Giải bài toán ngập lụt cho đô thị ven biển

Dễ bị ngập lụt

Ngập lụt tại đô thị ở Quảng Ngãi nói riêng và các tỉnh, thành phố khu vực Nam Trung Bộ nói chung, đang diễn ra ngày càng phổ biến và phức tạp, khiến cuộc sống của người dân bị đảo lộn.

Phân tích nguyên nhân khiến các đô thị ven biển tại Nam Trung Bộ thường xảy ra tình trạng ngập lụt, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch miền Nam (Bộ Xây dựng) Lê Quốc Hùng cho biết, các đô thị ở khu vực này hầu hết đều có sông lớn chảy qua. Các sông này có độ dốc lớn. Lưu vực các sông ở khu vực thượng nguồn thường là đồi núi, nên khi xảy ra mưa lớn kéo dài, lượng nước thoát theo sông chảy xuống vùng hạ lưu diễn ra rất nhanh. Trong khi đó, ở khu vực hạ lưu, tình trạng bồi lấp cửa biển diễn ra ngày càng phổ biến, cản trở khả năng tiêu thoát nước. Năng lực của hạ tầng thoát nước tại các đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, vì vậy, khi có mưa lớn kéo dài, việc tiêu thoát nước của đô thị diễn ra chậm, thậm chí, nước sông còn chảy ngược lại vào đô thị, gây ngập lụt.

Nhiều tuyến đường trung tâm thành phố Quảng Ngãi ngập nặng trong đợt mưa cuối tháng 8/2023.

Cũng theo ông Hùng, nguyên nhân gây ngập lụt đô thị không chỉ xuất phát từ điều kiện tự nhiên, mà quá trình đô thị hóa kéo theo tỷ lệ bê tông hóa nhanh, diện tích cây xanh, mặt nước giảm đi cũng làm tăng nguy cơ ngập lụt đô thị.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Bàn về giải pháp chống ngập cho đô thị, chuyên gia tư vấn quy hoạch Trần Hữu Hoàng Phú cho rằng, để hạn chế ngập lụt, các đô thị ven biển không nên chỉ tập trung vào việc đầu tư công trình như đê, kè, hệ thống thoát nước... mà cần có phương thức tiếp cận mới dựa vào tự nhiên, dung hòa với thiên nhiên. Bởi trên thực tế, các công trình này đòi hỏi kinh phí đầu tư rất lớn, thời gian đầu tư kéo dài, nên cần phải tính đến phương án phát triển hạ tầng xanh, để thích ứng, dung hòa với BĐKH.

Một góc trung tâm TP.Quảng Ngãi nhìn từ trên cao. Ảnh: LÊ DANH

Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch miền Nam Lê Quốc Hùng cũng cho rằng, để chống ngập lụt đạt hiệu quả bền vững, các đô thị ven biển cần quy hoạch, ưu tiên không gian để thoát nước. Chẳng hạn như tại TP.Quảng Ngãi, để ưu tiên không gian thoát nước đô thị, thành phố không nên phát triển quá nhiều các dự án khu dân cư dọc sông, giữa sông, mà dành quỹ đất phát triển công viên sinh thái dọc sông. Cách làm này, vừa đảm bảo không gian tiêu thoát nước cho sông, không làm cản trở dòng chảy của sông, vừa góp phần giúp đô thị thích ứng với xu hướng thời tiết ngày càng trở nên nắng nóng kéo dài. Khi thực hiện các giải pháp chống ngập đô thị, các tỉnh, thành phố cần liên kết vùng để các phương án chống ngập đạt kết quả bền vững.

“Tại Quảng Ngãi, để tính toán phương án phù hợp, hiệu quả trong chống ngập cho TP.Quảng Ngãi, tỉnh phải phối hợp cùng tỉnh Kon Tum - nơi khởi nguồn của sông Trà Khúc. Hai tỉnh phải cùng thống nhất về quy hoạch, phát triển đô thị dọc sông, các công trình phòng, chống ngập phù hợp. Bởi, nếu như tỉnh Quảng Ngãi thực hiện nhiều công trình tiêu thoát nước, chống ngập hiệu quả, nhưng Kon Tum lại xây dựng ồ ạt nhiều kè sông ở thượng nguồn mà không có các công trình phụ trợ để chứa, thoát bớt nước thì lượng nước mưa thoát xuống vùng hạ lưu khi thời tiết cực đoan vẫn diễn ra đột ngột, khiến các giải pháp chống ngập đô thị của TP.Quảng Ngãi khó bền vững”, ông Lê Quốc Hùng gợi mở.

Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội các đô thị Việt Nam Ngô Trung Hải (bên phải) trao quyết định công nhận hội viên mới cho đại diện TX.Đức Phổ (Quảng Ngãi), TX.An Nhơn (Bình Định), TX.Đông Hòa (Phú Yên). Ảnh: PV

ÁI KIỀU - Ý THU

TIN, BÀI LIÊN QUAN:

	Đảm bảo an toàn cho người dân vùng ngập lụt
	Hội thảo góp ý bản đồ ngập lụt vùng hạ du đập