Cùng khoác áo blouse ra trận

Sáng ngời y đức

Chiến tranh đã lùi xa nửa thế kỷ, nhưng vợ chồng ông Phạm Văn Minh (76 tuổi) và bà Đồng Thị Mỹ Thuận (73 tuổi), ở phường Quảng Phú (TP.Quảng Ngãi), vẫn còn nhớ như in những năm tháng chiến tranh khói lửa. Ngày ấy, ở tuổi đôi mươi, hai người là đồng đội ở Trạm phẫu A80 nên luôn đối mặt với bom đạn của kẻ thù, can trường đưa thương binh vượt vòng vây địch.

“Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngoài sơ cứu, cấp cứu, lực lượng quân y chúng tôi còn có thuật ngữ “cướp cứu”. Cướp cứu nghĩa là tìm mọi cách đưa thương binh vượt khỏi vòng vây của địch để đưa về trạm phẫu tiền phương. Điều này đòi hỏi mỗi cán bộ, nhân viên y tế lúc ấy phải dũng cảm, nỗ lực cao độ mới đưa thương binh về nơi an toàn để cứu chữa. Sau khi đưa về trạm phẫu, chúng tôi tiếp tục làm việc không kể ngày đêm nhằm cứu chữa kịp thời cho thương binh. Có thời điểm, bộ đội ta bị thương quá nhiều, nhưng trạm chỉ có 2 y sĩ là tôi và anh Đinh Hồng Khánh, nên chúng tôi đã đứng sơ cứu, mổ cho thương binh liên tục trong 3 ngày, 3 đêm không ngủ”, ông Minh bồi hồi kể.

Vợ chồng ông Phạm Văn Minh, bà Đồng Thị Mỹ Thuận.

Thời điểm cuối năm 1972, đội ngũ cán bộ y tế cách mạng toàn tỉnh chỉ hơn 1.500 người. Trong đó, chỉ có 11 bác sĩ, 4 dược sĩ đại học, 146 y sĩ... Nguồn nhân lực y tế khá mỏng, nhưng với khẩu hiệu: “Lấy thương binh làm mệnh lệnh, lấy giường bệnh làm chiến trường, lấy kết quả làm chiến công”, lực lượng y tế cách mạng Quảng Ngãi ngày ấy đã vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, toàn tâm toàn lực cứu chữa kịp thời cho bộ đội và nhân dân.

Ngót nghét 10 năm túc trực ở các bệnh xá, trạm phẫu làm nhiệm vụ cứu chữa thương binh, nên cựu y sĩ quân y quê ở xã Tịnh Bình (Sơn Tịnh) Trần Thanh Mai (83 tuổi) vẫn còn vẹn nguyên niềm xúc động khi nhớ về những năm tháng cứu chữa thương binh trong điều kiện vô vàn khó khăn, gian khổ. “Để đáp ứng thực tế chiến trường ngày đó, đội ngũ quân y đã nghiên cứu nhiều phương pháp cấp cứu, điều trị, như: Dùng nước lá trầu để chữa vết thương, tái tạo niệu đạo, ghép xương, vá da... Chúng tôi đã vượt qua mọi khó khăn để thực hiện các ca cấp cứu, phẫu thuật dưới địa đạo, dưới tán rừng, thậm chí kể cả khi quân địch đang lùng sục ráo riết. Chúng tôi vừa là thầy thuốc, vừa là những chiến sĩ trực tiếp cầm súng chiến đấu bảo vệ thương binh, vừa tự túc sản xuất một phần lương thực, thực phẩm để nuôi thương binh và làm dân công đào hầm, gùi cõng lương thực, thuốc men”, ông Mai nhớ lại.

