Cây cối xay hay còn được gọi là cây đằng xay, cây kim hoa thảo, ma mãnh thảo, nhĩ hương thảo, được sử dụng như một dược liệu trong các bài thuốc chữa bệnh.
Cối xay là loại cây nhỏ, mọc thành bụi mọc hoang ở khắp nơi trong cả nước, sống hàng năm hay lâu năm, cao 1-2m. Toàn thân và các bộ phận của cây có lông mềm, lá mọc so le. Hoa màu vàng, có cuống, mọc đơn độc ở nách lá.
Quả hình cầu cụt đầu giống thớt cối xay. Dược liệu từ cây cối xay gồm các đoạn thân, cành, lá, hoa, quả thu hái toàn cây vào hè thu, đem rửa sạch đất, cắt khúc ngắn, dùng tươi hoặc phơi sấy khô để dùng dần.
Dựa trên các nghiên cứu Đông y, thảo dược này có tác dụng tán phong, thanh nhiệt, lợi tiểu, giải độc cơ thể, hoạt huyết, long đờm, thường được dùng trong việc điều trị các bệnh cảm mạo do phong nhiệt, đau đầu, tiểu tiện màu bất thường, hiện tượng đái rắt buốt, phù thũng, dị ứng, ngứa ngáy ngoài da.
Ngày nay cối xay được công nhận là một vị thuốc nam, có mặt trong nhiều bài thuốc chữa bệnh.
 |
| Cối xay là loại cây nhỏ, mọc thành bụi mọc hoang ở khắp nơi. (Ảnh minh hoạ) |
Dưới đây là một số bài thuốc từ cây cối xay đối với sức khoẻ.
Trị cảm sốt, nhức đầu do phong nhiệt
Cây cối xay 12 - 16g, lá tre 8g, bạc hà 6g, kinh giới 8g, kim ngân hoa 12g, nấu với 750ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn.
Hoặc dùng lá cối xay 20g, chỉ thiên 20g, bạc hà 10g, cam thảo 5g, gừng tươi 3 lát, sắc nước uống trong ngày. Dùng 3-5 ngày.
Chữa tiểu tiện bí, tiểu rắt, tiểu buốt do thấp nhiệt
Dùng cây cối xay 30g, bông mã đề 20g, rễ tranh 20g, râu ngô 12g, cỏ mần trầu 8g, rau má 12g, nấu với 650ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn. Dùng 10 ngày.
Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp
Dùng lá cối xay khô 5g, rễ cây xấu hổ 5g, rau muống biển 3g, rễ cỏ xước 3g, lá lạc tiên 3g, lá lốt 3g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, hãm nước uống thay trà trong ngày. Dùng liên tục 1 tháng.
Hỗ trợ điều trị bệnh trĩ
Rễ cối xay 200g, sắc đặc, uống 1 chén thuốc (bằng chén trà), còn lại thừa lúc nóng xông hậu môn, khi nước còn ấm thì dùng rửa, ngày xông rửa 5-6 lần.
Mề đay do dị ứng
Dùng toàn cây cối xay 30g, thịt lợn nạc 100g, hầm chín, ăn thịt lợn và uống nước thuốc. Dùng 7 - 10 ngày.
Chữa phụ nữ sau khi sinh bị phù thũng (tình trạng ứ nước và dịch quá mức)
Lấy lá cối xay 20-30g, ích mẫu 12-16g, nấu với 300ml nước, sắc còn 150ml, chia 2 lần, uống trước bữa ăn.
Đau tai, tật điếc
Dùng cối xay 60g, hoặc 20-30g quả, nấu với thịt lợn. Đối với tật điếc, dùng rễ cối xay, mộc hương, vọng giang nam, mỗi vị 60g, nấu với đuôi lợn ăn với cơm.
Chữa đau tai, ù tai, thính lực giảm
Quả cối xay 30g (hoặc toàn cây tươi 60g), nấu canh với thịt heo nạc để ăn cơm.
Lưu ý: Phụ nữ có thai không nên dùng.
Theo AN BÌNH/VTC.vn
