(Báo Quảng Ngãi)- Còn nhớ, trong một chuyến đi công tác tại huyện Lý Sơn, tôi được thưởng thức nhiều món ăn ngon của biển, trong đó có một món ngon nhất, không chỉ riêng tôi mà cả đoàn ai cũng tấm tắc khen, đó là món hàu son xào đu đủ.
[links()]
Hàu son vốn có vị ngọt, mằn mặn xen chút vị beo béo đặc trưng. Nhưng hàu son ở đảo Lý Sơn khác với hàu son ở nhiều vùng khác là con nhỏ hơn (chỉ lớn hơn ngón tay cái một chút), vị cũng không đến mức béo ngậy.
Để bắt được con hàu son thì phải ngập một phần người dưới nước mới có thể khèo những con hàu son bám ven gành. Bắt hàu son chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Công việc bắt hàu son thường diễn ra vào những ngày con nước ròng. Thời vụ đánh bắt mạnh nhất là từ tháng 3 đến tháng 7 dương lịch, khi đó xung quanh đảo gành đá nhô lên, hàu son lộ ra.
Hàu son được chế biến nhiều món ăn ngon như xào với dưa hấu, xào hành tỏi, ăn sống với mù tạt... nhưng ngon nhất vẫn là hàu son xào đu dủ. Theo kinh nghiệm của người dân nơi đây, hàu son bắt về, đem ngâm vào nước vo gạo ít nhất hai tiếng đồng hồ để sạch cát. Sau đó dùng dao nhọn tách ra làm hai, nạy lấy ruột, ruột lớn gần bằng đầu ngón tay út, có màu son rất tươi. Ruột hàu son sau khi được tách vỏ đem chao vào nước sạch, để cho ráo, rồi chọn một trái đu đủ hườm (đu đủ gần chín) để còn độ giòn và có vị ngọt dịu, nạo thành sợi. Tiếp theo bắc chảo lên bếp làm nóng chảo cho dầu phụng vào, phi hành tỏi thật thơm rồi cho đu đủ vào xào sơ. Khi đu đủ gần chín trút hàu son vào và đảo đều thật nhanh tay, nêm gia vị: Mắm, muối, đường, bột ngọt... rồi bày ra đĩa, rắc lên trên ít tiêu bột và đậu phụng rang giã nhỏ, cho thêm ít củ hành xắt mỏng, một trái ớt tỉa hoa và cuối cùng là rau thơm như ngò, húng, quế...
Thế là ta đã có đĩa hàu son xào đu đủ ngon tuyệt vời. Lúc này nhìn đĩa hàu son xào đu đủ với màu son tươi tắn của hàu xen lẫn màu vàng mơ của đu đủ hườm, màu trắng hồng của củ hành, màu đỏ chót của ớt cùng sắc xanh của các loại rau thơm khiến ta thấy thèm thuồng. Hàu son xào đu đủ không phải là món ăn vội. Ăn hàu son xào đu đủ, phải ăn với bánh tráng nướng và ăn một cách từ từ mới cảm nhận hết vị ngon ngọt, giòn giòn, béo béo, bùi bùi, cay cay, thơm thơm của hàu son, của đu đủ hườm, của bánh tráng, dầu, tiêu, ớt, rau thơm...
Hàu son xào đu đủ một món ăn bình dị mà ngon diệu kỳ, ngon đến thương nhớ khôn nguôi. Bởi thế mà người dân đất đảo có câu: "Lý Sơn đất đảo yên bình/ Hàu son đu đủ nặng tình quê hương". Tôi cũng tin chắc, ai đã đến đảo Lý Sơn và đã ăn món hàu son xào đu đủ thì nhất định sẽ nhớ mãi hòn đảo này.
PHẠM VĂN HOANH
