(Baoquangngai.vn)- Bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt (BCL RTSH) thôn La Vân, xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, diện tích 1,3ha hình thành từ năm 2007, mục đích tiếp nhận, xử lý rác thải sinh hoạt của xã Phổ Thạnh.
Năm 2013, tỉnh đưa vào quy hoạch cho tiếp nhận, xử lý rác thải sinh hoạt ba xã Phổ Thạnh, Phổ Châu và Phổ Khánh. Tuy nhiên, trước đó, năm 2011, do bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt thị trấn Đức Phổ đầy, đóng bãi, huyện chủ trương chuyển toàn bộ rác thải sinh hoạt cả huyện vào xử lý ở bãi chôn lấp La Vân.
Do điều kiện thời điểm 2007 khó khăn, bãi chôn lấp La Vân không được thực hiện theo đúng quy chuẩn bãi chôn lấp (không đặt lớp đáy bằng vật liệu chống thấm HDPE; mỗi lần tiếp nhận, xử lý không được đầm, nén và phủ lớp trung gian chống hôi, chống phát sinh côn trùng, ruồi và tách nước mưa, chống thẩm thấu; không có hố nước rỉ rác, lộ thiên; vi phạm về khoảng cách an toàn về môi trường), tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường.
Để khắc phục tình trạng đó, vừa đáp ứng nguyện vọng của người dân địa phương, trên cơ sở tham mưu của UBND huyện Đức Phổ và ngành chức năng, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã đồng ý xã hội hóa cho Công ty TNHH Thương mại và công nghệ môi trường MD đầu tư, xây dựng Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt tại vị trí bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt La Vân.
 |
| Tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở xã Phổ Thạnh |
Sau khi nhà máy đi vào hoạt động, cho rằng Nhà máy (1) vi phạm về khoảng cách an toàn về môi trường; (2) không tham vấn cộng đồng dân cư chịu tác động trực tiếp bởi dự án; (3) vi phạm về phạm vi tiếp nhận, xử lý rác; (4) hoạt động gây ô nhiễm môi trường.., nên từ cuối tháng 7/2018, người dân địa phương đã phản ứng, đặt vật cản, cử người canh gác phong tỏa đường dẫn lên Nhà máy, buộc Nhà máy phải ngưng hoạt động.
Để tháo gỡ, Chủ tịch UBND hai cấp (huyện và tỉnh) đã trực tiếp gặp gỡ, đối thoại dân, nhưng do ngành chức năng cung cấp thông tin thiếu chính xác, nên cả hai lần đối thoại đều không thành công, người dân vẫn phản ứng quyết liệt, một số bức xúc, thiếu hiểu biết đã vi phạm pháp luật như đêm ngày 2/9/2018.
Trước tình hình trên, UBND tỉnh quyết định thanh tra toàn diện dự án. Đến ngày 18/01/2019, UBND tỉnh ban hành Kết luận thanh tra số 01/KLTT-UBND, nêu ra hàng loạt sai phạm của dự án, như: Vi phạm pháp luật về quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng và môi trường; vi phạm về tham vấn cộng đồng dân cư chịu tác động trực tiếp bởi dự án, về thực hiện quy chế dân chủ trong thực hiện dự án…
Lỗi chính thuộc về UBND huyện, xã và ngành chức năng khi cho rằng đầu tư xây dựng nhà máy bằng công nghệ đốt tiên tiến sẽ tốt và hiệu quả hơn so với bãi chôn lấp thông thường (xử lý triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường so với phương pháp chôn lấp), nên trong tham mưu quy hoạch, cấp phép, đầu tư và xây dựng đã chủ quan, thiếu chặt chẽ về mặt pháp lý (pháp luật về quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng và quy chuẩn quốc gia về môi trường…); kể cả lỗi của nhà đầu tư đã thiếu chặt chẽ một số nội dung khi thực hiện dự án. Kết luận cũng nêu sẽ xử lý sai phạm của cán bộ, công chức liên quan trong thực thi nhiệm vụ dẫn đến vi phạm như đã nêu.
