Những đội quân huyền thoại

Đại đội nữ anh hùng

Ngày 22/2/1972, tại khu rừng dưới chân dốc Ba Hầm, ranh giới giữa huyện Ba Tơ và huyện Đức Phổ (nay là  TX.Đức Phổ), Đại đội nữ Lê Thị Hồng Gấm (Đại đội Hồng Gấm) được thành lập, gồm 3 trung đội với hơn 60 chiến sĩ. Đây là đại đội nữ bộ binh duy nhất của Quân khu 5 khi ấy. Cả đại đội hầu hết tuổi từ 17 - 20, trẻ trung, hồn nhiên, nhưng khi đứng vào hàng ngũ thì tôn trọng kỷ luật, chiến đấu ngoan cường.

Bà Trịnh Thị Tuyết Mai (72 tuổi), ở thôn Hội An 1, xã Phổ An (TX.Đức Phổ), là một trong những chiến sĩ đầu tiên gia nhập Đại đội Hồng Gấm. Với bà, ký ức về những ngày chiến đấu gian khó nhưng đầy hào hùng ấy không bao giờ phai mờ. Bà Mai chia sẻ, ngày ấy, vùng đất Đức Phổ là đầu mối quan trọng, nơi cung ứng lương thực, thuốc men cho lực lượng cách mạng ở phía nam tỉnh Quảng Ngãi. Kẻ địch tìm đủ mọi cách đánh chiếm bằng được Đức Phổ để làm bàn đạp tấn công, phong tỏa đường tiếp tế cho căn cứ quân ta ở phía tây Quảng Ngãi, chia cắt chiến trường Khu 5. Song, Đại đội Hồng Gấm đã ngăn quân địch bằng lòng quả cảm và ý chí kiên cường.

Bà Trịnh Thị Tuyết Mai (bên trái) và bà Nguyễn Thị Tuyết Mân cùng ôn lại ký ức hào hùng của Đại đội Hồng Gấm năm xưa.

Tháng 11/1974, nữ chiến sĩ 21 tuổi Trịnh Thị Tuyết Mai được giao nhiệm vụ tổ chức đánh đoàn xe cơ giới của địch từ Đà Nẵng vào chi viện cho quân ngụy ở Sa Huỳnh. Giữa đêm, cô gái trẻ cõng hơn 10kg thuốc nổ về điểm phục kích. Tình huống nguy hiểm, nữ chiến sĩ xác định có thể hy sinh trong lúc làm nhiệm vụ, nhưng quyết tâm phải ngăn được quân địch. Bằng sự mưu trí và lòng quả cảm, nữ chiến sĩ đã tiêu diệt 1 xe cơ giới và 20 tên địch, phá hủy toàn bộ súng đạn trên xe, chặn đứng đoàn xe quân sự chi viện. Sau trận đánh, chiến sĩ Mai bị thương nặng. Vết thương đến giờ đôi lúc vẫn nhói lên từng hồi khi trái gió, trở trời. Nhưng với bà, tuổi trẻ đã góp sức cho sự nghiệp giải phóng dân tộc là điều vô cùng tự hào.

Với bà Nguyễn Thị Tuyết Mân (68 tuổi), ở xã Phổ An (TX.Đức Phổ), ngày ấy là nữ chiến sĩ trẻ nhất, tham gia đại đội khi mới tròn 15 tuổi. “Ở cái tuổi ăn chưa no, lo chưa tới, nhưng vì lòng căm thù giặc, tôi quyết tâm theo các chị đánh giặc. Cha tôi, anh, chị tôi, người bị giết, người bị thương vì chiến tranh. Tôi không thể ngồi yên nhìn quân địch giày xéo quê hương”, bà Mân kể về lý do tham gia Đại đội Hồng Gấm. Trong ký ức của mình, bà Mân vẫn nhớ rõ 2 trận đánh kéo dài cả tháng trời mà Đại đội Hồng Gấm phải giữ chốt đánh địch giáp mặt. Đó là trận đánh ở Nga Mân, xã Phổ Cường và trận chiến đấu một mất một còn tại xã Phổ Thuận và xã Phổ Ninh (nay là phường Phổ Ninh, TX.Đức Phổ) vào năm 1973. Những ngày đó, các nữ chiến sĩ phơi mình trong nắng, rồi dầm mưa, thiếu ăn, thiếu ngủ để đối đầu với địch. Hôm nay, hồi tưởng lại, bà Mân vẫn xúc động khi giữa ranh giới của sự sống và cái chết, hơn 60 nữ chiến sĩ đại đội đã yêu thương, đoàn kết và có tinh thần chiến đấu, sức chịu đựng phi thường.

Từ khi được thành lập đến ngày giải phóng tỉnh Quảng Ngãi, Đại đội Hồng Gấm đã chiến đấu quyết liệt và tiêu diệt hơn 1.500 tên địch. Sự kiên cường, khí phách của đơn vị nữ lực lượng vũ trang này đã tác động mạnh mẽ đến các lực lượng kháng chiến khác, khi cùng hợp sức chiến đấu chống giặc cứu nước và giành toàn thắng cho quê hương.

