(Baoquangngai.vn)- Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, mọi vật luôn đổi thay, nhưng cũng có những thứ sót lại một cách thần kỳ, như là chứng nhân của thời gian. Cây Kơ nia cổ thụ có tuổi đời hơn 500 năm tuổi ở làng An Điềm, xã Bình Chương (Bình Sơn) là vậy, cây đã trở thành báu vật của làng.
[links()]
Người làng An Điềm cho rằng, họ không còn nhớ rõ cây cầy cổ thụ (cây Kơ nia) được trồng chính xác ở mốc thời gian nào. Nhưng theo các bậc cao niên trong làng kể lại, cây cổ thụ này không dưới 500 tuổi. “Chúng tôi hỏi các cụ cao niên trong làng thì các cụ nói khi các cụ còn nhỏ đã thấy cây như thế này. Làng chúng tôi hình thành cách đây hơn 500 năm, cây cầy cổ thụ này là chứng tích lịch sử của làng”, ông Lộ Bé (77 tuổi), người dân làng An Điềm, cho hay.
 |
| Cây cầy cổ thụ hơn 500 năm tuổi đã trở thành biểu tượng của làng An Điềm, xã Bình Chương (Bình Sơn) suốt bao nhiêu năm tháng. |
Gốc cây cầy có tán khá rộng, thân to, khoảng 4 – 5 người ôm mới xuể. Cây nằm trên một gò đất gần mép đường tỉnh lộ Trà Bồng – Châu Ổ, bên phải là cánh đồng lúa bạt ngạt. Cây cầy gắn với đình làng An Điềm, với người dân địa phương, cây cầy không chỉ là nhân chứng sống qua bao thăng trầm lịch sử, mà còn có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tâm linh người dân An Điềm. “Người dân chúng tôi rất tự hào và tôn trọng cây cầy cổ thụ này. Nhắc đến xóm cây cầy thì những ai đã từng đi tập kết và qua lại nơi đây thì đều biết đến”, ông Bé tự hào nói.
Theo gia phả của các tộc họ trong làng ghi chép lại, thời kháng chiến chống Pháp, chương trình hành động của Mặt trận Việt Minh được rải ở tỉnh lộ Trà Bồng, đoạn qua thôn An Điềm và lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được treo lên ngọn cây cầy, bên gốc cầy là nơi tổ chức cách mạng tuyên truyền, cổ vũ sức mạnh, rải truyền đơn, hô hào nhân dân nổi dậy vùng lên đấu tranh làm cách mạng. Sau cách mạng tháng 8, dưới bóng cầy, ban đêm là lớp học bình dân học vụ.
Vào năm 1945, một đội viên du kích Ba Tơ đã mở các lớp huấn luyện quân sự, tập đánh kiếm, võ thuật dân tộc cho các dân quân, tự vệ ở các xã của huyện Bình Sơn. Trong suốt 21 năm kháng chiến chống Mỹ, bao thế hệ học trò xã Bình Chương đã tập đọc, tập viết những nét chữ đầu tiên dưới gốc cây cầy này. “Nghe các cụ cao niên trong làng kể lại, trong kháng chiến chống Mỹ, nhiều lần giặc kéo quân để đánh phá làng, một số du kích có ý định chặt hạ cây cầy để chặn không cho xe địch lên, nhưng các cụ cao niên trong làng cương quyết giữ lại cây cầy cổ thụ này”, ông Bé tự hào nói.
 |
| Đi qua bao năm tháng chiến tranh ác liệt, cây cầy của làng An Điềm vẫn tỏa bóng mát bên cánh đồng lộng gió. |
Có tuổi đời hơn 500 năm, cây cầy cổ thụ đã cùng với bà con An Điềm, xã Bình Chương chứng kiến bao đổi thay của lịch sử. Chính vì thế, cây cầy luôn được nhân dân trong thôn che chắn, gìn giữ, chăm sóc cho đến tận ngày hôm nay. Bao năm qua, dù không xây dựng thành quy chế, quy ước riêng, nhưng người làng đều không ai bảo ai, luôn tự ý thức bảo vệ cây cầy cổ thụ và xem đây là biểu tượng linh thiêng, trang nghiêm của quê hương. Hằng năm, cứ vào các dịp lễ, Tết, người dân làng An Điềm thường về bên gốc cây cầy để cầu may, cầu an, cầu thuận lợi, hanh thông. Đặc biệt, ngày 22 tháng Chạp hằng năm, người dân, con cháu đi làm ăn xa lại tề tựu về cúng Tất niên làng dưới gốc cây cầy.
Trải qua bao mùa mưa gió, cây cầy cổ thụ vẫn cho lá um tùm, xanh mướt bên cánh đồng làng. Hằng ngày, bà con nông dân vẫn cần mẫn chăm sóc hoa màu. Những lúc nắng nóng, họ thường ngồi bên vệ đường dưới bóng mát của cây cầy nghỉ ngơi. “Ngồi ngắm cây cổ thụ thì bao mệt nhọc tan biến hết. Những năm qua, các cụ cao niên trong làng thường xuyên tuyên truyền nhắc nhở con cháu nên cũng không còn tình trạng đốt rác, thả trâu bò gây hại cho cây. Cứ vào các dịp lễ, Tết, người dân trong làng lại tề tụ về quây quần dưới bóng cây trò chuyện và tự hào khi làng còn gìn giữ được cụ cây trăm năm tuổi này”, ông Bé vui vẻ, nói.
Bao năm qua, cây cầy hàng trăm năm tuổi này đã tạo nên sự đa dạng sinh học, làm đẹp cảnh sắc, góp phần bảo vệ môi trường làng quê. Năm 2014, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận cây cầy làng An Điềm (cây kơ nia) là Cây Di sản Việt Nam, bà con trong xã rất phấn khởi, tự hào. Đây không chỉ là niềm tự hào, mà còn là động lực cho nhân dân địa phương trong việc trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh nói chung; chăm sóc, bảo vệ, gìn giữ cây cổ thụ, lâu năm nói riêng. Qua đó, tuyên truyền, giáo dục các thế hệ mai sau tiếp nối truyền thống tốt đẹp nghìn đời của dân tộc “Ăn quả nhớ người trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”, từ đó, nhân dân cùng chung tay, chung sức chăm sóc, bảo vệ, gìn giữ những di sản văn hóa truyền thống mà cha ông để lại", Chủ tịch UBND xã Bình Chương Phạm Thanh Hải chia sẻ.
Bài, ảnh: THỦY TIÊN
