(Baoquangngai.vn)-
Tết đã “chạm ngõ” nhu cầu tiêu dùng của thị trường bắt đầu tăng mạnh, nghề làm bánh ít lá gai ở huyện đảo Lý Sơn vì thế cũng nhộn nhịp hẳn lên. Những hộ làm nghề ai ai cũng tất bật để kịp sản xuất cho những “đơn hàng” cuối năm.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Rộn ràng vào vụ Tết
Từ lâu, bánh ít lá gai ở huyện đảo Lý Sơn đã nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon. Bánh được làm quanh năm, song trong dịp Tết nhu cầu tiêu thụ tăng cao nên các hộ sản xuất vì thế cũng tăng công suất sản xuất.
Những ngày cuối năm, chỉ cần đi ngang qua các cơ sở sản xuất bánh ít lá gai ở huyện đảo cũng có thể cảm nhận được mùi thơm dịu nhẹ của nếp, của gừng của lá gai quyện trong cái lạnh những ngày giáp Tết, khiến mùi của Tết trở nên quyến rũ hơn.
Khác với những ngày thường, dịp gần Tết gia đình nào làm bánh cũng chộn rộn hơn. Các thành viên gia đình ai nấy đều tất bật, luôn chân luôn tay. Người thì luộc lá, giã lá, quết bột, làm nhân bánh. Người thì gói bánh, hấp bánh… để kịp cho ra lò những chiếc bánh thơm ngon.
 |
| Các hộ làm bánh ít lá gai ở Lý Sơn đang tất bật vào vụ Tết |
Ghé thăm cơ sở làm bánh của gia đình bà Phạm Thị Phường ở xã An Vĩnh (Lý Sơn)- một hộ có thâm niên hơn 20 năm làm nghề gói bánh ít lá gai chúng tôi cảm nhận được không khí Tết như đang đến rất gần. Trong gian phòng khách sạch sẽ, gia đình bà tận dụng mọi không gian để chứa lá gai, lá chuối, nếp, đậu phộng, đường… và thợ ngồi gói bánh.
Vào vụ Tết, gia đình bà phải huy động tất cả mọi người trong nhà và thuê thêm 3- 4 người dân trong xóm cùng tập trung gói bánh. Mỗi người chia nhau làm theo công đoạn, người tước lá, gói bánh, hấp bánh, vớt bánh…các khâu tạo thành một “dây chuyền” chuyên nghiệp mới kịp đáp ứng nhu cầu của người dân trong dịp này.
“Nhà tôi gói bánh quanh năm, nhưng tập trung nhiều nhất vẫn là vào dịp cuối năm. Nếu như ngày thường, trung bình tôi chỉ làm 1.000 bánh/ngày, thì vào dịp cuối năm số lượng tăng lên gấp nhiều lần, có ngày cho “ra lò” khoảng 4.000- 5.000 chiếc bánh/ngày để bán cho người dân trong và ngoài tỉnh. Trung bình mỗi bánh có giá 3.000 đồng”- bà Phường cho hay.
 |
| Bánh ít lá gai ở Lý Sơn được gói bằng lá chuối khô |
Bánh ít lá gai là một trong những loại bánh truyền thống ở huyện đảo Lý Sơn nên có rất nhiều người biết làm loại bánh này, song để có người làm bánh chuyên nghiệp quanh năm, thì rất ít. Huyện đảo Lý Sơn hiện chỉ có còn khoảng chục hộ làm nghề gói bánh ít lá gai.
Ngày thường, bánh ít lá gai sản xuất ra chủ yếu bán lẻ ngoài chợ, phục vụ các hộ dân trên đảo hay đất liền đặt bánh dịp lễ hội, hiếu hỉ và du khách ra thăm đảo. Đặc biệt, vào những ngày giáp Tết, không chỉ người dân trên đảo mà người dân khắp nơi đặt mua bánh sử dụng trong dịp Tết và làm quà biếu. Nhu cầu của thị trường tăng cao, các hộ làm bánh phải thuê thêm người làm mới kịp phục vụ các đơn đặt hàng.
Với các hộ làm bánh trên đảo, trong dịp Tết, dù sản xuất nhiều, nhưng không vì thế mà người làm bánh ít lá gai ở đất đảo bỏ qua các tiêu chuẩn, chất lượng bánh. Họ luôn kỹ lưỡng trong khâu chọn nguyên liệu, tỉ mĩ trong cách gói để cho “ra lò” những chiếc bánh đảm bảo về chất lượng, độ đậm đà của bánh.
“Gia đình tôi làm cả năm nhưng vào dịp Tết cổ truyền, ngày lễ, ngày hội, chúng tôi làm gấp 5-6 lần ngày thường. Dù làm số lượng lớn nhưng gia đình tôi luôn bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm”- bà Nguyễn Thị Bình ở xã An Vĩnh chia sẻ.
