(Báo Quảng Ngãi)- Môi trường và điều kiện hoạt động ảnh hưởng rất lớn đến việc phát huy vai trò của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN). Vì vậy, những năm qua, tỉnh ta đã nỗ lực tạo điều kiện để đội ngũ trí thức tham gia nghiên cứu khoa học (NCKH) và phát triển công nghệ.
Quảng Ngãi hiện có hơn 1.500 trí thức tham gia NCKH và phát triển công nghệ. Hằng năm, tỉnh có nhiều đề tài khoa học được ứng dụng trong thực tiễn, mang lại hiệu quả cao.
Tạo điều kiện thuận lợi cho trí thức
Trường Đại học (ĐH) Phạm Văn Đồng hiện có 30 tiến sĩ, 146 thạc sĩ và 12 giảng viên đang làm nghiên cứu sinh trong và ngoài nước. Nhà trường luôn xác định hoạt động KH&CN nói chung và NCKH nói riêng không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo, mà còn tạo ra tri thức mới, công nghệ mới, sản phẩm mới góp phần thúc đẩy sự phát triển của con người và xã hội. Vì vậy, nhà trường lấy NCKH làm trọng tâm, gắn kết NCKH và đào tạo chất lượng, góp phần đảm bảo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững cho Quảng Ngãi nói riêng và cả nước nói chung.
 |
| Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức tuyên truyền, phổ biến chủ trương của Đảng và Nhà nước cho đội ngũ trí thức. Ảnh: TR.PHƯƠNG |
Từ năm 2017 đến nay, Trường ĐH Phạm Văn Đồng có 63 bài báo quốc tế thuộc danh mục ISI/Scopus. Trường có 2 công trình NCKH là “Xe cắt cỏ đa địa hình điều khiển từ xa” và “Cánh tay robot cho người khuyết tật” xuất sắc đoạt giải Nhất Hội thi Sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh lần thứ 11 (2018 - 2019). Trong đó, công trình “Cánh tay robot cho người khuyết tật” tiếp tục đoạt giải Khuyến khích Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 15 (2018 - 2019).
Theo tiến sĩ Nguyễn Đức Hoàng - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Phạm Văn Đồng, trường luôn tạo điều kiện cho đội ngũ trí thức NCKH thông qua việc hợp tác với các đối tác trong thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Đồng thời, hợp tác với các chuyên gia, các viện nghiên cứu, các trường ĐH trong nước và quốc tế để thực hiện các đề tài, dự án khoa học có tính ứng dụng thực tiễn, công bố các công trình nghiên cứu trên các tạp chí chuyên ngành có uy tín trong và ngoài nước, nhằm góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu của cán bộ, giảng viên, cũng như khẳng định vị thế và thương hiệu của trường.
Bên cạnh đó, trường hợp tác với các cơ quan, doanh nghiệp để tìm kiếm nhu cầu nghiên cứu theo đặt hàng từ đối tác; chủ động tham gia các tổ chức, diễn đàn trong nước và quốc tế về chuyển đổi số, tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm, huy động nguồn lực, nghiên cứu, phát triển, chuyển giao các công nghệ mới, mô hình mới. Ngoài ra, nhà trường thường xuyên cử cán bộ, giảng viên tham gia các hội thảo, hội nghị khoa học trong và ngoài nước để trao đổi học thuật, hợp tác với các tổ chức quốc tế để mời các chuyên gia, nhà khoa học đến báo cáo chuyên đề, giao lưu khoa học với cán bộ, giảng viên và sinh viên theo định kỳ...
Nhiều giải pháp thiết thực
Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn là một trong những doanh nghiệp có nhiều đề tài NCKH và ứng dụng vào thực tiễn. Kỹ sư Trương Thị Thu Hà, Trưởng bộ phận kiểm soát chất lượng, Phòng Quản lý chất lượng, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn, thời gian qua đã tích cực tham gia NCKH. Với vai trò đồng tác giả thực hiện đề tài “Giải pháp loại bỏ tạp chất kim loại sắt và canxi trong nguyên liệu của phân xưởng RFCC”, kỹ sư Trương Thị Thu Hà và đồng nghiệp đã đoạt giải Ba vòng chung kết toàn quốc Cuộc thi Nhóm cải tiến năng suất chất lượng ngành công thương năm 2020 và giải Nhóm cải tiến năng suất chất lượng được yêu thích nhất.
