Lần đầu tiên trên thế giới, một loại muỗi nhiễm vi khuẩn có khả năng ngăn ngừa sự lây truyền bệnh sốt xuất huyết - sốt Dengue (SXH) đã được chấp thuận thử nghiệm trong môi trường tự nhiên ở miền Bắc Australia. Dự kiến, loài muỗi này sẽ được thử nghiệm ở Việt Nam vào năm sau.
Vi khuẩn ngăn ngừa muỗi truyền SXH
Thông tin trên được đại diện Dự án loại trừ bệnh SXH do Quỹ Bill và Melinda Gates tài trợ công bố cuối tuần trước. Theo đó, loại muỗi Aedes aegypti, thủ phạm truyền bệnh SXH sẽ được cho lây nhiễm vi khuẩn Wolbachia, một loại vi khuẩn phổ biến ở ruồi giấm và khoảng 2/3 các loài côn trùng khác nhưng chưa từng được phát hiện ở muỗi Aedes aegypti.
Nhóm nghiên cứu tại Đại học Queensland, đứng đầu là GS Scott O’Neill đã tạo được một chủng Wolbachia mới, có khả năng sống được trong cơ thể muỗi truyền SXH. Kết quả ban đầu cho thấy, loại vi khuẩn này làm giảm một nửa tuổi thọ của muỗi. Đây là điều đặc biệt có ý nghĩa, vì thời gian trung bình để muỗi có thể truyền bệnh SXH là khoảng 2 tuần (do virus cần có thời gian để phát triển trong cơ thể vật chủ).
Như vậy, muỗi nhiễm khuẩn thường chết trước khi có khả năng truyền bệnh. Gần đây, các nhà nghiên cứu còn phát hiện một hiện tượng lý thú khác: Vi khuẩn Wolbachia giúp muỗi đề kháng với virus gây SXH, hạn chế sự phát triển của virus trong cơ thể muỗi. Nói cách khác, muỗi đã nhiễm khuẩn sẽ rất ít có khả năng nhiễm mầm bệnh SXH từ người bệnh để truyền sang người lành.
 |
| GS Scott O’Neill trong chuyến công tác triển khai dự án ở Việt Nam. |
Vi khuẩn Wolbachia rất phổ biến ở các loài côn trùng, bao gồm cả một số loài muỗi đốt người, do đó, nguy cơ đối với con người là vô cùng nhỏ. Vấn đề mà các nhà khoa học quan tâm hiện nay là duy trì hiệu quả lâu dài cho phương pháp này, vì sau một vài thế hệ, muỗi sẽ xuất hiện khả năng đề kháng với vi khuẩn. Do đó, họ phải liên tục phát triển những chủng khuẩn Wolbachia mới để sử dụng khi các chủng cũ đã bị nhờn.
"Vaccine" chống SXH
Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm thành công muỗi nhiễm khuẩn không truyền SXH trên người tình nguyện trong môi trường phòng thí nghiệm. Họ vừa được cơ quan chức năng chuẩn y kế hoạch thử nghiệm ngoài tự nhiên ở một số vùng ngoại ô phía bắc Australia vào tháng 1/2011.
GS O’Neill cho biết, sau đó khoảng 6 tháng, ông và đồng nghiệp sẽ tiến hành thử nghiệm với quy mô lớn ở Việt Nam, nơi dịch SXH xảy ra nghiêm trọng hơn Australia. Hiện tại, dự án nhận được sự ủng hộ rất lớn của cộng đồng ở cả Australia và Việt Nam. Toàn bộ giai đoạn thử nghiệm sẽ kéo dài khoảng 3 năm.
Nếu thành công, đây sẽ là phương pháp đòi hỏi chi phí thấp nhưng cho hiệu quả cao trong việc kiểm soát và đẩy lùi SXH. Đặc biệt, nó thân thiện với môi trường hơn rất nhiều so với việc sử dụng các hóa chất diệt muỗi. Theo GS O’Neill "đây có thể coi như một dạng văcxin phòng chống SXH, nhưng không dùng cho người mà dùng cho muỗi".
Theo Bee
