(QNg)- Cây mía là sản phẩm từ nông nghiệp, nhưng một khi đã trở thành hàng hóa thì cũng không tránh khỏi quy luật điều tiết nghiệt ngã của thị trường. Bởi vậy, để phát triển ổn định, bền vững cũng như chèo chống với giá thị trường "khi lên khi xuống" không còn cách nào khác là phải tổ chức lại sản xuất từ đồng ruộng. Khi đó cho dù giá cả thị trường thế nào thì người trồng mía và doanh nghiệp sản xuất đường đều có lãi.
Vụ sản xuất mía đường 2011-2012 vừa kết thúc với tổng sản lượng mía mà Nhà máy Đường Phổ Phong mua và chế biến được gần 226.000 tấn, thấp hơn vụ trước 30.000 tấn. Tuy chưa trọn vẹn nhưng là vụ sản xuất thứ hai (sau khi NM Đường Quảng Phú dừng sản xuất) được xem là suôn sẻ do công suất máy chạy khá ổn định và công tác thu mua có nhiều cải tiến đáng kể. Tuy nhiên, thời gian qua giá đường thế gới giảm mạnh, sản lượng đường trong nước sản xuất tăng hơn vụ trước 300.000 tấn; chính sách chống buôn lậu và nhập - xuất đường của nhà nước còn nhiều bất cập đã làm bất lợi cho nhà sản xuất đường và người trồng mía trong nước.
 |
| Phó Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Minh (thứ hai bên trái) kiểm tra vùng mía theo mô hình "Thâm canh tăng năng suất chất lượng mía trên đất gò đồi" tại Ba Tơ. |
Đối với ngành mía đường trong tỉnh, sau khi vụ sản xuất bắt đầu chưa được tròn tháng, thì giá đường giảm mạnh buộc nhà máy phải giảm 50.000đ/tấn mía so với đầu vụ (Theo quy ước giá mua mía cây tại ruộng có 10CCS bằng 60% giá đường tại kho chưa có thuế, thực tế giá đường trong nước có những thời điểm chỉ còn 15.333đ/kg, nhưng để giữ vùng nguyên liệu nên nhà máy chỉ giảm 50.000đ/tấn).
Giá mía giảm không ít bà con trồng mía bảo lỗ, nhưng cũng có nhiều nơi nói có lãi, vậy thực tế như thế nào? Qua tìm hiểu, chúng tôi thấy những ý kiến đó đều xác đáng. Lỗ là những nơi trồng mía theo lối quản canh, nhỏ lẻ, không áp dụng được tiến bộ khoa học kỹ thuật vào đồng mía nên năng suất thấp. Ngược lại, những nơi bà con áp dụng được tiến bộ KHKT vào đồng ruộng thì vẫn có lãi khá. Chi phí đầu tư bình quân cho 1 ha mía trên địa bàn Quảng Ngãi khoảng từ 32 - 35 triệu đồng. Nếu trồng mía năng suất dưới 50 tấn/ha thì chỉ lỗ, hòa vốn hoặc có lãi không đáng kể.
Chúng tôi đã gặp một số bà con trồng mía ở Bình Sơn, Ba Tơ và nhận thấy: Cũng cùng trồng mía trên đất Quảng Ngãi, nhưng những vùng mía như Gò Chè (Bình Trung- Bình Sơn) bình quân 75 tấn/ha; Bình Tân, Bình Mỹ (Bình Sơn)... trên 60 tấn/ha thì không thể lỗ được. Ở những nơi đó bà con nông dân cùng chính quyền địa phương quyết tâm với nhà máy đưa tiến bộ KHKT vào đồng mía. "Quyết tâm" ở đây chẳng những bằng ý chí mà thay đổi cả tư duy bằng hành động. Đó là chuyển đổi cây trồng, dồn điền đổi thửa, mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác…
Hay như các vùng mía ở huyện Ba Tơ, tuy đại đa số đều là người dân tộc thiểu số nhưng cũng đã mạnh dạn cùng Sở KH và CN và Nhà máy Đường Phổ Phong thực hiện mô hình "Thâm canh tăng năng suất chất lượng mía trên đất gò đồi" những năm qua đạt hiệu quả rất cao. Theo đó, đã có những vùng mía ở Ba Dinh, Ba Vì… đạt năng suất bình quân 60 tấn/ha, cá biệt có nơi trên 70 tấn/ha. Ông Nguyễn Minh - Phó Bí thư Tỉnh ủy trong một lần kiểm tra gần đây đã đánh giá cao mô hình này và yêu cầu các cơ quan chức năng, địa phương cùng Nhà máy đường tiếp tục nhân rộng mô hình ở những nơi có địa hình, thổ nhưỡng tương tự.
Rõ ràng cho dù là đất nông nghiệp ở những nơi khó khăn nhưng biết khai thác và đầu tư tiến bộ KHKT đúng mức thì giá trị kinh tế đem lại lớn hơn nhiều. Ông Tạ Công Tường - PGĐ Nhà máy Đường Phổ Phong cho biết: Một khi đưa tiến bộ KHKT vào đồng ruộng, nhất là cơ giới hóa đồng bộ thì hiệu quả kinh tế và xã hội rất cao. Đó là chữ đường không thử từng xe một mà lấy bình quân cả vùng rất tiện lợi cho cả người bán mía và cho nhà máy. Và nếu tập trung được vùng mía lớn và cơ giới hóa đồng bộ thì chỉ cần 4.500 - 5.000ha với năng suất bình quân 70 tấn/ha thì lượng mía bảo đảm đủ cho công suất của nhà máy hiện nay. Đạt được điều đó thì ngoài việc tiết kiệm đất nông nghiệp nó còn tạo sự phát triển bền vững cho cả người trồng mía và nhà máy.
Minh Điền
