(Báo Quảng Ngãi)- Mới đây, ngành văn hóa đã triển khai công tác chỉnh lý một số hiện vật khai quật khảo cổ tại khu vực lòng hồ chứa nước Nước Trong. Qua đó, bước đầu đưa ra nhiều luận chứng khoa học mới chứng minh bề dày về lịch sử của người Sa Huỳnh cổ tại vùng núi Quảng Ngãi.
[links()]
Cách đây 113 năm (1909), nhà khảo cổ học người Pháp M.Vinet đã phát hiện ở vùng cồn cát cạnh đầm An Khê, thuộc xã Phổ Thạnh (TX.Đức Phổ), một khu mộ chum với rất nhiều hiện vật giá trị. Đó là lần đầu tiên phát hiện một nền văn hóa cổ có niên đại cách đây 2.000 năm mà sau này gọi là Văn hóa Sa Huỳnh. Từ khu mộ chum Sa Huỳnh, các nhà khảo cổ Pháp đã liên tục tìm thấy dấu vết của một nền văn hóa thời tiền sử qua các đợt khai quật và tìm thấy khoảng 500 mộ chum chứa nhiều đồ tùy táng phân bố dọc các tỉnh duyên hải miền Trung, Đông Nam Bộ và Tây nguyên. Trong đó, Quảng Ngãi được xem như là cái nôi của Văn hóa Sa Huỳnh, với 26 di tích được khai quật trong số hơn 80 địa điểm được phát hiện và nghiên cứu.
 |
| Các chuyên gia khảo cổ trao đổi về công tác chỉnh lý các mộ chum có niên đại hàng nghìn năm của người Sa Huỳnh cổ. Ảnh: KIM NGÂN |
Để làm rõ những luận chứng khoa học cũng như phát huy và bảo tồn các hiện vật mới khai quật, Sở VH-TT&DL đã phối hợp với các chuyên gia khảo cổ chỉnh lý sơ bộ một số mộ chum và tiến hành các bước bảo quản các hiện vật.
Dự án chỉnh lý giai đoạn 1 tập trung xử lý 10 mộ chum, trong tổng số 100 mộ chum đã được phát hiện và một số bộ gốm. Các nhà khảo cổ học hàng đầu Việt Nam đánh giá, đây là những hiện vật rất có giá trị, là bằng chứng khoa học khẳng định Văn hóa Sa Huỳnh không chỉ tồn tại ở vùng ven biển mà có sự sinh tồn từ cách đây vài nghìn năm tại khu vực miền núi. Qua công tác chỉnh lý bước đầu cho thấy, các loại mộ chum, mộ nồi, mộ đất rất phong phú, cách thức táng khác nhau, khẳng định được địa vị của người đã khuất và phân giai tầng xã hội. Cùng với đó, rất nhiều hiện vật về trang sức, các bộ dụng cụ lao động lớn được phát hiện. Nhiều hiện vật có giá trị bảo vật quốc gia.
Giáo sư Nguyễn Khắc Sử - Ủy viên Ban Chấp hành Hội Khảo cổ học Việt Nam tham gia công tác chỉnh lý, nghiên cứu những hiện vật được khai quật cho biết, dù mới mở một số mộ nhưng không mộ nào giống mộ nào. Có mộ niên đại 3.000 năm, có mộ niên đại khoảng 2.000 năm. Các táng thức của cư dân Văn hóa Sa Huỳnh thời tiền sử diễn ra hàng nghìn năm. Đây là tư liệu cực kỳ quan trọng giúp nghiên cứu sâu hơn về Văn hóa Sa Huỳnh.
Định hướng về công tác bảo tồn, phát huy các hiện vật khảo cổ tại khu vực sông Tang, Phó Giám đốc phụ trách Sở VH-TT&DL Huỳnh Thị Phương Hoa cho rằng, kết quả khai quật các di chỉ khảo cổ tại Quảng Ngãi không chỉ có ý nghĩa lớn về mặt khoa học, mà còn là nguồn tư liệu quý giá phục vụ công tác nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, thu thập hiện vật phong phú phục vụ công tác trưng bày tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh. Qua đó, định hướng đúng đắn trong việc bảo tồn, phát huy giá trị các di sản hàng nghìn năm hiếm có đã được phát hiện tại Quảng Ngãi. Sau khi các nhà khoa học có báo cáo kết luận khoa học chỉnh lý, chúng tôi sẽ mời một số nhà khảo cổ học trong nước và nước ngoài để tổ chức hội thảo quốc tế, để có những kết luận về mặt giá trị của Văn hóa Sa Huỳnh.r
KIM NGÂN