Đậm đà hương vị bánh ít Lý Sơn
Ở huyện đảo Lý Sơn, bánh ít lá gai từ xưa cho đến ngày nay được xem là lễ vật không thể thiếu để cúng ông bà, tổ tiên trong ngày Tết và cũng là món ăn dân dã cho con cháu vui vầy bởi hương vị đặc trưng.
Đặc biệt trong chuyến biển đầu năm, bánh ít lá gai cũng là sản vật mà ngư dân đất đảo mang theo để dâng cúng hương hồn tổ tiên ông bà đã nằm xuống trên quần đảo Hoàng Sa khi dong buồm ra khơi cắm mốc khẳng định chủ quyền của quốc gia trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Theo các vị cao niên ở huyện đảo, trước đây, bánh ít lá gai thường chỉ được làm trong các dịp giỗ, Tết, đình đám, lễ hội, thế nhưng hiện nay, bánh được làm quanh năm để phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng. Muốn làm được bánh ít lá gai ngon thì người làm bánh phải có tâm, yêu nghề và phải khéo léo tinh tế, ngay từ khâu lựa chọn nguyên liệu chế biến cho đến cách làm, cộng thêm bí quyết gia truyền của mỗi gia đình.
 |
| Nhân bánh ít Lý Sơn được làm từ dừa và và đậu phụng |
Để tạo ra sản phẩm bánh ít lá gai vừa ngon, vừa đẹp, thì các hộ làm bánh ít ở Lý Sơn chọn những lá gai non, bỏ gân, mang đi luộc, sau đó vắt khô rồi cho vào cối giã đến khi lá gai dẻo, chắt lọc lấy nước để trộn vào bột nếp khuấy đều tạo thành một khối bột màu xanh thẫm.
Đặc biệt, bánh ít lá gai ở huyện đảo Lý Sơn người dân quết bánh bằng tay, chứ không quết máy như nơi khác. “ Quết bánh ít thủ công bằng tay tuy vất vả và lâu hơn nhưng bù lại là sẽ sẽ làm cho cái bánh được mềm dẻo hơn và khi ăn sẽ ngon hơn”- bà Phạm Thị Phường chia sẻ.
Nhân bánh ít Lý Sơn thường làm bằng dừa và đậu phụng kết hợp. Cơm dừa nạo thành sợi xào chung với đường cho đến độ chín tới mới trộn tiếp đậu phụng rang chín vào. Để làm giảm bớt vị ngọt họ cho thêm ít gừng. Sau đó, dùng đũa đảo đều tay cho đến khi nhân có màu vàng sẫm, dẻo quánh lại, mùi thơm bốc lên ngào ngạt là vừa.
Sau khi mọi thứ được chuẩn bị đầy đủ, người làm bánh ngắt từ khối bột đen nhánh đã được quyết nhuyễn và nắn chúng thành nắm nhỏ, cẩn thận cho nhân vào giữa rồi đặt vào lòng bàn tay lăn tròn thành viên. Từng viên bột được đặt vào lá chuối khô gói lại. Bánh gói xong sẽ được mang đi hấp chín.
Theo kinh nghiệm của cách\ hộ lám bánh ít lá gai trên đảo, dùng lá chuối khô gói bánh sẽ được mùi thơm lâu hơn và giữ bánh được lâu.
 |
| Bánh ít không chỉ tiêu thụ ở Lý Sơn mà đã vươn xa ra thị trường trong và ngoài tỉnh |
Chính sự công phu và tỉ mỉ trong từng công đoạn nên bánh ít lá gai Lý Sơn có hương vị thơm ngon đặc trưng, khác với bánh ít lá gai ở những nơi khác. Bánh ít Lý Sơn có độ dẻo vừa, khi ăn sẽ cảm nhận được vị tinh khiết của lá gai trên đất đảo, vị thơm của gạo nếp, vị ngọt của đường, vị béo của dừa, vị bùi của đậu hòa quyện trong chiếc bánh.
Nghề làm bánh ít lá gai ở huyện đảo Lý Sơn có từ khi nào, ngay cả đến các bậc cao niên trên đảo cũng không thể nào nhớ được, chỉ biết rằng khi họ lớn lên thì nghề làm bánh này đã có rồi. Cứ vậy, người đi trước truyền lại cho người đi sau và nghề lám bánh ít đã trở thành một nét văn hóa, bản sắc riêng của người dân Lý Sơn, nhất là mỗi dịp Tết đến, Xuân về.
Dù dân dã nhưng bánh ít lá gai luôn thấm đượm nghĩa tình, ngọt ngào, thanh đạm như chính tình cảm của con cháu đối với tổ tiên, “bánh ít... nhưng tình nhiều”. Và trong câu chuyện đầu năm mới sẽ trở nên thân tình, ấm cúng hơn khi nhấp ngụm trà nóng với đĩa bánh ít lá gai thơm ngon.
H.P
