(Báo Quảng Ngãi)- Dù đã nghỉ hưu, nhưng bà Nga Ri Vê - nhà giáo, nhà thơ người dân tộc thiểu số Hrê vẫn không nghỉ ngơi mà hăng say sưu tầm, biên soạn in sách, báo về văn hóa cổ truyền các dân tộc thiểu số.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Từ khi về nghỉ hưu, nhà thơ Nga Ri Vê về lại thị trấn Di Lăng (Sơn Hà) để sống và làm việc. Ngôi nhà nhỏ của bà đang sống ở thị trấn miền núi này chất đầy sách. "Những đứa con tinh thần" của bà mang nặng dấu ấn về miền đất và con người miền núi Quảng Ngãi lần lượt ra đời. Bà như con ong cần mẫn đi khắp núi rừng miền Tây Quảng Ngãi sưu tầm những làn điệu dân ca, cách chế tác các nhạc cụ, trò chơi văn hóa dân gian và ngôn ngữ các dân tộc thiểu số để lưu lại cho đời sau.
Bà có nhiều trăn trở về công tác bảo tồn bản sắc văn hóa cổ truyền các dân tộc thiểu số ở miền núi. Bà suy nghĩ, trình độ văn hóa các tộc người có thể cao thấp khác nhau, nhưng bản sắc văn hóa thì khó mà so sánh được. Vì thế, bà luôn dặn dò con, cháu dù đời sống khó khăn đến mấy cũng phảỉ giữ gìn văn hóa, bởi văn hóa là cội nguồn, là linh hồn của mỗi dân tộc.
 |
| Dù đã nghỉ hưu, nhưng bà Nga Ri Vê vẫn dành thời gian sưu tầm, biên soạn in sách, báo văn hóa cổ truyền các dân tộc thiểu số. ẢNH: Đ.Quang |
Trong cuộc đời sưu tầm và sáng tác của mình, bà Nga Ri Vê đã có nhiều tác phẩm được bạn đọc gần xa yêu thích như các tập thơ: Tất cả cho anh, Plây em mùa xuân, Khát vọng, Hương Cau. Văn xuôi thì có tập Truyện và ký - Người kể Moon; Văn nghệ dân gian có các tác phẩm Văn hóa dân gian Ca Dong, Hrê, Cor, Tri thức và văn hóa nghệ thuật dân gian Hrê, Truyện cổ Ca Dong... Đặc biệt năm 1992, tập thơ “Đóa hoa rừng” của bà được Hội Nhà văn Việt Nam tặng giải B.
Sau một thời gian dài chuẩn bị, cuối năm 2019, bà lại cho ra mắt bạn đọc tập thơ “Hương cau”. Đọc tập thơ này, tôi thấy hình bóng quê hương đất ngàn cau huyện vùng cao Sơn Tây như hiện ra trước mắt. Núi, rừng, sông, suối, mây trời và người mẹ Ca Dong được bà khắc họa trong thơ khá rõ nét. Ngôn ngữ thơ giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ. Đặc biệt, tiếng Hrê và tiếng Ca Dong được bà sử dụng nhiều trong các bài thơ. Bà nói với tôi, đây là món quà bà dâng tặng quê hương Sơn Tây, nơi bà sinh ra.
Những năm tháng cuối đời, tuy sức khỏe yếu, nhưng bà vẫn luôn cần mẫn với công việc sưu tầm, biên dịch tiếng Hrê. Bà luôn dành thời gian về các thôn, làng dạy tiếng Hrê cho bọn trẻ và lắng nghe, ghi chép những câu chuyện kể của các già làng, người có uy tín. Cảm xúc cùa bà sau những chuyến đi cơ sở thật chân tình, mộc mạc như những người phụ nữ dân tộc Hrê ở các thôn, làng. Bà chia sẻ: Mỗi lần về thăm lại làng xưa, mình rất xúc động được thấy cánh đồng lúa vàng ươm đang mùa thu hoạch, nghe lại tiếng chiêng bà con đánh, rất vui. Chiêng của đồng bào Hrê có nhiều loại. Độc đáo nhất là chinh vông làm bằng tre nứa, bà con dùng thổi rất hay.
Những ngày đại dịch Covid-19 hoành hành khắp nơi, đó cũng là những ngày bà không ra khỏi nhà, mà dành thời gian để sưu tầm, biên soạn các câu chuyện cổ tích, những nhạc cụ làm bằng tre, nứa của người Hrê. Bà vẫn còn đau đáu một nỗi niềm trăn trở về công tác bảo tồn những giá trị di sản văn hóa độc đáo của dân tộc mình.
Quỹ thời gian đời người thì có hạn, còn tình yêu thì vô hạn, nên Nhà giáo, nhà thơ Nga Ri Vê đang sợ thời gian trôi nhanh, sợ những ước mơ của mình không thực hiện được trọn vẹn. Món nợ giữ gìn bản sắc văn hóa cổ truyền các dân tộc thiểu số Hrê, Cor, Ca Dong ở núi rừng miền Tây Quảng Ngãi đang thôi thúc bà làm việc quên cả thời gian và tuổi tác. Bà ước mơ được gửi hồn mình vào những ngôn ngữ thơ ca và những nhạc cụ độc đáo của người Hrê, bên dòng sông Re hiền hòa, để mỗi khi chiều về dưới ánh nắng vàng rực rỡ, dân làng được nghe tiếng túc chinh âm vang gọi tình yêu thương nơi đại ngàn.
|
Người góp sức đưa chương trình phát thanh
tiếng Hrê lên sóng PTQ
Bà Nga Ri Vê là người đầu tiên tham gia xây dựng chương trình phát thanh tiếng Hrê phát trên sóng Đài PT-TH Quảng Ngãi. Ba mươi năm trôi qua, nhưng bà vẫn luôn nhớ về những kỷ niệm một thời làm phát thanh viên chương trình phát thanh tiếng Hrê ở Đài PT-TH tỉnh. Bà chia sẻ: Tuy thời gian làm phát thanh viên tiếng Hrê không nhiều, nhưng bà rất nhớ và rất cảm ơn Đảng, Nhà nước đã quan tâm đưa tiếng Hrê lên sóng PTQ.
|
TRẦN ĐÌNH QUANG
