanh
