Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa: Tái hiện nghi lễ cung đình

Sáng nay 6/6 (mùng 1 tháng 5 âm lịch), tại khu di sản Hoàng thành Thăng Long đã diễn ra lễ khai mạc chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa”.

Chương trình Tết Đoan Ngọ là một sự kiện được tổ chức thường niên tại khu di sản Hoàng thành Thăng Long, nhằm tôn vinh truyền thống văn hóa của dân tộc, phát huy giá trị văn hóa cung đình Thăng Long và mong muốn mang đến cho du khách những sản phẩm du lịch đặc sắc, đậm dấu ấn văn hóa truyền thống.

Lễ Khai mạc chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” tại Hoàng thành Thăng Long. (Ảnh: Anh Thư)

Tết Đoan Ngọ (Đoan Dương) được xem là một trong những dịp lễ tết quan trọng bậc nhất. Từ xa xưa, cha ông ta đã truyền tụng câu ca “Tháng Tư đong đậu nấu chè - Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”.

Trong văn hóa cổ truyền Việt Nam, Đoạn Ngọ được xem là một trong những dịp lễ tết quan trọng nhất. Từ xa xưa, cứ đến ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm, từ chốn cung đình hoa lệ tôn nghiêm cho đến những miền quê mộc mạc thân thương đều hân hoan đón Tết Đoan Ngọ.

Tết Đoan Ngọ trong cung đình và ngoài dân gian có những lễ nghi, phong tục khác nhau nhưng đều là dịp để con cháu tìm về nguồn cội, nhớ ơn công đức tổ tiên. Các nguồn sử liệu cho biết dưới triều Lê Trung Hưng, Tết Đoan Ngọ cũng là dịp để nhà vua, hoàng tộc sửa soạn lễ phẩm dâng tiến lên tổ tiên và các bậc sinh thành.

Tết Đoan Ngọ là dịp để nhà vua, hoàng tộc sửa soạn lễ phẩm dâng tiến tổ tiên, các bậc sinh thành.

Ngoài dân gian, Tết Đoan Ngọ cũng có những phong tục hết sức độc đáo như dâng cúng sản vật của mùa hạ lên ông bà tổ tiên, dùng thức ăn để “diệt sâu bọ” trong người, hái lá làm thuốc Nam vào giờ ngọ, đeo bùa và chỉ ngũ sắc, dùng lá móng nhuộm móng tay móng chân, mặc áo dấu, bôi rượu hùng hoàng cho trẻ con, treo con giáp tết từ ngải cứu, khảo cây,... Những phong tục này chính là những kinh nghiệm dân gian có nguồn gốc liên quan trực tiếp đến nông nghiệp và thời tiết.

Trong chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” năm 2024, du khách được trải nghiệm các nghi lễ cung đình, dâng hương lên các vị tiên đế. Các nghi lễ của hoàng cung trong ngày tết Đoan Ngọ thời Lê được Trung tâm trưng bày diễn giải một cách có hệ thống, sinh động và chân thực thông qua phỏng dựng không gian cung đình trầm mặc cung kính, thiên tử uy nghi ngự trên ngai rồng thiết triều, đề thơ lên quạt và truyền ban thưởng quạt cho các quan.

Một nghi thức tại buổi lễ. Ảnh: Anh Thư

Bên cạnh đó, du khách còn được tham gia vào các hoạt động dân gian và thưởng thức các món ăn truyền thống như hoa quả, bánh tro, rượu hùng hoàng… Công chúng cũng được nghe những câu chuyện đầy màu sắc văn hóa về phong tục "diệt sâu bọ" của nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết và thưởng thức nghệ thuật trà tinh tế, giao lưu cùng nghệ nhân trà tài ba. Thông qua những hoạt động đó góp phần bảo tồn và phát huy giá trị phong tục tập quán cổ truyền, đặc biệt giáo dục cho thế hệ trẻ thêm hiểu, yêu văn hóa dân tộc Việt Nam.

Ngoài ra, khu trưng bày Tết Đoan Ngọ truyền thống thường niên với những phong tục độc đáo của người dân kinh thành Thăng Long xưa như tục đeo túi thơm, buộc chỉ ngũ sắc, bôi hùng hoàng cho trẻ em, tục hái lá thuốc vào giờ ngọ, tục kết ngải hình con giáp,... vẫn được duy trì thông qua việc tái hiện hình ảnh thu nhỏ của phố Hàng Quạt, Hàng Mụn, Hàng Thuốc.

Chương trình “Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa” được tổ chức với các hoạt động trưng bày, trình diễn, tái hiện các nghi thức, phong tục dân gian và cung đình độc đáo. Đây là những hoạt động góp phần gìn giữ phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông, khơi nguồn tinh hoa văn hóa dân tộc và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Theo VTV.vn