Một lòng thủy chung

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhiều cán bộ, nhân viên y tế cách mạng của tỉnh đã hy sinh. Tại Quảng Ngãi, từ năm 1964 - 1968, trong số gần 200 y tá được Ban Y tế Khu 5 giúp đào tạo ở các huyện phía nam tỉnh đã hy sinh một nửa, đến khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chỉ còn vài chục người. Từ năm 1969 - 1972, ngành y tế Quảng Ngãi (riêng tuyến tỉnh) đã có 47 cán bộ, nhân viên hy sinh. Các huyện Đức Phổ (nay là TX.Đức Phổ), Mộ Đức, Ba Tơ, Nghĩa Hành đã có hàng trăm y tá, nữ hộ sinh, cứu thương ở các xã hy sinh. Các bác sĩ Phạm Đình Kế (quê ở huyện Mộ Đức), Nguyễn Văn Hằng (quê ở tỉnh Thái Nguyên vào công tác tại huyện Tư Nghĩa), Phạm Quang Phục (ở Ban Dân y tỉnh)... cũng đã hy sinh anh dũng trên đường công tác thời kỳ này. Nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm, ở Bệnh xá Đức Phổ, cũng anh dũng hy sinh trong khi chiến đấu bảo vệ thương binh vào tháng 6/1970.

Ông Trần Thanh Mai và vợ là bà Đào Thị Kim Tuyết bên kỷ vật là thùng đạn từ thời chiến tranh.

“Đương đầu với đạn bom, chất độc hóa học và những trận càn, đánh phá ác liệt của địch, nhiều y sĩ, y tá ở các bệnh xá, trạm phẫu đã anh dũng hy sinh. Còn lại, phần lớn đều trở thành thương binh, hoặc bị nhiễm chất độc hóa học. Sự sống và cái chết trên chiến trường cách nhau chỉ gang tấc, nên chúng tôi tâm niệm, những ai còn sống, hãy ra sức dùng chuyên môn và y đức để cứu chữa, giữ lại tính mạng cho cán bộ, chiến sĩ, đồng bào”, cựu y sĩ chiến trường Trần  Thanh Mai tâm sự.

Cùng khoác áo blouse ra trận, cùng chung khẩu hiệu: “Lấy thương binh là mệnh lệnh, lấy giường bệnh làm chiến trường, lấy kết quả làm chiến công”, y sĩ Trần Thanh Mai đã gặp nữ y tá Đào Thị Kim Tuyết, quê ở xã Tịnh Minh (Sơn Tịnh), khi cùng công tác tại Bệnh xá B23 từ năm 1966 - 1969. Chung lý tưởng, đồng điệu về tâm hồn, nên cả hai quyết định “về chung một nhà” vào năm 1972, khi đang công tác tại Tỉnh đội Quảng Ngãi. Sau đám cưới, ông Mai tiếp tục công tác tại Tỉnh đội Quảng Ngãi, còn bà Tuyết thì được tăng cường về Bệnh xá B23. Xa nhau, nhưng họ vẫn luôn hướng lòng về nhau và ra sức chiến đấu cho ngày độc lập. Bởi với họ, chỉ khi Tổ quốc độc lập thì hạnh phúc lứa đôi mới được vẹn tròn.

Hòa bình lập lại, cựu y sĩ quân y Trần Thanh Mai tiếp tục cống hiến cho ngành y tế tỉnh nhà. Ông làm việc tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho đến khi về hưu vào năm 2003. Nối gót theo cha mẹ, 3 người con của ông Mai, bà Tuyết đều chọn ngành y để gắn bó. Trong những cuộc chuyện trò đầm ấm trong gia đình, người cựu y sĩ chiến trường năm xưa đều dặn dò các con của mình hãy luôn trau dồi chuyên môn và y đức. Bởi ngay cả trong hoàn cảnh gian nan, khắc nghiệt của chiến tranh, những người khoác áo blouse vẫn luôn sáng ngời y đức. Thế hệ mai sau hãy xem đó là kim chỉ nam, là nền tảng vững chắc để góp sức chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Bài, ảnh: Ý THU

TIN, BÀI LIÊN QUAN:

	Gặp mặt phụ nữ tiêu biểu trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước
	Gặp mặt cán bộ ngành y tế tham gia kháng chiến chống Mỹ trên địa bàn tỉnh