Xây dựng nông thôn mới:Thích ứng với bối cảnh mới

Nhận diện những điểm nghẽn

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 tuy đã tạo chuyển biến căn bản về diện mạo nông thôn, đời sống người dân nhưng vẫn chưa đạt theo chỉ tiêu, kế hoạch đề ra. Đến nay, toàn tỉnh có 93/144 xã đạt chuẩn NTM (64,6%), 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 95 thôn được công nhận khu dân cư nông thôn kiểu mẫu. Bên cạnh đó, kết quả thực hiện NTM vẫn còn khoảng cách, chênh lệch lớn giữa các khu vực trong tỉnh, nhất là miền núi. Hiện tại, huyện Sơn Tây chưa có xã đạt chuẩn NTM, còn các xã trên địa bàn tỉnh thì chật vật trong quá trình thực hiện và duy trì các tiêu chí. Như xã Sơn Kỳ (Sơn Hà), tuy đã nỗ lực thực hiện 19 tiêu chí và phấn đấu đạt chuẩn NTM năm 2024, nhưng vì trên địa bàn xã xảy ra 2 vụ trẻ em dưới 16 tuổi bị xâm hại tình dục và mang thai, dẫn đến không đạt tiêu chí 19.2 về an ninh trật tự.

Kè chống sạt lở bờ sông Liên, đoạn qua xã Ba Thành (Ba Tơ) hoàn thành sẽ bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân và cơ sở hạ tầng của Nhà nước, góp phần thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu, phòng tránh thiên tai.

Thực hiện kế hoạch xây dựng NTM năm 2025 (Quyết định số 807/QĐ-UBND ngày 27/12/2024 về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện xây dựng NTM năm 2025), thì cấp huyện có TX.Đức Phổ hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, 6 xã đạt chuẩn NTM, 14 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 23 thôn thuộc các xã của 5 huyện miền núi đạt chuẩn thôn NTM. Tổng kế hoạch vốn năm 2025 trên 650 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển trên 579 tỷ đồng, vốn sự nghiệp hơn 71 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, các xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao theo kế hoạch năm 2025 gặp nhiều khó khăn, nhất là thực hiện trình tự, thủ tục hồ sơ và thẩm định xét, công nhận.

Giám đốc Sở NN&MT Hồ Trọng Phương cho biết, sắp đến, dự kiến số xã giảm, do đó, sau khi có văn bản hướng dẫn của cấp trên, Sở sẽ chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan rà soát, đăng ký mục tiêu, chỉ tiêu thực hiện Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2026 - 2030. Trước mắt, chính quyền địa phương khẩn trương phân bổ, giải ngân các nguồn vốn, đảm bảo thực hiện các chỉ tiêu, mục tiêu của chương trình trong năm 2025. Riêng các địa phương đăng ký về đích NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu năm 2024 và 2025 khẩn trương rà soát, đánh giá kết quả gắn với giải pháp thực hiện hiệu quả các tiêu chí, chỉ tiêu theo quy định.

Chủ động thích ứng hiệu quả

Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2026 - 2030 hướng tới mục tiêu toàn diện, bền vững, gắn với công nghiệp hóa, đô thị hóa, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh; bảo đảm thực chất, hiệu quả, đi vào chiều sâu, vì lợi ích của người dân. Do đó, chính quyền các địa phương cho rằng việc thực hiện Chương trình xây dựng NTM trong năm 2025 cũng như giai đoạn 2026 - 2030 cần triển khai đồng bộ, toàn diện, đảm bảo tính thống nhất trong quản lý, thích ứng hiệu quả với bối cảnh mới.

Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Sơn Ung Đình Hiền cho biết, sắp đến quy mô xã lớn hơn nên việc thực hiện Chương trình xây dựng NTM cũng cần được rà soát, tính toán kỹ lưỡng, trong đó có việc xem xét lại yêu cầu đánh giá tiêu chí theo hướng linh hoạt, phù hợp với thực tiễn. Chẳng hạn, tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung là một trong những điều kiện để các xã được thẩm định đạt chuẩn NTM. Tuy nhiên, hiện nay, phần vì công tác xã hội hóa trong cấp nước sạch được các đơn vị triển khai mạnh mẽ, phần do người dân có điều kiện tiếp cận với nước sạch từ các nguồn khác nhau, chứ không riêng gì từ hệ thống cấp nước tập trung.

Tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch hợp quy chuẩn từ công trình cấp nước tập trung là một trong những điều kiện để thẩm định xã đạt chuẩn NTM. Trong ảnh: Người dân thôn Hà Bôi, xã Long Hiệp (Minh Long) sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung.

Trong khi đó, những thách thức từ biến đổi khí hậu yêu cầu các địa phương phải xây dựng và thực hiện giải pháp thích ứng linh hoạt, tăng khả năng chống chịu cho khu vực nông thôn, nhất là vùng miền núi, ven biển và hải đảo. Do đó, chính quyền các địa phương cũng cho rằng, các tiêu chí công nhận xã NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu cần bám sát vấn đề này, tạo nền tảng vững chắc để nông thôn, miền núi phát triển bền vững.

Chủ tịch UBND huyện Minh Long Đinh Văn Điết cho rằng, chương trình xây dựng NTM trong bối cảnh mới phải phù hợp với điều kiện từng địa phương, nhằm cân bằng giữa các vùng miền, đặc biệt là khu vực miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đó đảm bảo phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, kết nối với đô thị, góp phần thúc đẩy kinh tế nông thôn theo hướng thân thiện với môi trường, bảo tồn bản sắc văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao năng suất lao động, cải thiện thu nhập người dân. Ngoài ra, cần tính toán tích hợp, lồng ghép các nội dung của Chương trình Mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo bền vững với NTM để tăng cường hiệu quả, tránh chồng chéo và thực thi hiệu quả các nguồn lực trong bối cảnh mới.

Giám đốc Sở NN&MT Hồ Trọng Phương cho rằng, mục tiêu cốt lõi của Chương trình xây dựng NTM năm 2025 và giai đoạn tiếp theo là tạo việc làm và nâng cao thu nhập tại chỗ cho dân cư nông thôn, tiệm cận với thu nhập ở khu vực đô thị. Do đó, bên cạnh việc phát triển nông nghiệp và công nghiệp, bảo đảm việc làm và tăng thu nhập cho người dân thì, các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, củng cố khối đoàn kết nhằm thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong bối cảnh mới. Đối với các địa phương đăng ký đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao năm 2025 sẽ gặp khó khăn trong thực hiện trình tự, thủ tục hồ sơ xét, công nhận xã đạt chuẩn. Do đó, sau khi có văn bản hướng dẫn của cấp trên, Sở NN&MT sẽ phối hợp với các sở, ngành, đơn vị, địa phương tổ chức triển khai rà soát, tổng hợp báo cáo phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh.

Bài, ảnh: MỸ HOA

TIN, BÀI LIÊN QUAN:

	Nông thôn mới, diện mạo mới
	Thêm 4 xã được đề nghị công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao