(Báo Quảng Ngãi)- Nhiều học trò nghèo ở Quảng Ngãi vẫn thường nhắc nhau về một quỹ học bổng dành cho học sinh nghèo vượt khó học giỏi mang tên Nguyễn Tấn Đức. Đó là quỹ học bổng được lập theo di nguyện của cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức - một nhà giáo sinh ra ở làng Nghĩa Lộ, Tư Nghĩa (nay là TP.Quảng Ngãi) luôn nặng lòng vì học trò nghèo.
Đã có hơn 200 học trò nghèo xứ Quảng đã được tiếp sức từ quỹ học bổng của cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức. Vào thời điểm năm 2005, 2006, lúc giá vàng chỉ ở mức 8 - 10 triệu đồng/lượng, thì mỗi năm quỹ học bổng mang tên người thầy đáng kính ấy đã trao đi hơn nửa lượng vàng cho các học sinh nghèo...
Người "đi xa", tình... ở lại
"Sống trong đời sống cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi”. Lời trong bài hát “Để gió cuốn đi” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn thật đúng với cuộc đời của nhà giáo đáng kính Nguyễn Tấn Đức. Bởi dẫu đã về với đất mẹ hơn một phần tư thế kỷ, nhưng tấm lòng của ông vẫn ở lại với đời, giúp đỡ và tiếp sức cho hàng trăm học trò nghèo suốt 15 năm qua.
 |
| Vợ chồng cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức. |
“Cha tôi là người nghiêm khắc và cứng rắn, nhưng ông chưa từng “cứng rắn” được với học trò nghèo. Hễ đi dạy mà gặp học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vất vả là ông tìm mọi cách giúp đỡ. Kể cả khi tuổi cao, sức yếu, đang sống cùng con cháu ở TP.Hồ Chí Minh, ông cũng vẫn đau đáu nguyện vọng được giúp đỡ cho các học sinh nghèo tại quê hương Quảng Ngãi”, bà Nguyễn Thị Mỹ, con gái đầu lòng của cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức bùi ngùi kể.
Sinh ra trong một gia đình nghèo, cha mất sớm, mẹ làm nông gánh gồng nuôi con, hơn ai hết, cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức đã nếm trải và hiểu rõ những “thiếu trước, hụt sau”, những gian truân của học trò nghèo trên hành trình theo đuổi ước mơ con chữ. Vậy nên, nguyện vọng được giúp đỡ học trò nghèo là sự đồng cảm xuất phát từ chính quãng đời niên thiếu khó nhọc mà bản thân ông đã từng trải qua.
Thực hiện theo di nguyện của ông, con cháu và các học trò cũ mà ông từng giảng dạy, đã đồng lòng đóng góp và lập nên quỹ học bổng mang tên Nguyễn Tấn Đức, nhằm giúp đỡ cho các học sinh nghèo có ý chí vươn lên trong học tập tại phường Nghĩa Lộ và Chánh Lộ (TP.Quảng Ngãi) - mảnh đất mà ông từng “chôn nhau cắt rốn”.
Quỹ học bổng lập nên theo di nguyện của thầy Đức đã duy trì từ năm 2005 cho đến nay. Đều đặn mỗi năm học, quỹ học bổng này tiếp sức cho 15 - 20 học trò nghèo. Từ số tiền 300 nghìn đồng mỗi suất, nay đã tăng lên 600 - 700 nghìn đồng/suất.
“Không chỉ hỗ trợ về mặt vật chất, quỹ học bổng này còn có ý nghĩa cao cả hơn thế. Bởi đây là quỹ học bổng được lập nên từ tấm lòng của một người thầy. Vậy nên, trước khi trao học bổng, chúng tôi luôn trò chuyện, kể cho học sinh nghe về căn nguyên của học bổng Nguyễn Tấn Đức để các em thấu hiểu được tấm lòng của một người thầy”, Chủ tịch Hội Khuyến học phường Chánh Lộ (TP.Quảng Ngãi) Võ Duy Đức xúc động chia sẻ.
|
Vị Thượng tướng lặng lẽ thực hiện di nguyện của thầy
"Khi còn sống, Thượng tướng Trần Văn Trà – học trò cũ của cha tôi học tại Trường Tiểu học công lập Quảng Ngãi, vẫn thường xuyên lui tới nhà thăm và hàn huyên cùng cha tôi. Sau khi cha tôi mất (năm 1992), trong một lần đến dự đám giỗ ông, Thượng tướng đã gửi cho gia đình tôi 5 triệu đồng – một số tiền lớn thời bấy giờ và đề đạt mong muốn được góp sức cùng gia đình tôi thực hiện di nguyện của cha tôi. Gia đình chúng tôi rất xúc động trước tấm chân tình ấy”, Giáo sư Nguyễn Tấn Đắc, con trai cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức kể.
|
Nhân lên những ân tình
Không chỉ làm theo di nguyện của đấng sinh thành, các con của người thầy đáng kính còn coi ông là một tấm gương sáng để học hỏi và noi theo. Những suất học bổng cho học sinh nghèo nhờ đó mà lan tỏa và nhân lên thành nhiều quỹ học bổng khác, chứ không chỉ dừng lại ở một quỹ học bổng mang tên Nguyễn Tấn Đức.