Vì quê hương quên mình 

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng ký ức của những người tham gia chiến đấu thì mãi không bao giờ quên. Đại tá Huỳnh Minh Giữ (75 tuổi) - Nguyên Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh, vẫn nhớ như in về những ngày tháng chiến đấu cùng Tiểu đoàn 48 để giành lại độc lập, tự do cho dân tộc. Tiểu đoàn 48 được thành lập vào ngày 1/8/1965 ở thôn Phú Quý, xã Bình Châu (Bình Sơn), khi chiến sĩ Huỳnh Minh Giữ vừa tròn 15 tuổi. Suốt 10 năm chiến đấu cho đến ngày giải phóng tỉnh, những người lính Tiểu đoàn 48 luôn nêu cao tinh thần kiên cường, dũng cảm, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ. Đội quân anh hùng đã làm nên trận đánh huyền thoại đồi Ông Râu, ở 2 thôn Thế Long, Thế Lợi, xã Tịnh Phong (Sơn Tịnh) vào năm 1965 và góp phần làm nên chiến thắng Vạn Tường tháng 8/1965, chiến thắng Gò Sỏi năm 1966, chiến thắng ở trận đánh thôn Xuân An, xã Tịnh Hòa tháng 2/1967 và tham gia vào Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy tết Mậu Thân năm 1968...

Đại tá Huỳnh Minh Giữ lưu giữ chiếc lược kim loại được đồng đội tặng.

Đi qua những trận đánh ác liệt, Đại tá Huỳnh Minh Giữ nhớ mãi về trận đánh ngày 7/6/1966 ở Thi Phổ (Mộ Đức). Tiểu đoàn 48 đã phối hợp với các lực lượng địa phương nắm rõ tình hình địch và tổ chức trận địa để đánh úp, tiêu diệt toàn bộ một tiểu đoàn của Mỹ chỉ trong vòng 1 tiếng đồng hồ. Đặc biệt, đơn vị còn  là một trong những lực lượng bộ đội địa phương chủ lực được giao nhiệm vụ đánh địch ở phía bắc Quảng Ngãi trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Trong 2 ngày (23 - 24/3/1975), quân địch cố đem hết lực lượng và hỏa lực để di tản, tháo chạy ra Chu Lai (Quảng Nam). Tiểu đoàn 48 cùng với các Tiểu đoàn 81, 83 và bộ đội các huyện Bình Sơn, Sơn Tịnh chặn đánh không để địch có đường rút lui. Trong trận đánh quyết định này, Tiểu đoàn 48 và 83 đã tiêu diệt gọn 1 tiểu đoàn của địch, thu toàn bộ vũ khí, trang bị. Tiểu đoàn 81 chiếm Quốc lộ 1, phục kích từ chợ Bình Liên đến cầu Ô Sông (Bình Sơn). Ba tiểu đoàn đã tiêu diệt 4.000 quân chủ lực cơ động và quân địa phương của địch, phá hủy trên 200 xe cơ giới, thu 52 xe quân sự và hàng chục nghìn tấn vũ khí, đạn dược, góp phần quan trọng vào đại thắng mùa Xuân năm 1975, thống nhất đất nước.

Trong chiến tranh không tránh khỏi những hy sinh, mất mát. Đã có những đồng chí nằm xuống ngay trước thời khắc tỉnh nhà được giải phóng, niềm đau ấy không thể nào kể hết được. Nhưng rồi, càng mất mát, càng đau thương, những người lính Cụ Hồ càng quyết tâm chiến đấu vì quê hương. 

Những kỷ vật thời chiến của Đại tá Huỳnh Minh Giữ.

Đến giờ, Đại tá Huỳnh Minh Giữ vẫn còn lưu giữ những kỷ vật trong những năm tháng chiến đấu như báu vật. Trong số đó, ông trân quý nhất là chiếc lược kim loại được khắc trổ đơn sơ. “Năm 1969, một chiến sĩ quê ở tỉnh Thái Bình đã tặng cho tôi chiếc lược này sau nhiều tháng hành quân từ miền Bắc vào Quảng Ngãi nhận nhiệm vụ. Để làm chiếc lược, anh ấy đã bỏ công sức ra rất nhiều để mài nhẵn các cạnh và tạo hình từ một mảnh kim loại vỏ máy bay. Thật tiếc, một năm sau đó, người đồng đội ấy đã hy sinh. Tôi cất giữ chiếc lược cẩn thận đến hôm nay để luôn nhắc bản thân mình về tình đồng đội thiêng liêng”, Đại tá Huỳnh Minh Giữ bộc bạch.

Bài, ảnh: THANH PHƯƠNG

TIN, BÀI LIÊN QUAN:

	Xây dựng Lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ngãi vững mạnh toàn diện
	Lực lượng vũ trang tỉnh: Tập trung chuẩn bị đại hội đảng các cấp