Mùa đông trời lạnh (hàn tà nhiều), chính khí thường kém nên phong hàn dễ xâm phạm vào phần da, phế; làm mất công năng tuyên giáng của phế, kết hợp vệ khí bị trở ngại phát sinh cảm mạo phong hàn.
Cơ thể lấy công năng thận tạng dương khí nội tán làm đặc trưng, ăn uống nên bổ thận, ôn dương. Mùa đông thận thủy vị hàm sợ thủy khắc hỏa, nên cần dưỡng tâm, dùng thực phẩm vị khổ để dưỡng tâm khí. Sau đây là một số món ăn tốt cho sức khỏe trong những ngày lạnh giá.
 |
| Thịt dê hầm sâm kỳ linh táo là món ăn tốt cho người bị gầy sút, dễ cảm cúm, tự hãn, cơ thể suy nhược. |
Cháo gừng: gừng tươi 30g, gạo tẻ 60 - 80g. Gạo vo sạch nấu cháo, cháo chín cho gừng thái lát vào, thêm đường khuấy đều, ăn nóng. Dùng tốt cho trẻ bị viêm khí phế quản do cảm lạnh, nôn ói đau bụng.
Ngũ thầm thang: gừng tươi 20g, kinh giới 30g, lá tía tô 30g, trà 30g. Sắc lấy nước, thêm đường đỏ, uống nóng. Dùng tốt cho người bị cảm cúm.
Nước hãm gừng tươi tía tô: lá tía tô 30g, gừng tươi 15g, sắc hãm 15 phút, gạn lấy nước, thêm đường uống. Dùng tốt cho người bị ngoại cảm phong hàn, nôn ói, đau bụng.
Cháo hành giải cảm: hành sống 1 - 3 củ; gừng tươi 3 lát, giã nát cho vào bát to, đổ cháo trắng đang sôi vào, khuấy đều, thêm đường, muối tuỳ ý. Ăn nóng. Dùng cho người bị ngoại cảm phong hàn, đau bụng nôn ói...
Thông tiêu ẩm: hành 20g, gừng tươi 10g, bột tiêu 3g. Các vị giã nát, cho nước sôi hãm uống. Dùng tốt cho người bị đau bụng do lạnh, buồn nôn, nôn ra nước trong.
Thịt dê hầm can khương: thịt dê 100 - 200g, can khương 10g. Thịt dê thái lát, can khương tán mịn. Tất cả trộn đều, thêm sả, gia vị, mắm muối và nước vừa đủ, hầm nhừ. Chia ăn 1 - 2 lần trong ngày, liên tục trong 1 tuần. Dùng tốt cho người bị u xơ tuyến tiền liệt đi tiểu khó, di niệu, có các biểu hiện thận dương hư (sợ lạnh, tay chân lạnh).
Cháo thịt dê sâm kỳ linh táo: thịt dê 100g, hoàng kỳ 30g, nhân sâm 6g, phục linh 15g, đại táo 5 quả, gạo tẻ 100g. Dược liệu sắc lấy nước, cùng gạo tẻ và thịt dê rửa sạch thái lát nấu cháo, cháo chín nhừ thêm gia vị. Dùng tốt cho người bị gầy sút, dễ cảm cúm, tự hãn, cơ thể suy nhược.
Canh đương quy, sinh khương, dương nhục: thịt dê 300g, đương qui 30g, gừng tươi 15g. Tất cả hầm nhừ, vớt bỏ bã đương quy, thêm gia vị. Chia ăn 2 - 3 lần trong ngày. Dùng tốt cho người cao tuổi thể trạng suy nhược, phụ nữ sau đẻ huyết hư thiếu máu hoặc đau quặn bụng do lạnh, người suy nhược sau bệnh lâu ngày. Chú ý: người âm hư, thấp nhiệt, ngoại cảm nhiệt không dùng.
Cháo thịt chó đậu hạt: thịt chó 300g, gạo tẻ 60g, đậu hạt 50g. Thịt chó làm sạch thái lát; cho gạo và đậu, hầm nhừ, thêm gia vị, ăn nhiều bữa trong ngày. Dùng tốt cho người tỳ vị hư hàn, đầy trướng bụng, đau bụng.
Cháo thịt chó: thịt chó 300g, gạo tẻ 80g. Thịt chó thái lát cùng gạo tẻ nấu cháo, thêm gia vị; hoặc nấu như món nhựa mận; hoặc áp chảo với riềng sả gia vị. Dùng tốt cho người bị cổ trướng, phù nề, sợ lạnh, rét run.
Thịt chó hầm đảng sâm, liên nhục: thịt chó 300g, đảng sâm 30g, liên nhục 30g. Thịt chó làm sạch, thái lát; thêm dược liệu, gia vị trộn đều để 15 phút, thêm nước hầm chín nhừ. Dùng tốt cho người ốm lâu ngày, sức khỏe suy kiệt, khí huyết không thông.
Lưu ý: Không dùng quá mức thực phẩm ôn nhiệt, tránh khuấy động tinh khí nội tạng.
Theo TS. Nguyễn Đức Quang/SKĐS
