Côn bố còn có tên hải đới, luân đới, nga chưởng thái. Côn bố là cả cây khô giống như lá của cây côn bố, thuộc họ côn bố hoặc một số loài khác. Cây mọc hoang; có 2 loại: hải đới côn bố, hắc côn bố. Côn bố thu hái chủ yếu về mùa hạ và thu; vớt ở biển lên, phơi khô là được.
Về thành phần hóa học, côn bố có hydrat cacbon (angin, lactozan và pentozan); vitamin; protid; ít chất béo và khoáng chất (iốt, kali, sắt, canxi). Côn bố là dược liệu giàu iốt nên có tác dụng phòng trị u bướu tuyến giáp do thiếu iod, hạ huyết áp và mỡ máu, chữa ho suyễn. Chất laminine có tác dụng ức chế cơ trơn.
 |
| Côn bố Hải đới hầm đậu phụ rất tốt cho người viêm xương hạch và đau khớp ở thanh thiếu niên. |
Chữa viêm phế quản mạn tính
Bài 1: côn bố 10g, sinh khương 3 lát, đường đỏ vừa đủ. Sắc uống.
Bài 2: côn bố 100g, bách bộ 100g, tri mẫu 200g. Các vị sao với mật; ngâm với rượu trắng vừa đủ, sau 10 - 15 ngày là dùng được. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10ml.
Chữa sưng hạch lympho ở cổ
Bài 1: côn bố 30g, sò 30g, sứa 30g, hạ khô thảo 15g. Sắc uống.
Bài 2: côn bố 10g, hải tảo 10g, phục linh 10g, xuyên sơn giáp 5g, toàn yết 3g, long đởm thảo 10g, đương quy 10g, đào nhân 6g. Tất cả tán bột, làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6g.
Bài 3: côn bố 10g, huyền sâm 10g, mẫu lệ 15g, hạ khô thảo 15g, cương tằm 5g. Tất cả sấy khô, tán bột. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10g.
Chữa bướu giáp trạng
Bài 1: côn bố 15g, huyền sâm 15g, bán biên liên 15g, cải rừng 15g. Sắc uống.
Bài 2: hải tảo 20g, côn bố 20g, bán hạ 12g, bối mẫu 12g, trạch tả 12g, phục linh 12g, đương quy 12g, thanh bì 10g, xuyên khung 6g. Sắc uống. Chữa tuyến giáp to, ngực đầy tức không muốn ăn, nôn, buồn nôn, đại tiện lỏng, lưỡi bệu, rêu dày nhớt, mạch nhu hoạt.
Chữa đới hạ, tinh hoàn sưng đau: côn bố 12g, quất hạch 12g, mẫu lệ 12g, tiểu hồi 8g. Sắc uống.
Món ăn thuốc có côn bố
Canh hải đới ý dĩ: hải đới 30g, ý dĩ 30g, trứng gà 3 quả. Hải đới ngâm, luộc, thái lát cùng ý dĩ nấu chín nhừ để sẵn. Cho dầu vào chảo, đun nóng, đập trứng gà vào, khuấy cho chín, cho canh hải đới ý dĩ vào, thêm gia vị thích hợp. Dùng tốt cho người tăng huyết áp, đau tức vùng ngực, bệnh nhân u bướu.
Hải đới hầm đậu phụ: hải đới 30g, đậu phụ 100g. Hải đới làm như bài trên, đậu phụ thái miếng; thêm gừng tươi đập giập và gia vị, dầu rán, hầm cách thủy. Ngày làm 1 lần, ăn liên tục 15 ngày. Dùng tốt cho người viêm sưng hạch và đau khớp ở thanh thiếu niên.
Hải đới hầm củ cải: hải đới 300g, củ cải trắng 250g, thanh quả (quả trám) 50g. Củ cải thái lát, hải đới cắt đoạn, thêm gia vị cùng với trám hầm nhừ. Ngày ăn 1 lần, liên tục 7-10 ngày. Dùng tốt cho người viêm họng khô, viêm khí phế quản (thể viêm khô mạn tính, ho ít đờm, khi lạnh ẩm viêm họng, ho, đờm nhiều; ấm nóng thì đỡ).
Rượu côn bố: hải đới 500g thái vụn, ngâm trong 1.000ml rượu trắng, để sau 1 tháng lấy bỏ bã, chia 2 lần uống sáng và chiều; mỗi lần 20-30ml. Dùng tốt cho người bị viêm sưng hạch bạch huyết.
Theo BS. Phương Thảo/SKĐS