 |
| Kỹ sư Trương Thị Thu Hà, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn cùng đồng nghiệp nhận giải Ba tại Cuộc thi Nhóm cải tiến năng suất chất lượng ngành công thương năm 2020. Ảnh: NVCC |
Chị Hà vinh dự đoạt giải A cấp Tập đoàn Dầu khí năm 2020 và giải Nhì Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Ngãi lần thứ 12 (2020- 2021) với vai trò là chủ nhiệm đề tài “Tối ưu tần suất phân tích mẫu dựa trên khuynh hướng của kết quả thực nghiệm và mối tương quan giữa các chỉ tiêu của mẫu thông qua mô hình hồi quy”. Với đề tài này, chị Hà được tặng Bằng Lao động Sáng tạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam... Những giải pháp mà chị Hà đưa ra đã giúp công ty tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng.
Chị Hà chia sẻ, có sáng kiến tôi ấp ủ cả chục năm. Nhiều sáng kiến được thực hiện với sự phối hợp với các bộ, ngành liên quan. Tháng 1/2023, chị Hà vinh dự được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen, với thành tích xuất sắc trong phối hợp nghiên cứu, sản xuất nhiên liệu đặc chủng phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Sáng kiến này đánh dấu cột mốc quan trọng sau hành trình dài 10 năm hợp tác tích cực, hiệu quả giữa Bộ Quốc phòng - Tổng Cục Hậu cần - Cục Xăng dầu và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (BSR), để nghiên cứu sản xuất các chủng loại nhiên liệu đặc chủng phục vụ quốc phòng nhằm từng bước chủ động, tự chủ nguồn nhiên liệu cho hoạt động quân sự, đảm bảo an ninh, chủ quyền quốc gia. Bên cạnh đó, sáng kiến còn góp phần vào chiến lược đa dạng hóa sản phầm của BSR, và khẳng định sự trưởng thành của đội ngũ cán bộ quản lý, chuyên gia, kỹ sư của BSR trong quá trình làm chủ công nghệ, phát triển sản phẩm mới tại Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn.
Cần những chính sách mới
Công tác NCKH và chuyển giao công nghệ ở các trường ĐH, cao đẳng trong tỉnh rất quan trọng vì các trường như là trụ cột trong hệ thống đổi mới sáng tạo, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao để phát triển kinh tế - xã hội. Song, việc tiếp cận nguồn tài trợ để NCKH và triển khai đề tài trong thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Cường - Trưởng phòng Giáo vụ và Công tác sinh viên, Phân hiệu Trường ĐH Công nghiệp TP.Hồ Chí Minh tại Quảng Ngãi cho rằng, thời gian qua, công tác NCKH và chuyển giao công nghệ của các trường chưa được quan tâm đúng mức. Việc phối hợp giữa chính quyền, nhà trường và doanh nghiệp chưa thật sự chặt chẽ, ảnh hưởng đến công tác NCKH và chuyển giao công nghệ. Để thúc đẩy và lan tỏa phong trào NCKH, tỉnh và các trường cần có những giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ trí thức đủ mạnh thông qua các chính sách thu hút các nhà khoa học giỏi, khuyến khích các nhà khoa học tại các trường.
Sự kết nối tốt giữa chính quyền, nhà trường và doanh nghiệp sẽ hình thành các nhóm nghiên cứu hoạt động mạnh. Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư các trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm mũi nhọn trong các trường đại học, cao đẳng, tạo môi trường làm việc hiện đại để đội ngũ trí thức tập trung nghiên cứu, sáng tạo. Ngoài ra, tỉnh cần tạo điều kiện để các nhóm nghiên cứu tiếp cận với nguồn kinh phí, hoặc tạo quỹ hỗ trợ NCKH trong các trường...
Để khuyến khích đội ngũ trí thức tham gia NCKH, tỉnh đã tổ chức hội thi sáng tạo kỹ thuật... Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Huỳnh Văn Tố cho biết, Hội thi Sáng tạo kỹ thuật của tỉnh đã thu hút nhiều trí thức trẻ đến từ Trường ĐH Phạm Văn Đồng, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn, Điện lực Quảng Ngãi... tham gia. Nhiều giải pháp kỹ thuật hiệu quả đã được ứng dụng thực tế tại các đơn vị. Tỉnh ta đã ban hành Quy chế xét chọn và tôn vinh danh hiệu “Trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu tỉnh Quảng Ngãi”. Việc ban hành quy chế này sẽ góp phần động viên, khuyến khích, thu hút nhiều hơn nữa đội ngũ trí thức KH&CN phát huy trí tuệ xây dựng tỉnh nhà ngày càng phát triển...
TRỊNH PHƯƠNG
