(Baoquangngai.vn) – Hai học sinh của Trường THPT Chuyên Lê Khiết đã nghiên cứu thành công khả năng kháng đái tháo đường của cây lá gai xanh giống AP1. Dự án mở ra hướng sản xuất thực phẩm chức năng để trị bệnh đái tháo đường từ phế, phụ phẩm của loại cây này.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Từ chuyện cây lá gai trên nông trường
Trò chuyện với đôi bạn Nguyễn Vũ Hương Xuân và Nguyễn Anh Thư, học sinh lớp 11 chuyên Sinh, Trường THPT Chuyên Lê Khiết, tác giả của dự án “Nghiên cứu khả năng kháng đái tháo đường của cây lá gai xanh AP1 (Boehmeria nivea) tại Quảng Ngãi”, tôi như được truyền lửa đam mê nghiên cứu khoa học.
Các em như một nhà khoa học thực thụ khi say sưa kể về dự án của mình. Vừa trở về từ Cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia năm 2020, hai em vô cùng phấn khởi khi dự án của mình đoạt giải Ba.
Anh Thư cho biết, ý tưởng của sản phẩm hình thành từ câu chuyện, gần quê bạn Hương Xuân, ở xã Phổ Nhơn, thị xã Đức Phổ, cây lá gai xanh giống AP1 được Viện Di truyền Nông nghiệp phát triển trồng rất nhiều tại Nông trường 24.3.
 |
| Hai bạn mất khoảng 1 năm để hoàn thành dự án. |
Qua tìm hiểu, các em được rõ phần vỏ của cây lá gai xanh làm sợi chỉ. Một lượng lớn sinh khối từ lá, thân và rễ cây chưa được nghiên cứu chế biến thành các sản phẩm hữu ích, chỉ làm phân bón hữu cơ.
Đôi bạn băn khoăn, trăn trở, làm gì để tận dụng tận dụng nguồn cung rất lớn này thành các sản phẩm hữu ích, nâng cao thu nhập kinh tế?
Hai bạn tốn rất nhiều thời gian, mày mò tìm đọc các công trình nghiên cứu khoa học của một số nước trên thế giới công bố cây lá gai xanh có khả năng trị bệnh đái tháo đường.
Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện địa lý thì hoạt tính sẽ thay đổi nên hai bạn quyết tâm tiến hành đề tài này để khảo sát khả năng hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường của cây lá gai xanh giống AP1 tại Quảng Ngãi.
Bắt tay vào nghiên cứu, phòng thí nghiệm của Trường THPT Chuyên Lê Khiết chưa được trang bị đầy đủ thiết bị nên hai bạn “mượn” phòng thí nghiệm của Khoa Hóa-Sinh-Môi trường của Trường ĐH Phạm Văn Đồng.
 |
| Cây lá gai xanh. |
Nhóm nghiên cứu được hướng dẫn bởi cô giáo Trần Thị Thanh Huyền, giáo viên môn Sinh học, Trường THPT Chuyên Lê Khiết và giảng viên Khoa Hóa-Sinh-Môi trường của Trường ĐH Phạm Văn Đồng.
Hướng đến sản phẩm trà lúi lọc
Đề tài này được thực hiện trong khoảng thời gian 1 năm. Nghiên cứu này nhằm chứng minh khả năng kháng đái tháo đường của rễ và lá cây gai xanh AP1 thông qua các hoạt tính kháng oxy hóa, ức chế enzyme α-amylase, α-glucosidase và khả năng điều trị đái tháo đường trên mô hình chuột.
Giống chuột được dùng để thí nghiệm là chuột nhắt trắng đực dòng Albino Swiss. Nhóm nghiên cứu đã lấy mẫu lá gai xanh AP1 45 ngày tuổi và mẫu rễ gai xanh AP1 1 năm tuổi.
Kết quả nghiên cứu thu được, cao chiết rễ, lá của cây lá gai xanh AP1 đều có khả năng kháng oxy hóa, ức chế enzyme α-amylase và α-glucosidase. Những tính chất này khẳng định tiềm năng ứng dụng rễ và lá cây gai xanh để sản xuất thực phẩm chức năng và phát triển thuốc cho người bị đái tháo đường.
Cao chiết nước nóng từ rễ cây lá gai xanh AP1 liều 150 mg/kg chuột/ngày và liều 300 mg/kg chuột/ ngày có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường trên mô hình chuột.
 |
| Hương Xuân, Anh Thư, cô Thanh Huyền tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật quốc gia năm 2020. |
Hương Xuân phân tích: “Ở một số nơi trên thế giới, người ta chứng mình khả năng kháng đái tháo đường của cây lá gai xanh bằng cách sử dụng tách chiết bằng dung môi ethanol hoặc methanol.
Với nghiên cứu này, hai em sử dụng thêm dung môi là nước nóng và cho thấy có hoạt tính rõ rệt. Điều này có lợi thế trong quy mô công nghiệp và dễ dàng chế biến các sản phẩm cho bệnh nhân đái tháo đường dưới dạng sản phẩm dưới dạng trà túi lọc hoặc bánh”.
Cô Huyền tự hào chia sẻ: “Triển vọng ứng dụng của đề tài này rất là lớn vì trữ lượng cây lá gai xanh rất lớn. Từ bao đời này, người dân quen sử dụng dùng lá gai xanh để làm bánh ít. Qua nghiên cứu hoạt tính của cây giúp hỗ trợ điều trị đái tháo đường khá mạnh. Khi chứng minh được khả năng của nó thì việc ứng dụng trong thực tế là khả thi”.
Trên thế giới, đái tháo đường là căn bệnh gây chết người nhiều thứ 3, chỉ sau bệnh tim mạch và ung thư. Việt Nam có tỉ lệ dân số bị bệnh từ 6-7%. Hàng năm có hơn 30.000 người chết có liên quan đến bệnh này.
Thành công của dự án, hướng đến sản xuất thực phẩm chức năng hứa hẹn sẽ tạo ra những sản phẩm có giá trị cao từ lá gai xanh, nâng cao thu nhập cho người dân và phát triển công nghiệp chế biến, cung cấp thêm giải pháp hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường với chi phí rẻ cho người bệnh.
Bài, ảnh: A.KIỀU