Lần giở quyển sổ ghi danh những người đã đóng góp tiền cho quỹ học bổng của chi hội, ông Bùi Mạnh - Chi hội trưởng Chi hội khuyến học Bùi tộc Ba La, xã Nghĩa Dõng (TP.Quảng Ngãi) rưng rưng: “Từ năm 2010 đến nay, hai vợ chồng cụ Nguyễn Thị Thu và Bùi Bốn ở TP.Hồ Chí Minh dù đã ngoài 90 tuổi, nhưng vẫn đều đặn gửi về cho chi hội 10 triệu đồng/năm, để giúp đỡ cho các cháu nhà nghèo hoặc khuyết tật phấn đấu học tập tốt. Hai cụ còn dặn rằng, mai này khi hai cụ “mãn phần”, thì con cháu cụ sẽ kế tục, chứ không để việc hỗ trợ bị gián đoạn vì bất cứ lý do nào...”.
 |
| Con gái đầu lòng của cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức là bà Nguyễn Thị Mỹ nâng niu cuốn hồi ký của cha mình như "báu vật". |
Cụ Nguyễn Thị Thu và Bùi Bốn mà Chi hội trưởng Chi hội khuyến học Bùi tộc Ba La kể chính là con gái và con rể của cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức. Noi gương cha mình, nên dù đã bước sang tuổi xưa nay hiếm, hai ông bà vẫn đều đặn trích lương hưu và tiền tích cóp được để tiếp sức cho học trò nghèo tại xã Nghĩa Dõng (TP.Quảng Ngãi). Đặc biệt hơn nữa, trong năm 2019, ông bà còn nhận “đỡ đầu” cho cô sinh viên nghèo người Hrê Phạm Thị Hiền, quê ở Ba Tơ (Quảng Ngãi), hiện đang theo học tại Học viện Cán bộ TP.Hồ Chí Minh.
“Em may mắn được hai cụ giúp đỡ, thông qua sự giới thiệu của Hội Khuyến học Quảng Ngãi. Năm nay, hai cụ đã giúp đỡ em 5 triệu đồng và hứa sẽ đều đặn hỗ trợ 5 triệu đồng/năm đến khi em hoàn thành việc học. Số tiền này đủ để em trả tiền thuê ký túc xá nửa năm và san sẻ bớt gánh nặng tiền bạc”, cô sinh viên năm nhất Phạm Thị Hiền cảm động chia sẻ.
Không chỉ dừng lại ở việc giúp đỡ dài hơi cho cô sinh viên người Hrê Phạm Thị Hiền, ông Bùi Bốn và bà Nguyễn Thị Thu còn đề ra kế hoạch “phấn đấu” hỗ trợ thêm nhiều sinh viên. “Mỗi người có một kế hoạch phấn đấu riêng cho cuộc đời mình. Còn vợ chồng chúng tôi chỉ muốn nhận đỡ đầu thật nhiều sinh viên.
Năm nay hỗ trợ một sinh viên, đến 2020 "đặt chỉ tiêu" giúp đỡ được 2 người, rồi đến năm 2023 phải giúp đỡ cho được khoảng 5 sinh viên nghèo... Cứ tăng sự giúp đỡ lên một chút, thì cái khổ của học trò lại giảm đi một chút”, ông Bùi Bốn trải lòng.
Sau khi chia sẻ về kế hoạch tiếp sức học trò nghèo của mình, cụ ông 97 tuổi Bùi Bốn lại bùi ngùi tâm sự: “ Noi gương cha mình, vợ chồng tôi đã hết lòng giúp đỡ học trò nghèo trong khả năng có thể và tiếp tục gửi gắm lại di nguyện cho con cái mình hệt như cha ngày xưa, rằng bao giờ vợ chồng tôi “đi xa”, thì các con sẽ duy trì những gì mà chúng tôi đang làm dang dở và tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp trồng người...
Thế hệ trước mẫu mực làm gương, thế hệ sau tiếp nối. Cứ thế, hàng trăm suất học bổng của gia đình cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức được các thành viên trong gia đình mặc nhiên trao đi, không chút đắn đo, ngại ngần. Bởi với họ “sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”...
|
Từng xin nghỉ học vì quá khó khăn
Trong hồi ký về cuộc đời mình, cố nhà giáo Nguyễn Tấn Đức từng chia sẻ rằng, vào năm 1919, để có lộ phí cho ông ra Huế thi vào trường Quốc học (trường Trung học duy nhất của cả miền Trung lúc bấy giờ), mẹ ông ngày ấy phải tìm người bán đứt đám đất của gia đình để có được 15 đồng bạc đưa cho ông mang đi... Ngày hay tin mình trúng tuyển vào trường Quốc học, ông “biến sắc mặt vì đậu cũng như không. Không có học bổng làm sao ăn học qua 4 năm trời?”. Rồi ông làm đơn xin về, vì hoàn cảnh gia đình không cho phép ở lại theo học...
Song được sự động viên, giúp đỡ của họ hàng, cùng nỗ lực kiếm học bổng và siêng năng đi dạy kèm; cậu học trò Nguyễn Tấn Đức ngày ấy đã hoàn thành việc học và sau này trở thành Hiệu trưởng Trường Sơ đẳng Tiểu học Tuy Phước (Bình Định), rồi chuyển về Thu Xà (Quảng Ngãi), sau đó được điều về Trường Tiểu học công lập Quảng Ngãi...
|
Bài, ảnh: Ý THU
