(Báo Quảng Ngãi)- Khi nằm nghe tiếng mưa đêm dầm dề rả rích báo hiệu mùa lũ lại về, lòng ta cứ dâng trào bao niềm cảm xúc. Thương người dân quê nghèo lại oằn mình gánh lũ, thương dáng mẹ gầy lặn lội trong gió mưa, thương bữa cơm quê nghèo đơn sơ sao mà ngon đến vậy. Trong những món ăn dân dã ấy, dưa khoai mẹ làm bao giờ cũng chiếm trọn cảm tình trong khẩu vị của những đứa con quê.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
 |
Khoảng tháng bảy, tháng tám âm lịch là người dân đồng cát quê tôi lại ra đồng chuẩn bị cho vụ khoai để có cái ăn trong những ngày mưa gió. Chọn những thửa ruộng cát pha, nằm ở hóc có nước nhỉ trồng khoai mới tốt. Đất được vun thành hàng, đánh tơi và bón lót một ít phân chuồng. Từng củ khoai giống được cắt ra, vùi mặt cắt trong tro bếp để giữ cho củ giống khỏi thối. Sau khi đặt củ giống vào đất, phủ lên mặt một ít rơm khô giữ ẩm.
Mươi ngày sau, từ những vồng khoai thẳng tắp, những chiếc chồi non vươn mình khoe những chiếc lá như bàn tay của trẻ con vẫy chào nắng sớm. Và, khi những cơn mưa đầu mùa rả rích, cũng là lúc ruộng khoai đã xanh rờn đưa những mặt lá bóng mượt hứng lấy giọt nước trời để lấy sức mà sinh sôi nảy nở.
Bắt đầu từ lúc này, khoai đã là thức ăn trong những ngày mưa lũ. Khi cây khoai còn non, nhổ cả gốc lẫn rễ, tàu và lá rửa sạch cắt khúc nấu canh với cá tràu thì ngon phải biết. Nhưng món này là món “ăn xổi”, chủ lực đối phó với những ngày mưa dầm hay lũ lớn phải là món dưa khoai. Đợi hôm trời tạnh, hưng hửng nắng, mẹ tôi ra ruộng khoai tách những bẹ khoai để làm dưa. Bẹ khoai đem về, cắt lá, rửa sạch, sau đó cắt từng đoạn ngắn, chẻ ra nhỏ bằng ngón tay trẻ con rồi phơi cho héo. Chiếc lu sành được rửa sạch, cho bẹ khoai đã héo vào, một tí muối và nước vo gạo vừa đủ. Chiếc vỉ tre được chặn lên trên, đậy cẩn thận, ba bốn ngày sau, giở lu ra, mùi dưa khoai thoang thoảng chua đã kích thích vị giác.
Dưa khoai không cần cầu kỳ, chỉ cần một chút dầu phụng phi lên thật thơm, dưa khoai rửa sạch vắt cho ráo nước bỏ vào tao kỹ, nêm nếm vừa miệng. Nhưng ngon nhất phải là dưa khoai kho với cá đồng. Những con cá rô, cá tràu, cá trê sau khi nướng trên than hồng tuốt ra để cho nguội. Chảo dầu bắt lên, bỏ cá và dưa khoai vào đảo cho thật đều. Gia vị phải là hỗn hợp của gừng, nghệ tươi, hành, tỏi, ớt, tiêu, bột ngọt... được giã nhỏ đánh đều trong nước mắm rồi tưới lên trên. Đợi nồi cá sôi vài dạo, chạy ra vườn ngắt nắm lá gừng xắt nhỏ rắc lên trên rồi nhắc xuống.
Mùa lũ, ra đồng về, chưa đến bếp đã nghe mùi cá đồng kho dưa khoai tỏa ra thơm nức. Tắm táp xong, chạy sà vào mâm, bới vội chén cơm, gắp miếng dưa khoai kho với cá đồng đưa vào miệng. Chút sậm sực chua của dưa khoai hòa lẫn với ngọt béo của cá đồng, cay nồng của tiêu, bùi bùi của nghệ, hăng hăng của chút lá gừng... tạo nên một cảm giác khoan khoái đến kỳ lạ! Bao năm rồi, vậy mà mỗi mùa lũ về, lòng không khỏi bâng khuâng.
Nho Vũ
