(Báo Quảng Ngãi)- Hiện nay, trên địa bàn tỉnh, hàng chục di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, cấp quốc gia bị hư hại, xuống cấp nghiêm trọng hoặc bị lấn chiếm, không có người trông coi. Cảnh tượng hắt hiu xung quanh các di tích khiến nhiều người không khỏi chạnh lòng.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Di tích nhiều, trùng tu ít
Xã Đức Phong (Mộ Đức) là địa phương nổi tiếng với truyền thống cách mạng hào hùng. Trong chiến tranh chống giặc ngoại xâm, Đức Phong là nơi cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng và nhiều cán bộ lãnh đạo tiền bối gầy dựng cơ sở cách mạng và bám trụ hoạt động. Sự oanh liệt của người dân được ghi dấu bằng nhiều di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp tỉnh như: Hầm Xác Máu, bãi biển Tân An, địa đạo Phú Lộc, Lam Sơn, khởi nghĩa Trà Niên, di tích Đồng Nà... Những di tích này còn là minh chứng về sự tàn ác của kẻ địch khi đánh sập hầm, giết hại hàng trăm thường dân vô tội.
 |
| Di tích hầm Xác Máu (xã Đức Phong, Mộ Đức) hiện đã xuống cấp nghiêm trọng. |
Theo chân anh Lê Văn Vỹ, cán bộ phụ trách văn hóa - xã hội UBND xã Đức Phong, chúng tôi lần lượt đến thăm các di tích kể trên. Tại di tích hầm Xác Máu, cảnh tượng đìu hiu, vắng lặng gợi lên nhiều nỗi buồn. Hằng năm, học sinh Trường THCS Bắc Phong chịu trách nhiệm trông coi, phát quang di tích này. Nhưng do không được tôn tạo, khai thác, bảo vệ có hiệu quả, nên hầm Xác Máu bây giờ chỉ còn là khu hầm rêu phong, ẩm thấp, không ai dám bước vào. Anh Vỹ thở dài: “Trên địa bàn xã có nhiều di tích ý nghĩa, nhưng hiện đã xuống cấp. Xã đã nhiều lần kiến nghị xin cấp kinh phí sửa sang, phục dựng để các thế hệ tưởng nhớ công lao của cha ông. Nhưng văn bản gửi đi nhiều năm rồi mà chẳng thấy hồi âm!”.
Không chỉ tại xã Đức Phong, nhiều di tích trên địa bàn tỉnh cũng đang đối mặt với tình trạng xuống cấp, hư hỏng. Di tích Chiến thắng Ba Gia tại xã Tịnh Sơn (Sơn Tịnh) tọa lạc trên núi Khỉ, dù đã được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia, nhưng tượng đài tưởng niệm ở đây xuống cấp nặng nề, xung quanh cỏ mọc um tùm. Một di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia khác ở Tư Nghĩa là Chùa Ông (tại xã Nghĩa Hòa) cũng đang bị người dân lấn chiếm nhiều năm nay chưa được xử lý dứt điểm, mặc dù UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo. Theo quy hoạch, di tích Chùa Ông rộng hơn 4.088m2, thế nhưng đến nay người dân xung quanh đã chiếm hơn 608m2.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, còn rất nhiều di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng cấp quốc gia, cấp tỉnh khác, như: Căn cứ cách mạng Tuyền Tung (Bình Sơn), thắng cảnh núi Phú Thọ, Cổ Lũy Cô thôn... cũng đang rơi vào tình trạng xuống cấp, hoang phế hoặc bị xâm hại nghiêm trọng từ chính người dân địa phương.
Chờ kinh phí
Ông Phan Đình Độ - Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp tỉnh (đơn vị chịu trách nhiệm trùng tu, sửa chữa di tích), cho biết: Toàn tỉnh có 28 di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia, 1 di sản phi vật thể cấp quốc gia và 171 di tích cấp tỉnh được công nhận để bảo vệ. Trước thực trạng nhiều di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đã xuống cấp, Bào tàng Tổng hợp tỉnh đã lập Đề án Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích trên địa bàn tỉnh. Theo đó, từ nay đến năm 2020, nhiều di tích xuống cấp, hư hỏng sẽ được đầu tư kinh phí để khắc phục, sửa chữa. Trong kế hoạch, số tiền dùng để thực hiện Đề án ước khoảng 50 - 60 tỷ đồng. Bên cạnh đó, năm 2014, các Sở, ngành đang tích cực tham mưu để HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết về tôn tạo, trùng tu di tích trên địa bàn tỉnh.
Đối với các di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia, hằng năm, từ chương trình mục tiêu quốc gia, UBND tỉnh đã đầu tư, trùng tu nhiều di tích bị xuống cấp, hư hại. Nhiều di tích sau khi nâng cấp, trùng tu đã thu hút rất đông du khách đến tham quan, như: Di tích khởi nghĩa Ba Tơ, Trà Bồng; Khu chứng tích Sơn Mỹ (Sơn Tịnh); Khu lưu niệm Thủ tướng Phạm Văn Đồng (Mộ Đức); hải đội Hoàng Sa - Bắc Hải ở huyện đảo Lý Sơn... Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số di tích chưa được sửa sang hoàn chỉnh hoặc bị xâm hại từ người dân địa phương. “Kinh phí dành cho việc tôn tạo, trùng tu các di tích cấp Quốc gia thì hằng năm đã được Trung ương cấp. Trong khi đó, nguồn kinh phí để đầu tư, trùng tu di tích cấp tỉnh hiện đang rất khó khăn”, ông Độ nói.
Theo ông Độ, năm 2013, Sở VH-TT&DL cũng đã ban hành Quy chế quản lý di tích. Trong đó có sự phân công rạch ròi các cấp, ngành và địa phương trong quản lý di tích. Trong thời gian đến, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh sẽ tiếp tục trùng tu, sửa sang những di tích xuống cấp; đồng thời, hoàn tất hồ sơ, quy hoạch, cắm mốc bảo vệ một số di tích.
Bài, ảnh: NGUYỄN TRIỀU