Ngày 19/9/2019, Báo Quảng Ngãi điện tử thông tin chính thức từ Văn phòng Tỉnh ủy Quảng Ngãi v/v dự kiến cuối tháng 9/2019, Ủy viên Trung ương Đảng - Bí thư Tỉnh ủy Lê Viết Chữ sẽ trực tiếp có buổi đối thoại với người dân xã Phổ Thạnh (Đức Phổ) liên quan đến dự án Nhà máy để thông tin kết quả giải quyết các kiến nghị của một số hộ dân xã Phổ Thạnh; đồng thời, thay mặt lãnh đạo tỉnh xin lỗi nhân dân xã Phổ Thạnh về những sai phạm của cán bộ, công chức, các cơ quan, đơn vị liên quan thực thi nhiệm vụ, dẫn đến những sai sót trong quá trình đầu tư xây dựng Nhà máy.
Như vậy, đây sẽ là người lãnh đạo cao nhất của tỉnh Quảng Ngãi gặp, đối thoại trực tiếp với người dân xã Phổ Thạnh theo đúng Quy định số 11-Qđi/TƯ ngày 18/01/2019 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân.
Việc xin lỗi trực tiếp trước dân của người đứng đầu cấp ủy địa phương thể hiện trách nhiệm cao, lòng dũng cảm, trung thực, thẳng thắng, cầu thị nhìn nhận khuyết điểm, sai lầm; nhìn thẳng sự thật, kiên quyết sửa chữa để khôi phục niềm tin của Nhân dân đối với cấp ủy Đảng, chính quyền.
Được biết, Kết luận thanh tra cũng nêu định hướng và giải pháp cho nhà máy hiện có khắc phục những tồn tại qua thanh tra (trừ điều kiện về khoảng cách) hoạt động trở lại để xử lý rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày của 3 xã (Phổ Thạnh, Phổ Khánh và Phổ Châu) cũng như xử lý triệt để bãi rác tồn lưu hiện hữu (khoảng 22.500m3), đây là giải pháp có tính thực tiễn và khả thi, bởi lẽ:
Như nói phần trên, do điều kiện thời điểm năm 2007 khó khăn, bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt La Vân khi hình thành không được đầu tư đúng quy trình, quy định, nếu bây giờ thực hiện việc đóng bãi chôn lấp thì càng không đúng quy định.
Nếu để bãi chôn lấp hiện hữu 22.500m3 rác tồn lưu vướng hàng loạt bất cập, tồn tại, cùng với rác thải sinh hoạt hàng ngày phát sinh đang được ném, bỏ bừa bãi nguy cơ ô nhiễm môi trường (đất, nước, không khí) là không tránh khỏi và ảnh hưởng đến phát triển du lịch địa phương; còn múc 22.500m3 rác tồn lưu dời đi nơi khác càng không khả thi do ô nhiễm môi trường và không có nơi tiếp nhận.
 |
| Bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt ở thôn La Vân |
Trong khi nhà máy hiện có, cần tận dụng để xử lý rác tồn lưu và rác phát sinh hàng ngày, dự kiến chậm nhất đến năm 2022 đốt hết rác tồn lưu, sẽ đóng cửa, di dời Nhà máy (nhà máy công suất 50 tấn/ngày, nếu chỉ đốt rác phát sinh hàng ngày của 3 xã ước tính tối đa hơn 10 tấn thì nhà máy không đủ công suất hoạt động, nếu hoạt động nhà đầu tư sẽ lỗ, nên đương nhiên đóng cửa).
Việc này còn tạo điều kiện, thời gian cho tỉnh thực hiện việc bổ sung quy hoạch và kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng mới Khu liên hợp xử lý chất thải rắn tại huyện Đức Phổ (chậm nhất khoảng 3 năm), khi xây dựng xong sẽ tiếp nhận, xử lý rác thải sinh hoạt của toàn huyện.
Có lẽ, khi cấp ủy, chính quyền đã dũng cảm, cầu thị, thẳng thắn nhìn nhận khuyết điểm, xin lỗi, sửa sai theo hướng có lợi cho nhân dân, thì người dân xã Phổ Thạnh cũng nên đồng thuận, đồng lòng cùng cấp ủy, chính quyền trong giải quyết, có vậy mới thuận “Lòng Dân - Ý Đảng”, góp phần hạn chế ô nhiễm môi trường, tạo ổn định xã hội.
Qua đây, người dân cũng hết sức cảnh giác, không để bị kích động, gây mất an ninh trật tự ở địa phương./.
Võ Văn Dương
