Cảm sốt là tình trạng xảy ra phổ biến, nhất là trong mùa hè, người bệnh thường có các triệu chứng như ho sốt, đau họng, chảy nước mũi...
Cảm sốt trong mùa hè được Đông y chia thành 3 loại: Cảm sốt có biểu hiện của chứng nhiệt gọi là 'dương thử', có biểu hiện của chứng hàn gọi là 'âm thử' và cảm sốt có biểu hiện của chứng nhiệt + hàn gọi là 'thử thấp''.
- Dương thử: Là thể bệnh thường hay gặp nhất. Trong mùa hè, đi đường xa dưới trời nắng, làm việc ngoài trời, tập trung nơi đông người, hoặc làm việc quá sức... khiến cho tà khí xâm nhập vào cơ thể mà phát bệnh, gọi là "dương thử".
- Âm thử: Trong mùa hè người ta thường ghét nóng, thích mát, thích ra ngoài trời hóng mát, nằm ngủ trong phòng điều hòa có máy lạnh, ăn nhiều rau quả tươi sống, lạnh, uống nhiều nước đá... khiến cho lục phủ ngũ tạng nhiễm lạnh, gọi là "âm thử".
- Được gọi là chứng thử thấp nếu trong những ngày hè, đồng thời cảm phải dương thử và âm thử.
Để sử dụng thuốc nam phòng ngừa và điều trị, cần căn cứ vào từng thể bệnh mà dùng bài thuốc điều trị phù hợp như sau.
1. Cảm sốt thể dương thử
Bệnh có những biểu hiện của chứng nhiệt như phát sốt, đau đầu, mắt đỏ, da nóng ran, mồ hôi ra nhiều, khát nước, trong ngực có cảm giác bứt rứt khó chịu, hơi thở ngắn, người mệt nhọc, nước tiểu sẻn đỏ, lưỡi đỏ...
- Phép chữa: Thanh thử tiết nhiệt, ích khí sinh tân.
- Bài thuốc điều trị: Sâm bố chính 20g, cát căn 10g, mạch môn 10g, trúc diệp 15g, trúc nhự 10g, hoàng liên 10g, thạch hộc 15g, gạo tẻ 30g, cam thảo 5g. Các vị trên sắc lấy nước, chia làm 4 phần, uống trong ngày.
Hoặc dùng bài: Hương nhu 20g, hậu phác 20g, đậu ván trắng 20g, rau má tươi 20g, quả dành dành 12g. Sắc lấy nước, chia uống trong ngày.
 |
| Củ sắn dây cho vị thuốc cát căn trong bài thuốc chữa cảm sốt mùa hè. |
2. Cảm sốt thể âm thử
Bệnh phát sinh có những biểu hiện của chứng hàn như đau đầu, phát sốt không mồ hôi, sợ lạnh, đau mình mẩy, chân tay nhức mỏi, vô lực...
- Phép chữa: Giải biểu thanh thử.
- Bài thuốc điều trị: Hương nhu 10g, hoắc hương 10g, trúc diệp 20g, kim ngân 15g, bán hạ chế 5g, trần bì 10g, tô diệp 10g, hậu phác 15g, cát căn 20g, xa tiền tử 10g, gừng tươi 3 lát. Các vị trên sắc lấy nước, chia làm 4 phần, uống trong ngày.
Hoặc dùng bài: Cát căn 20g, hương nhu 10g, hoạt thạch 10g, xơ mướp 10g, hạnh nhân 10g, xa tiền tử 10g. Sắc lấy nước, chia uống trong ngày.
Trường hợp cảm sốt mà phiền khát, ăn quá nhiều rau quả sống lạnh sinh ra nôn mửa, rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy, ngực sườn đầy tức, rêu lưỡi trắng… dùng: Hoắc hương 10g, sa nhân 10g, trần bì 20g, bán hạ chế 10g, biển đậu 10g, xa tiền tử 10g, hậu phác 15g, gừng tươi 3 lát. Sắc uống trong ngày.
 |
| Sâm bố chính vị thuốc trong bài thuốc chữa cảm sốt mùa hè. |
3. Cảm sốt thể thử thấp
Bệnh có những biểu hiện như phát sốt, mặt đỏ, hơi sợ lạnh, bồn chồn, đầu choáng váng, bụng trướng đầy, chán ăn, tiết tả, tiểu tiện ít, người và chân tay nặng đau, bắp thịt máy động, rêu lưỡi trắng nhớt, miệng khát nhưng không uống nước nhiều...
- Phép chữa: Thanh thử hóa thấp.
- Bài thuốc điều trị: Củ đinh lăng 10g, bạch truật 15g, ý dĩ 20g, xa tiền tử 10g, trạch tả 15g, mộc thông 15g, quế chi 10g, trần bì 10g, hậu phác 10g, nam mộc hương 10g. Sắc uống trong ngày.
Hoặc dùng bài: Nhân sâm 10g, sa sâm 5g, bạch biển đậu 15g, hoắc hương 10g, bán hạ chế 10g, can khương 5g, hậu phác 10g, xa tiền tử 10g, tang ký sinh 10g, ý dĩ 20g, sinh khương 3 lát. Sắc uống trong ngày.
Theo Lương y Hoài Vũ/SKĐS
