*Thanh Thảo
(Baoquangngai.vn)- Năm 2021 đã đến trong niềm vui được tiết chế, vì bao lo âu vẫn còn. Nhưng con người luôn nhìn về phía trước, dù phía trước ấy chưa hẳn đã “hai năm rõ mười”. Cuộc đời bao giờ cũng có những phần bí mật mà con người phải khám phá, những phần mờ tối khiến ta phải tìm cách vượt qua, những phần không như ý khiến ta tự vấn, những phần đầy thách thức khiến ta không chịu lùi bước.
[links(right)]
Năm 2021, nhiều người tin là một năm HÒA, có thể là cuộc chiến chống Covid-19 sẽ ở thế hòa, kinh tế cũng sẽ phát triển ở mức hòa, chứ không phải đột phá hay tăng vọt, và nhân thế, chỉ mong có sự HÒA trong tâm thế, trong ứng xử, trong thể hiện, trong ước mong về “mưa thuận gió hòa” không chỉ trong thiên nhiên, mà còn trong tâm hồn con người.
Và, khi nói chữ HÒA, thì khả năng hòa giải những xung đột, hòa giải những bất đồng khiến chúng ta quan tâm nhất. Chỉ xin đừng hòa giải những bất công. Vì những bất công phải được giải quyết bằng cách xóa bỏ, chứ không thể giải quyết bằng hòa giải. Tôi nghĩ về cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vừa rồi.
Chắc chắn, người Mỹ phải tìm cách để tự hòa giải, không phải hòa giải giữa hai đảng, hay hòa giải giữa người nghèo và tỉ phú, mà hòa giải về cách thế đưa nước Mỹ đi lên, đưa nước Mỹ phát triển, đưa nước Mỹ trở về đúng với lý tưởng dân chủ và tự do mà Tuyên ngôn độc lập của Mỹ đã khẳng định. Dù đó là điều khó khăn nhất mà nước Mỹ phải làm, chứ không phải chuyện ai làm tổng thống.
Nước ta, dĩ nhiên khác nước Mỹ, nhưng nước ta cũng có những mục tiêu cần phấn đấu, những vấn đề cần giải quyết, những vấn nạn cần tháo gỡ, chứ không phải cứ “thênh thang trên con đường lớn” một cách dễ dàng.
Nước ta đã thế, thì văn nghệ nước ta cũng không thể khác. Khi những người làm văn nghệ chỉ nghĩ làm sao sáng tạo được những tác phẩm mới, thì công chúng thưởng thức văn nghệ lại đòi hỏi những tác phẩm mới ấy phải đáp ứng được những đòi hỏi nội tâm của họ, phải làm cho họ sống vui hơn, hứng khởi hơn, vị tha hơn, cố kết với nhau hơn trên tình làng nghĩa xóm thuận phố phường, chứ không phải ngược lại.
Dù nghệ thuật luôn là sáng tạo của cá nhân, nó độc lập và độc đáo, nhưng tư tưởng của nó phải luôn hướng về dân tộc, về cộng đồng. Nó biết vui và biết đau, biết nhường nhịn và chia sẻ, biết đấu tranh và biết hòa giải.
Trong cuộc sống, con người có đủ những vui buồn, lạc quan và bi quan, thực tế và mơ mộng, thì âm nhạc hay các hình thái văn nghệ khác cũng vậy, nó phản ánh những chuyển động của tâm hồn con người, nó vừa an ủi lại vừa “giật tóc” khiến con người tỉnh lại, hay nói văn hoa là thức tỉnh.
Năm 2020, trong tình cảnh vô cùng khó khăn vì Covid-19, vì thiên tai khốc liệt, vậy mà đó là năm “khải hoàn” của một thể loại âm nhạc còn mới mẻ với Việt Nam, là nhạc RAP. Hóa ra, người Việt chúng ta không hề lạc hậu với những trào lưu nghệ thuật trên thế giới, vấn đề là những trào lưu ấy làm sao có thể khiến người Việt có cảm xúc, có nhiệt hứng khi tiếp xúc với nó.
Bản thân tôi, đã theo dõi không thiếu chương trình thi “RAP Việt” nào trên VTV, và rất hào hứng với nhiều phần trình diễn thú vị của các rapper Việt. Khi âm nhạc đã tác động đến tầng sâu của tâm hồn con người, thì nó được con người đón nhận như một món ăn tinh thần không thể thiếu. Người ta có thể vừa thích “nhạc Đỏ”, vừa thích bolero, vừa thích rap. Như tôi, chả thấy mình có mâu thuẫn gì khi thích cùng lúc nhiều thể loại âm nhạc như vậy, còn thêm cả nhạc cổ điển nữa.
Về thơ nói riêng, về văn học nói chung, cũng như vậy. Đó cũng là sự “tự hòa giải” trong tâm hồn mình, như một cách dọn mình để tiếp nhận sự phong phú và cả phức tạp của thế giới. Có một nhà thơ gốc Việt khi nhận xét về thơ tôi, đã cho rằng tôi là “người thật thà phức tạp”. Tôi nghĩ, mình có thể hoàn toàn như vậy, thật thà không có nghĩa là đơn giản, và sự phức tạp của tâm hồn con người đã từ lâu được cả văn học và y học xác nhận, phải thế không?
Quá trình tự hòa giải trong tâm hồn mình, tất sẽ nảy sinh những phức tạp. Chúng ta phải chấp nhận những phức tạp ấy, vì không thể khác.
Với xã hội, tôi nghĩ cũng như vậy. Nhưng nếu mỗi con người xác lập được mục đích cuộc sống của mình, xác lập được tính hướng thiện tự nhiên của mình, thì mọi sự phức tạp nảy sinh trong cuộc sống đều có hướng để giải quyết.
Năm 2021, với khát mong một chữ HÒA, phải chăng cũng là khát mong giải quyết được những xung đột hay phức tạp trong cuộc sống, để niềm vui thực sự đến với cộng đồng, đến với từng con người. Đến với người sáng tạo văn nghệ, và người thưởng thức văn nghệ./.
